Του Άγη Βερούτη
Η σημερινή βαθειά κρίση που βιώνει η κοινωνία και η οικονομία μας έχει επεκτάσεις σχεδόν σε κάθε Έλληνα, σε κάθε οικογένεια, σε κάθε επιχείρηση, σε κάθε γειτονιά και σε κάθε δραστηριότητα. Υπάρχουν όμως και λύσεις ουσίας, και όραμα.
Λόγω των επιπτώσεων της βαθειάς κρίσης μας στην οικονομική δραστηριότητα, η κοινωνία υποφέρει από φαινόμενα τεράστιας φτωχοποίησης ως και στο 68% των Ελλήνων κατά δήλωσην, ανεργίας που θα πλησιάσει το 25% σύντομα, απώλεια πρόσβασης στο σύστημα υγείας από ως και 40% του Ελληνικού πληθυσμού, κατακόρυφη αύξηση της εγκληματικότητας και των αυτοκτονιών λόγω του οικονομικού αδιεξόδου πολλών ατόμων, και τα γενικότερα φαινόμενα εξαθλίωσης που συνεπάγεται το ατυχές ?πείραμα εσωτερικής υποτίμησης? που επιχειρήθηκε και απέτυχε στην Ελληνική οικονομία.
Ενώ οι αποκρατικοποιήσεις θα δώσουν μια προσωρινή ανάσα στα ελλείμματά μας, δεν θα ανακόψουν το φαινόμενο της ύφεσης, διότι δεν δημιουργούν νέο πλούτο, αλλά απλά αλλάζει η ιδιοκτησία των ήδη υφιστάμενων κρατικών επιχειρήσεων, με την προσδοκία επένδυσης από τους νέους ιδιοκτήτες, ή τελικά την διακοπή της επιβάρυνσης του κρατικού προϋπολογισμού από τις ζημιογόνες ΔΕΚΟ που θα πουληθούν.
Στην περίπτωση των κερδοφόρων ΔΕΚΟ που θα αποκρατικοποιηθούν, αυτό που θα επιτευχθεί με την πώλησή τους είναι απλά η προείσπραξη των κερδών κάποιων μελλοντικών ετών τώρα, με σκοπό να κλείσουν κάποιες από τις άλλες τρύπες που αιμορραγεί ζημίες το κράτος, προκειμένου να μην επιβαρύνει με άλλους φόρους τους ήδη εξουθενωμένους από την φοροαφαίμαξη πολίτες.
Από την άλλη, ακούγονται φωνές που λένε πως ?χρέος που δεν μπορεί να εξωφληθεί, δεν θα εξοφληθεί?. Φυσικά, με τα σημερινά δεδομένα της οικονομίας μας, οι πιθανότητες είναι εναντίον μας, τόσο στην επίτευξη των δημοσιονομικών μας στόχων, όσο και στον ισοσκελισμό των προϋπολογισμών μας, όσο και στη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος 4%-5% ως το 2020, κάτι που ποτέ δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά σε καμία χώρα.
Το κακό με την παραπάνω προσέγγιση είναι πως προσπαθούμε να λύσουμε λογιστικά, ένα πρόβλημα που δεν είναι λογιστικό!
Η Ελληνική οικονομία έχει δύο βασικά μακρο-οικονομικά προβλήματα:
-
Το τεράστιο Έλλειμμα Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών, που αφορά στο πόσα καταναλώνει η κοινωνία μας συγκριτικά με τον πλούτο που παράγει, και είναι παραγωγικό άρα ουσιαστικό.
-
Το έλλειμα του προϋπολογισμού, που είναι δημοσιονομικό, δηλαδή προκύπτει από την διαφορά ανάμεσα στα χρήματα που ξοδεύει το Ελληνικό Δημόσιο και τους φόρους που εισπράττει.
Το δεύτερο πρόβλημα, δηλαδή το κρατικό έλλειμα, θα λυθεί με μείωση των κρατικών δαπανών κάποια στιγμή στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Θα λυθεί βέβαια αν δεν συνεχίσει να μειώνεται η φορολογική απόδοση.
Η καμπύλη φορολογικής απόδοσης είναι γνωστή, και είμαι βέβαιος ότι η τωρινή κυβέρνηση συνεργασίας θα την εφαρμόσει, ειδικά με τον τωρινό ΥΠΟΙΚ. Το σημείο ισορροπίας θα βρεθεί, και το Ελληνικό δημόσιο θα προσαρμοστεί στο βαλάντιο του Έλληνα φορολογούμενου. Αυτό είναι ένα λογιστικό πρόβλημα. Το ίδιο και η εξυπηρέτηση του τεράστιου συσσωρευμένου χρέους, που πιθανότατα θα κουρευτεί ξανά πριν γίνει βιώσιμο.
Το πρώτο πρόβλημα όμως, το παραγωγικό έλλειμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΣΤ), δεν λύνεται λογιστικά. Σε μεγάλο βαθμό η γιγάντωση της ανεργίας που βλέπουμε δεν οφείλεται μόνο στην φορολογική αποδυνάμωση των επιχειρήσεων που σαν επακόλουθο χάνουν θέσεις εργασίας, ούτε μόνο στην έλλειψη ρευστότητας που τις αναγκάζει να βάλουν λουκέτο, αλλά στο ξεφούσκωμα μιας οικονομικής δραστηριότητας που στηριζόταν σε εξωτερικό δανεισμό (δημόσιο και ιδιωτικό), και ουσιαστικά πλήρωνε υπηρεσίες αναντίστοιχες με τον πραγματικό παραγόμενο πλούτο της χώρας.
Η λύση του πλουτοπαραγωγικού μας προβλήματος προϋποθέτει την ενεργοποίηση μηχανισμών παραγωγής νέου πλούτου, νέων θέσεων εργασίας, νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Δεν είναι λογιστικό πρόβλημα, είναι αναπτυξιακό, και η λύση του μόνο αναπτυξιακά θα λυθεί. Ας καταλάβουμε, όμως, ότι δεν πρόκειται να ανταγωνιστούμε την Γερμανία σε παραγωγή αυτοκινήτων, ούτε τις ΗΠΑ σε παραγωγή σταριού, ούτε το Πακιστάν σε παραγωγή χαλιών. Δεν θα πρέπει να ρίξουμε τους μισθούς μας σε επίπεδο Ταϊλάνδης για να παράγουμε φτηνές πουκαμίσες, ούτε Κίνας για να φτιάχνουμε τα ηλεκτρονικά μπλιμπλίκια της υφηλίου. Αυτά ήδη τα κάνουν άλλοι καλύτερα από ότι θα μπορούσαμε ποτέ να τα κάνουμε εμείς. Ας το πάρουμε απόφαση.
Πριν καιρό, ο Στούπας είχε γράψει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο “Πετρέλαιο” 2 τρισ. ευρώ κρύβει η Ελλάδα… για το ότι το πετρέλαιο της Ελλάδας είναι ο Τουρισμός, που δυνητικά μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετη οικονομική δραστηριότητα 2 τρις ευρώ στα επόμενα 20 χρόνια, αν αναπτυχθεί κατάλληλα. Εκεί θα πρέπει να επικεντρώσουμε δημιουργικά (μια ομάδα με όραμα, από την οποία έχω ακούσει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και άμεσα υλοποιήσιμες προτάσεις επί αυτών είναι η δεξαμενή σκέψης Δημιουργικοί Πολίτες.)
Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι το κλίμα της και το παγκόσμια μοναδικό νησιωτικό περιβάλλον μας. Μόνο αξιοποιώντας αυτό μπορούμε να αναβαθμίσουμε σταδιακά την οικονομία μας, ως ακόμη και να μηδενίσουμε το έλλειμμα ΙΤΣ σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, και να νικήσουμε την ανεργία και τη φτώχια. Ούτε τα πετρέλαια, ούτε τα ορυκτά, ούτε η ελεημοσύνη των εταίρων μας, ούτε οι προσωρινές λογιστικές λύσεις δεν θα μας φέρουν την ευημερία που όλοι θέλουμε.
Η μακροπρόθεσμη και οριστική αναπτυξιακή λύση που ψάχνουμε είναι η ίδια η Ελλάδα, που με τη σωστή ανάδειξη και περιβαλλοντικά υπεύθυνη αξιοποίηση, μπορεί να γίνει ο παράδεισος των διακοπών ολόκληρης της Ευρώπης, ο ιδανικός τόπος συνταξιοδότησης πολλών βορειοευρωπαίων, και βεβαίως μια ακμάζουσα οικονομία υπηρεσιών με αξιοπρεπείς δουλειές, επίπεδο ζωής ακόμη καλύτερο και από αυτό που είχαμε ως πρόσφατα, και αξιοπρεπείς αποδοχές για τους πολίτες της.
Δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος. Ταυτόχρονα με τις λογιστικές λύσεις, άμεσα οφείλουμε να ξεκινήσουμε να εξετάζουμε την επόμενη μέρα της Ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για να υλοποιηθούν συγκεκριμένα έργα σε αυτή την κατεύθυνση.
agissilaos@gmail.com
twitter: @Agissilaos
