Η κυρίαρχη και σχιζοφρενής μορφή του Dan Swano στους Edge Of Sanity είχε εκδηλωθεί από νωρίς. Βέβαια στο ??Unorthodox?? του 1992 τα πράγματα έγιναν πιο σοβαρά. Η απόλυτη πρόοδος όμως συνέβη στον επόμενο δίσκο, που πιθανολογώ και ως αγαπημένο μου, το ??The Spectral Sorrow??, ένα χρόνο μετά. Ίδια σύνθεση, με μοναδικό απόντα τον μπασίστα Anders Lindberg που εκτελούσε τα στρατιωτικά του καθήκοντα και επέστρεψε στο επόμενο θαύμα τους, ??Purgatory Afterglow??. Χρέη μπασίστα κάνει ο Dread, κατά κόσμον Andreas Axelsson. Παραγωγή από την ίδια την μπάντα (αυτό μας έλειπε) και εξωφυλλάρα από τον Dan Seafrave. Τι λείπει από αυτόν τον δίσκο; ΤΙΠΟΤΑ. Ή καλύτερα η κλειστομυαλιά.
Παραμόρφωση με γεύση Ανατολής. Έτσι για λίγο? και μετά χάσιμο στον κόσμο του εξώφυλλου. Διαστροφικά riffs σε υποδέχονται, παρανοικές αρμονίες προκαλούν τον χαμό σου. Ακατέργαστο drumming παραδίδει πόνο όσο θρασύτατες έγχορδες μελωδίες το καλωσορίζουν. Δυναμικές συνθέσεις εκδικούνται όσους αψήφησαν τις δυνατότητες και την δυναμικότητα της μπάντας. Κάθε τραγούδι περιλαμβάνει συνοπτικά μέσα του το Χάος με το πιο ανθρώπινο πρόσωπο που το έχετε γνωρίσει. Κάθε λεπτό του δίσκο αναπνέει ικανότητα και παραδίδει απόλαυση. Φτάνοντας στα ??Lost?? και ??The Masque??, συνθέσεις του Dan Swano, το προσωπείο της μπάντας αλλάζει. Οι ταχύτητες πέφτουν αισθητά, η μήτρα της Νύχτας είναι πλέον η Μούσα του. Ένα ποτάμι απαισιοδοξίας χύνεται ευχάριστα στα αυτιά σου μιας και το συντροφεύουν μαγευτικοί ρυθμοί και γλυκόπνοα σολαρίσματα. Ναι, το ??Lost?? είναι από τα αγαπημένα μου. Ούτε βέβαια το πιο γρήγορο και επιθετικό ??The Masque?? πάει πίσω. Δεν περιφρονεί την αξία των πλήκτρων και παρόλο την υποβόσκουσα ατμόσφαιρα που ξεκουράζει προς το τέλος του τραγουδιού, όλα πάνε με χίλια γεμάτα ένταση και αίμα που καίγεται.
Και ενώ οι περισσότερες μπάντες που επιλέγουν να κάνουν κάποια διασκευή, τοποθετούν το εκάστοτε τραγούδι τελευταίο, οι Edge Of Sanity το βάζουν στην μέση λες και είναι κάποιο δικό τους. Διασκευή στους Manowar και στον ύμνο ??Blood Of My Enemies??. Η γνώμη μου είναι ότι τέτοια αριστουργήματα δεν πρέπει να τα ακουμπάς, όσο καλές προθέσεις και να έχεις. Αρκετά καλή η διασκευή πάντως αλλά χάνει κάθε ίχνος επικοσύνης. Ευτυχώς, γρήγορα σε ανταποδίδουν για το λάθος τους με πιθανότατα το καλύτερο τραγούδι του δίσκου, ??Jesus Cries??. Τα φωνητικά του Swano όταν τσιρίζει στο refrain είναι απλά καταπληκτικά. Τόσο εκφραστικά που τον νιώθεις δίπλα σου, να εκστομίζει σάλια πάνω σου καταριώντας όλους και τα πάντα. Αυθεντικό συναίσθημα που έχει χαθεί στις περισσότερες σύγχρονες κυκλοφορίες. Μουσικά πάλι εκτελούνε θαυματουργό βύθισμα στο ενδότερο μέρος της Ουσίας χωρίς να στερείται ούτε επιθετικότητα μα ούτε και μελωδία.
Η συνέχεια του δίσκου δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη. Οι αρμονίες σέρνονται κάτω από τον βαρύ ήχο της παραμόρφωσης και γλιστράνε μέσα σού. Απολαύστε το σόλο του ??Across The Fields Of Forever ??και βρείτε τι σας θυμίζει έντονα. Απεριόριστες ουράνιες επιφωτίσεις μετατρέπουν τις ιδέες των Swano/Axelsson /Larsson/Nerberg σε τρομερές ενορχηστρώσεις και συμπαγείς δυναμικές εκτελέσεις. Και επειδή ο Swano ποτέ δεν έβαζε όρια και άγχος την μουσική του, πάρε και ένα εντελώς gothic rock τραγούδι, το ??Sacrificed??. Και ξέρετε κάτι, τα πάει πολύ καλύτερα από πολλούς του είδους ( και έχω ακούσει αμέτρητα goth rock συγκροτήματα. Μπάσα καθαρά φωνητικά, ατμόσφαιρα και συναίσθημα που πλέκονται αλληλένδετα. Δυο δριμύτατα τραγούδια με το ??Feedin The Charlatan?? να ακούγεται πολύ ξεχωριστό και μοναδικό (τέτοια μουσική προσωπικότητα, μόνο στους Edge Of Sanity βρίσκεις, πολυσχιδής αλλά ωριμότατη) και ένα ορχηστρικό επίλογο που γεννήθηκε πίσω στο 1990 για να τελειοποιηθεί μόλις το 1993. ΔΙΣΚΑΡΟΣ!!!!
Κάθε δίσκος των Edge Of Sanity είναι αρκετά διαφορετικός με τον προηγούμενο ή με τον επόμενο για να συγκριθεί. Πιθανότατα να φταίει η αυτού μεγαλειότης, Dan Swano. Από τα πρώτα του βήματα σαν μουσικός, δεν μπορούσε να αναπαράγει βατή και κοινότυπη μουσική. Μια ματιά-άκουσμα στους Pan.Thy.Monium το αποδεικνύει. Το ??Unorthodox?? συνδυάζει τον αγαπητό Σουηδικό Death Metal ήχο με αρκετά ΄΄προχώ΄΄ σημεία. Το παρελθόν τους με το μέλλον τους. Ήδη την εποχή που αρέσκεται στις σκληρές στιγμές των Edge Of Sanity, διατηρεί λογιών λογιών μπάντες όπως και τους prog rockers Unicorn. Δεν είναι ο αγαπημένος μου δίσκος από αυτούς αλλά είναι ικανός να με συντροφεύει για πάντα και αυτό μου αρκεί.
Τα δυο τραγούδια που κάνουν την διαφορά σε αυτό τον δίσκο είναι το πρώτο και το τελευταίο. Το επτάλεπτο ??Enigma?? ξεδιπλώνει πιο μελωδικές γραμμές ανάμεσα στα ριφς που εκπυρσοκροτούν στο υπόλοιπο τραγούδι. Τα καθαρά φωνητικά του Dan σε αντίθεση με τα ??άρρωστα?? του Andreas ακούγονται ακόμα πιο ζωντανά και αντιφατικά. Καταθέτουν ένα απόκοσμο τόνο, όσο σεμνά και να ακουγονται. Μουσικά από την άλλη, μοχθηρά ξεσπάσματα από ριφοβολές και ταχύτητο ντράμινγκ έρχονται σε αντίθεση με τις πιο μελωδικές γραμμές που επιτρέπουν ακόμα και σε τσέλο να συνοδεύσει εκεί μέσα. Ισοδύναμα μπλεγμένο, νομίζω ότι είναι η ναυαρχίδα του δίσκου. Το ??When All Is Said??, είναι ένα αργοκίνητο μουσικό σκαρίφημα που σκορπίζει κιθαριστικές ανατριχίλες με ατμοσφαιρική βοήθεια και πάλι από το τσέλο του Anders Mareby αλλά και πιάνο από τον Swano. Οι στίχοι του Pellow ταιριάζουν γάντι στο βαρύ κλίμα της σύνθεσης και το τραγούδι είναι αφιερωμένο σε ??όλα τα λησμονημένα χρόνια-εποχές??.
Η καρδιά του δίσκου όμως, όπως σαφώς και το μεγαλύτερο χρονικό μέρος του, αποτελείται από σκληρές ηχητικά συνθέσεις βγαλμένες από τα σωθικά του Σουηδικού Death Metal. Ίσως να μην ακούγεται τόσο θεικό όσο η αφρόκρεμα του είδους αλλά και πάλι θα παρακολουθήσεις ριφάρες να ίπτονται σαν προάγγελοι θανάτου. Το ?? Dead But Dreaming?? είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα και συνάμα δικαστής. Τέμνεται παράλληλα με το χάος του βόρβορου αλλά διατηρεί και μια οργανωμένη παντοδυναμία στα κιθαριστικά μέρη που το καθιστούν πιο θεμιτό προς ακρόαση σε σχέση με τα πιο χαοτικά αχυρένια κομμάτια που προέρχονται από μια παλιότερη εποχή (πιθανότατα demos τους). Μια άλλη σύνθεση που ξεχωρίζει είναι το ??A Curfew For The Damned??. Εμβαπτίζεται στην μαυρίλα έχοντας όμως δώσει ασυλία σε πιο μελωδικά σημείο χωρίς να στερεί ούτε στο ελάχιστο την άσπονδη βαναυσότητα και βλασφημία του. Απλά δεν ακούγεται ακανόνιστο. Άξια αναφοράς επίσης, τα ??After Afterlife??, ??Nocturnal?? και ?? Incipience To Butchery?? που παραποιούν την πραγματικότητα το καθένα με το δικό του τρόπο αλλά πάντοτε επιτυχημένα. Και όλα αυτά με επιπλέον εφόδιο το διαστροφικό-τρομακτικό εξώφυλλο του Bart Meganck και την εξαιρετική παραγωγή των ιδίων (μυρίζομαι βέβαια πιο πολύ Dan Swano σε σχέση με τους υπόλοιπους, το ??είχε?? από μικρός).
