Ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής του 20ου αιώνα άφησε χθες την τελευταία του πνοή στη Νέα Υόρκη, μετά από καρδιακή προσβολή που υπέστη. Ήταν ο John Barry που πέθανε αιφνίδια σε ηλικία 77 ετών.
Γεννημένος στο Yorkshire της Αγγλίας ως John Barry Prendergast, στις 3 Νοεμβρίου 1933, ασχολήθηκε από μικρός με τη μουσική σπουδάζοντας κλασικό πιάνο και αργότερα τρομπέτα. Μετά τη στρατιωτική του θητεία και αφού δούλεψε ως ενορχηστρωτής για διάφορα γκρουπ της εποχής, σχημάτισε τους John Barry Seven με τους οποίους είχε κάποιες επιτυχίες (μεταξύ άλλων και ένα cover στο Walk don’t run των περίφημων Ventures). Αργότερα οι John Barry Seven εμφανίζονται στο σόου του BBC Drumbeat ενώ ο Barry ενορχηστρώνει κομμάτια για διάφορους ποπ σταρς που εμφανίζονται στο σόου. Το 1960 συνθέτει, ενορχηστρώνει και διευθύνει την εκτέλεση της μουσικής της ταινίας Beat Girl. Δεν είναι απλά το πρώτο soundtrack που υπογράφει. Είναι το πρώτο soundtrack που κυκλοφορεί σε δίσκο στο Ηνωμένο Βασίλειο!
Κάπως έτσι αρχίζει η ενασχόλησή του με την κινηματογραφική μουσική.
Από το 1959 έως το 1962 απασχολείται στην ΕΜΙ ως ενορχηστρωτής των τραγουδιών των καλλιτεχνών της. Το 1962 μεταπηδά στην εταιρεία EMBER όπου εργάζεται ως παραγωγός και ενορχηστρωτής.
Το 1962 ο συνθέτης Monty Norman αναλαμβάνει να γράψει το θέμα για την ταινία DR. NO που έχει ως κεντρικό χαρακτήρα έναν ήρωα από μυθιστορήματα και ιστορίες του συγγραφέα Ian Flemming. O Norman εμπιστεύεται την ενορχήστρωση του κομματιού στον έμπειρο ενορχηστρωτή John Barry ο οποίος απογειώνει πραγματικά το σχετικά απλό κομμάτι. Έτσι αρχίζουν οι περιπέτειες του Βarry στον κόσμο του James Bond. Θα γράψει τη μουσική σε 11 ταινίες του 007 και το όνομα του θα συνδεθεί άρρηκτα με το franchise του Bond όσο εκείνα των παραγωγών Βroccoli και Saltzman ή των ηθοποιών Connery και Moore.
Πέρα σπό τις ταινίες του Bond έγραψε μουσικές για πάρα πολλές άλλες μεταξύ των οποίων:
The Ipcress File (με Michael Cain)
Born Free (Όσκαρ μουσικής και τραγουδιού)
The Lion in winter (Όσκαρ)
Midnight Cowboy (με Dustin Hoffman & Jon Voight)
King Kong (με Jeff Bridges & Jessica Lang)
Robin and Marian (με Sean Connery & Audrey Hepburn)
Body heat (με William Hurt & Cathleen Turner)
The Cotton club (με Richard Gere & Diane Lane)
Out of Africa (με Robert Redford & Meryl Streep - Όσκαρ)
Dances with wolves (με τον Kevin Costner - Όσκαρ)
Chaplin (με Robert Dawny jr. & Geraldine Chaplin)
Περιμένω τη γνώμη σας. Νομίζω ότι έχουμε αρκετά να γράψουμε…
Οι έντεκα ταινίες Bond για τις οποίες συνέθεσε το σκορ είναι:
[B]From Russia with love (1963)[/B] - Η 2η ταινία της σειράς, με μπατζετ διπλάσιο από την 1η. Ο ένας εκ των παραγωγών - Harry Saltzman - προσλαμβάνει το συνθέτη Lionel Bart για να γράψει το τραγούδι της ταινίας ενώ ο άλλος - Cubby Broccoli - κλείνει το John Barry που μετά από ταινίες με μικρό προϋπολογισμό (Βeat girl, the L-shaped room) αναλαμβάνει για πρώτη φορά τη μουσική μιας μεγάλης παραγωγής. Ο Barry ενορχηστρώνει θαυμάσια το κομμάτι του Bart, το οποίο χρησιμοποιεί άλλες δύο φορές παραλλαγμένο μέσα στο φιλμ. Φυσικά επιστρέφει το James Bond Theme του Norman (δις) ενώ πρωτοεμφανίζεται το θέμα του Barry [I]007[/I] που θα γίνει στο πέρασμα του χρόνου το ίδιο αναγνωρίσιμο όσο και το κομμάτι του Norman.
Αναπαράγοντας την τεχνική που χρησιμοποίησε στους John Barry Seven ο συνθέτης καθιέρωσε ένα ανεξίτηλο μουσικό στυλ από απαλά έγχορδα και επαναλαμβανόμενες μελωδίες, ηχογραφημένα με την τεχνική του “wall of sound” που έδινε επιπλέον πλούσια λάμψη και στα πνευστά που εκτεταμένα χρησιμοποιούσε.
Ο James Bond ειχε πια βρει μια πολύ διακριτή μουσική “φωνή”…
[B]Goldfinger (1964)[/B] - O Barry αναλαμβάνει τον πλήρη έλεγχο της μουσικής αφού γράφει και το τραγούδι που ακούγεται στους τίτλους, την ομότιτλη “ωδή” στην απληστία που τραγουδάει η Shirley Bassey και ακούγεται στους εισαγωγικούς τίτλους της ταινίας. Η χρήση των πνευστών γίνεται κατά τρόπο που υπογραμμίζει το στυλ και τον ενθουσιασμό που αποπνέει η ταινία και λίγοτερο τα συναισθήματα που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια των χαρακτήρων. Ειδικά στις στιγμές της κορύφωσης, τα πνευστά [U][I]αποθεώνονται[/I][/U].
Το Soundtrack της ταινίας υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχημένο, κατεβάζοντας από το νο 1 των ΗΠΑ το Α Hard day’s night των Beatles και κερδίζοντας χρυσό δίσκο. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο βινύλιο η αγγλική έκδοση είχε σημαντικές διαφορές από την αμερικανική. Τελικά στην έκδοση CD του 2003 υπάρχουν όλα τα κομμάτια και από τις δυο εκδόσεις.
Κατά δήλωση του ίδιου του συνθέτη είναι το [I]αγαπημένο σκορ του[/I] από τις ταινίες της σειράς James Bond.
[B]Thunderball (1965)[/B] - Αρχικά ο Barry είχε γράψει για τους τιτλους ένα κομμάτι με τίτλο Mr. Kiss Kiss Bang Bang. Όμως λίγο πριν την πρεμιέρα του φιλμ οι παραγωγοί θυμήθηκαν ότι στις προηγούμενες ταινίες ο τίτλος του φιλμ εμπεριεχόταν στον τίτλο του τραγουδιού και του ζήτησαν να γράψει ένα τραγούδι με τίτλο Thunderball. Το πρόβλημα δεν ήταν μόνον ο περιορισμένος χρόνος αλλά και οι στίχοι του κομματιού: κανείς δε γνώριζε τι ακριβώς ήταν το “thunderball”!
Τα κάστανα από τη φωτιά έβγαλε τελικά ο Don Black που έγραψε τους στίχους και ο Βarry τους έκανε ένα τραγούδι που ξεκινούσε με μανιασμένα πνευστά και συνεχιζόταν με τον Tom Jones να τραγουδα για κάποιον που “τρέχει όταν οι άλλοι περπατάνε” και “χτυπά σαν thunderball”. Oι στίχοι, διφορούμενοι, μπορεί να να μιλάνε τόσο για τον ίδιο το Bond όσο και για τον κακό της ταινίας, το Largo. Ο δε “αστικός μύθος” λέει ότι ο Tom Jones έπεσε λιπόθυμος μετά την τελευταία κορώνα, κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης…
Οι πολλές υποβρύχιες σκηνές έδωσαν την έμπνευση στο Barry να γράψει ατμοσφαιρική, σχεδόν “στοιχειωμένη” μουσική. Το θέμα [U][I]007 [/I][/U] επανέρχεται και αποτελεί τη βάση για να γραφεί η πιο εντυπωσιακή μουσική για σκηνές δράσης που έχει γραφτεί ποτέ σε ταινία James Bond.
H εξαιρετική χρονική πίεση ανάγκασε το συνθέτη να παραδώσει το υλικό του ανολοκλήρωτο. Έτσι, όταν κυκλοφόρησε το LP με το soundtrack μόνο το μισό υλικό που είχε γράψει ο συνθέτης μπήκε σε αυτό. Για πρώτη φορά το πλήρες υλικό είδε το φως στην επανέκδοση του 2003.
[B]You only live twice (1967)[/B] - Θεωρείται από πολλούς το καλύτερο σκορ των ταινιών Bond με τον Sean Connery. Περιέχει αρκετές αξιομνημόνευτες μελωδίες, ένα ακόμη εμβληματικό θέμα (Capsule in space) και ενα πολύ καλό τραγούδι με την ανερχόμενη τότε [I]Nancy Sinatra[/I] η οποία δεν πίστευε στα αυτιά της όταν της είπαν ότι τη θέλουν να τραγουδήσει το βασικό θέμα. Μια άλλη τραγουδίστρια, η Julie Rogers, τραγούδησε μια version με διαφορετική μουσική και στίχους η οποία δε χρησιμοποιήθηκε και σήμερα θεωρείται κάτι σαν demo. To You only live twice γνώρισε πολλές διασκευές (Coldplay, Soft Cell, Natacha Atlas και Bjork μεταξύ άλλων) ενώ το 2007 το τραγούδησε και η Shirley Bassey στο δίσκο της Get the party started. Επίσης το κομμάτι Millenium του Robbie Williams το 1998 χρησιμοποίησε sample από τη σύνθεση του John Barry.
Το κεντρικό θέμα της ταινίας χρησιμοποιήθηκε σε παραλλαγές σε άλλα θέματα της ταινίας με τη χρήση πολλών ασιατικών οργάνων.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για το [I]Capsule in space[/I] που προανέφερα το οποίο έμεινε στο πέρασμα του χρόνου ως χαρακτηριστικό Bond κομμάτι όπως και το [I]007[/I]. Πρόκειται για μια ρυθμική μελωδία με έγχορδα και πνευστά, πάνω σε ένα καταπληκτικό, “παλλόμενο” σκοπό που ντύνει τη σκηνή της κλοπής του διαστημοπλοίου των Αμερικανών από τους κακούς…
[B]On her majesty’s secret service (1969)[/B] Στην παραγωγή βρίσκεται ο [I]Phil Ramone[/I]. Είναι η πρώτη φορά από το Dr. No που οι τίτλοι της ταινίας συνοδεύονται από ένα ορχηστρικό θέμα και όχι από τραγούδι. Στο soundtrack βέβαια υπάρχουν δύο τραγούδια: το We have all the time in the world που είναι η τελευταία studio ηχογράφηση του μεγάλου Louis Armstrong και το Do you know how Christmas trees are grown ένα όμορφο τραγούδι με παιδική χορωδία και vocals από την τραγουδίστρια Nina. Η βασική μελωδία του πρώτου τραγουδιού επαναχρησιμοποιείται σε διάφορα σημεία και είναι από τις πιο εύθραυστες, ονειρικές μελωδίες που έχει γράψει ο John Barry. Το βασικό θέμα είναι ένα “σοβαρό” κομμάτι δράσης με πρωταγωνιστές τα πνευστά που σε καθηλώνει από την πρώτη στιγμή του.
Ένα από τα ξεχωριστά στοιχεία αυτής της δουλειάς είναι η χρήση Synthesizers που μαζί με τις ηλεκτρικές κιθάρες δίνει στο soundtrack αυτό ένα χαρακτηριστικό '60s ήχο που συνοψίζει όλην την κινηματογραφική μουσική αυτής της δεκαετίας για τον Barry και όχι μόνον.
Η τελευταία επανέκδοση σε CD σχεδόν διπλασιάζει την αρχική διάρκεια του soundtrack καθώς πολύ υλικό δεν είχε μπει αρχικά ούτε στην ταινία ούτε στο LP.
Μάλλον το [I]καλύτερο 007 Score[/I] κατά την ταπεινή μου άποψη.
[B]Diamonds are forever (1971)[/B] O συνθέτης ξανασυνεργάζεται με την Shirley Bassey που τραγουδά το ομότιτλο κομμάτι στους τίτλους της ταινίας το οποίο για άλλους είναι από τα καλύτερα και για άλλους από τα χειρότερα τραγούδια της σειράς. Ακόμα και οι παραγωγοί της ταινίας διχάστηκαν ως προς αυτό:ο Harry Saltzman σιχαινόταν το κομμάτι το οποίο μπήκε στο σάουντρακ χάρις στον έτερο παραγωγό, Cubby Broccoli. Ως συνήθως η μουσική από το τραγούδι των τίτλων μετεξελίσσεται και σε άλλα θέματα που ακούγονται κατά τη διάρκεια του φιλμ.
Tο κομμάτι έχει γνωρίσει πολλά covers με γνωστότερο ίσως αυτό του Kanye West όπου ακούγεται και η ίδια η Shirley Bassey.
