Eίχα να το δώ… από το 2002, που το πρωτοείδα? Μάλλον…
Η ταινία είναι, όπως και το 7 samurai, το Ikiru, το Ran, το Throne of Blood, τα Yojimbo/Senjuro ένα ακατέβατο 10/10, μια ξερά λιτά και απέριττα τέλεια ταινία από την αρχή μέχρι το τέλος in every possible level, σκηνοθεσίας-σεναρίου-τεχνικών κινηματογράφησης και ερμηνειών
Η ταινία ακολουθεί τις διαφορετικές αφηγήσεις διαφόρων μαρτύρων πάνω σε ένα μεμονωμένο γεγονός -τον βιασμό μιας γυναίκας και την δολοφονία του σαμουράι συζύγου της από έναν περιβόητο ληστή-, σε μια μορφής δικαστηρίου στην Ιαπωνία του προηγούμενου αιώνα…
Το σενάριο εξετάζει την διαφορετική οπτική του κάθε μάρτυρα με την μορφή flashbacks, τα οποία έρχονται συνέχεια σε κόντρα με του επόμενου μάρτυρα κοκ, φτάνοντας στο σημείο να μην είναι εύκολη η διάκριση της αλήθειας από το ψέμα, με παράδοξο ότι όμως το γεγονός -ο βιασμός και ο φόνος- δεν αλλάζουν από κανέναν ως αντικειμενικά γεγονότα, ούτε από το θύμα που παραδέχεται ότι βιάστηκε και είδε τον βιαστή να σκοτώνει τον άντρα της, ούτε από το δολοφόνο που παραδέχεται κατευθείαν ότι έκανε τα παραπάνω… ουσιαστικά η ταινία/και το αριστοτεχνικό της σενάριο, είναι ένας καθρέπτης της ανθρώπινης ψυχής και αδυναμίας στο να καταδείξει την αντικειμενική αλήθεια. Η πράξη υπάρχει εκεί και δεν αλλάζει, όμως η πραγματική συνολική αλήθεια που χρειάζεται και τον ανθρώπινο παράγοντα για να ολοκληρωθεί, περιορίζεται από ατομικά συμφέροντα, κίνητρα, σχετικότητα και προφανώς υποκειμενικότητα -όσο αγαθές προθέσεις και αν έχει κανείς-. Αυτός ο υποκειμενικό σχετικισμός περιορίζει τον άνθρωπο από την απόλυτη αντικειμενική αλήθεια και είναι κάτι που δεν αλλάζει ελέω φύσεως του ανθρώπου
Οι θεματικές του σεναρίου είναι εξαιρετικά βαθιές που θα προβληματίσουν εντόνως τον θεατή που θα επενδύσει στη ταινία, αγγίζουν με αριστοτεχνικό τρόπο έννοιες και προβληματικές που υπάρχουν διαχρονικά στην ανθρωπότητα, ενώ παράλληλα καταδεικνύουν χωρίς να κάνουν κήρυγμα ή διάλεξη, την ανθρώπινη ανηθικότητα ακόμα και αν αυτή πηγάζει από έναν φαινομενικά ορθό κώδικα ηθικής και αξιών…
Η σκηνοθεσία είναι τουλάχιστον 30 χρόνια μπροστά από την εποχή της, με τον τρόπο που και κινηματογραφεί πχ το δάσος -με το travelling της κάμερα σε συνδιασμό με την κίνηση του χαρακτήρα στο χώρο, χαρακτηριστικό του Κουροσάβα + τις κόντρα στον ήλιο σκηνές που δημιουργούν στο τέλος ένα περιβάλλον οριακά ονειρικό και λίγο νοσηρό- ή την πρωτοποριακή χρήση του χωρικού - χρονικού μπρος πίσω. Ακόμα και οι ακίνητες σκηνές, με τον τρόπο που στήνονται οι ηθοποιοί ή τις γωνίες που χρησιμοποιεί ο Κουροσάβα, βγάζουν κάτι το ιδιαίτερα τραγικό, βαρύ και σκοτεινό, σαν να μιλάμε για θεατρικές σκηνές αρχαιοελληνικής τραγωδίας κινηματογραφημένες όμως αντί παιγμένες live στη σκηνή…
Οι ηθοποιοί είναι εξαιρετικοί, με ολίγη από αυτή την εκούσια υπερβολή που υποτάσσει και το kabuki θέατρο στην Ιαπωνία, με highlight προφανώς τον Μιφούνε, ο οποίος εμφανίστηκε σε πολλές κλασσικές ταινίες του Κουροσάβα και είναι ίσως και ο σπουδαιότερος ηθοποιός που έβγαλε η Ιαπωνία, να κλέβει τη παράσταση τόσο όσο.
Γενικά το Rashomon έχει αντιγραφεί όσο λίγα (βλ Memento, Usual Suspects κτλ σαν τα πιο προφανή), δημιούργησε έναν κινηματογραφικό όρο (το Rashomon effect) και είναι hands down ένα ξερό αριστούργημα. Όταν κάποιος αναλογιστεί ότι όλα τα παραπάνω γυρίστηκαν και δημιουργήθηκαν το 1950, σχεδόν 70 χρόνια πριν, θα εκτιμήσει ακόμα περισσότερο την ταινία, η οποία δεν έχει γεράσει καθόλου + φαντάζει ακόμα και με τα σημερινά μέσα ως αντιδιαστολή, ακόμα επίκαιρη και πρωτοποριακή…