Σκανδαλωδώς σχεδόν άνευ διανομής στην Ελλάδα, προβάλλεται από την Πέμπτη στο apple TV η νέα ταινία από τον Joel Coen, η πρώτη χωρίς τον αδερφό του, βασισμένη στο κλασσικό Σεξπηρικό έργο.
Ο σπουδαίος, έντιμος και πιστός στον Βασιλιά του Σκωτσέζος πολεμιστής Μακμπέθ, ‘‘στοιχειωμένος’’ από μια προφητεία 3ων μαγισσών που του αποκαλύπτουν ότι προορίζεται να ανέβει στον θρόνο της χώρας του, θα μεθύσει με την εν δυνάμει εξουσία που τον προκαλεί να την αρπάξει, συνωμοτώντας παράλληλα με την ραδιούργα γυναίκα του ώστε να τα καταφέρει με κάθε τρόπο.
Το προφανές από τα trailer αρχικά: η ταινία είναι ένα οπτικό όργιο! Χειροποίητα σκηνικά, δύο διαστάσεων τις περισσότερες φορές και αμιγώς θεατρικά, σαν να έχουν ξεπηδήσει από έναν Καλβινικό εφιάλτη με υπερβολικά οξεία γεωμετρία, επιθετικά, αγχωτικά, ντανταϊστικά και γοτθικά παράλληλα. Η φωτογραφία ξεχειλίζει από σκληρές κατάμαυρες σκιές, γκρίζα φόντα, ατμοσφαιρικές αντανακλάσεις. Γενικότερα η ταινία στο οπτικό της κομμάτι, με το τετράγωνο κάδρο του 1.19:1, είναι μια ακραία έκρηξη εξπρεσιονισμού, που πραγματικά είναι σχεδόν εγκληματικό ότι δεν θα προβληθεί στην Ελλάδα σε κάποια αίθουσα! Η φωτογραφία του Bruno Delbonnel είναι καθηλωτική, όπως καθηλωτική είναι και η σκηνογραφία του Stefan Dechant. Και ναι, έψαξα τα ονόματά τους καθώς δεν τα γνώριζα από πριν, διότι άξιζε να τους μάθω και θα τους θυμάμαι για το μέλλον!
Το σκηνικό μοιάζει εμφανώς κατασκευασμένο και στα όρια ενός εξπρεσιονιστικού b-movie οργασμού, όντας εν τέλει το ιδανικότερο ‘‘σανίδι’’ για να αποδώσουν οι ηθοποιοί ότι καλύτερο μπορούν ερμηνευτικά αλλά και ο θεατής να επικεντρωθεί σε αυτό χωρίς περισπασμούς και πράγματα που θα μπορούσαν να τον αποσυντονίσουν. Και όλο αυτό είναι αναγκαίο, διότι ο Coen κρατάει το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο απαράλλαχτο, το οποίο βρίθει σε πολυπλοκότητα και πυκνότητα, απαιτώντας από εμάς την καλύτερη δυνατή προσήλωση στους διαλόγους και μονολόγους του!
Έτσι όμως το αναδεικνύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, πετυχαίνοντας ένα σκηνικό όχι θεατρικό αλλά όσο πιο θεατρικά κινηματογραφικό γίνεται, εναρμονίζοντας τους ηθοποιούς του να ερμηνεύσουν όχι με στόμφο ή over-acting αλλά όσο πιο θεατρικά κινηματογραφικά γίνεται
!! Εν τέλει καταφέρνει μια εξαιρετική μίξη, για να το πω καλύτερα και πιο κατανοητά, θεατρικής και κινηματογραφικής παράστασης ταυτοχρόνως!
Oι ηθοποιοί είναι όλοι εκεί με το 100% των δυνατοτήτων τους. Ο Ουάσινγκτον είναι εξαιρετικός σαν Μακμπέθ χωρίς να προσπαθεί να διώξει την αμερικάνικη προφορά του, παίζοντας ευτυχώς με μια εσωτερικότητα που δεν συνηθίζει! Δηλαδή ότι ήταν ο Αλόνζο του ‘‘Training Day’’, ε καμία σχέση ! Τα λίγα ξεσπάσματά του φέρνουν στο νου εκείνα λίγο του χαρακτήρα του στο ‘‘Training Day’’, με την διαφορά ότι εδώ ακόμα και σε αυτά, η εσωτερικότητα του συνολικά σαν ερμηνεία, δεν τα αφήνει να γίνουν κάτι έντονα παράταιρο αλλά ενσωματώνονται οργανικά στο γενικότερο προφίλ του χαρακτήρα!! Από κοντά η ΜακΝτόρμαντ, βοηθιέται πολύ από το παρουσιαστικό της και όπως και ο Ουάσινγκτον ερμηνεύει τον δολοπλόκο χαρακτήρα της μετρημένα, εσωτερικά και με περίσσια φυσικότητα!
Όλοι οι ηθοποιοί γενικά είναι εξαιρετικοί, πλήρως βοηθούμενοι από τον οπτικό πλούτο και την στιβαρή σκηνοθεσία του Coen.
Όμως αφού μιλάμε για Σέξπηρ, όταν υπάρχει Άγγλος ηθοποιός στο cast, ε θα ξεχωρίσει! Και ο Γκλήσον με την μικρή του παρουσία, δίνει μια βαθιά συγκρατημένη ερμηνεία που κάνει αίσθηση απευθείας ότι εκπαιδεύτηκε από μικρός σε τέτοιους ρόλους. Τόσο που αν και τον έβλεπα, για τα πρώτα λεπτά που μιλούσε δεν ήμουν σίγουρος ότι ήταν αυτός ή κάποιος άλλος.
Όμως όταν στο παιχνίδι μπαίνει αμιγώς θεατρικός και όχι κινηματογραφικός/τηλεοπτικός Άγγλος ηθοποιός και του ζητείται να ερμηνεύσει με θεατρική φυσικότητα τον ρόλο του, ε κάνει όλο το υπόλοιπο cast στην άκρη. Και μιλάω για την Kathryn Hunter η οποία ερμηνεύει τις τρείς μάγισσες που προφητεύουν την άνοδο στην εξουσία του Μακμπέθ! Ότι και να γράψω είναι λίγο, ελάχιστο, τόσο για την ίδια σαν παρουσία, όσο και για την ερμηνευτική της δεινότητα! Εμφανίζεται σε 2 κρίσιμες στιγμές της ταινίας -και σε μια τρίτη υποδυόμενη έναν γέρο άντρα-, όπου μετά από αυτές τις στιγμές θέλεις χρόνο για να επανέλθεις στο ήδη εξαιρετικό ερμηνευτικό κρεσέντο του υπολοίπου cast! Οριακά miscast λόγω του ότι ‘‘υποβαθμίζει’’ σχεδόν όλους τους υπόλοιπους ηθοποιούς με την ερμηνεία της! Ανδρόγυνη φιγούρα με μια εισαγωγική επίδειξη σωματικής ερμηνείας για λίγους, κυριαρχεί στην οθόνη όποτε εμφανίζεται, πλάθει αν όχι την σπουδαιότερη, σίγουρα μια από τις πιο εμβληματικές φιγούρες μαγισσών που έχει δει ποτέ ο κινηματογράφος -χωρίς να υπερβάλλω καθόλου- και γενικά… τί να πω, συγκλονιστική!!
Σκηνοθετικά ο Coen είναι εκεί, με πολλά ακίνητα πλάνα και γωνίες λήψεις που αναδεικνύουν τα σπουδαία σκηνικά της ταινίας αλλά και τις ερμηνείες των ηθοποιών του, τα είπα και λίγο παραπάνω, εξαιρετικός στην διαχείριση όλου του εγχειρήματος!
Και τέλος, το βασικότερο όλων , το σενάριο! Το κείμενο όπως είπα διατηρείται αυτούσιο, με την διαφορά ότι ναι ο Κοέν το έχει προσαρμόσει -κόβοντας μερικά σημεία και γενικότερα φορώντας του ένα ‘‘χαλινάρι’’- προς την κατεύθυνση που εξυπηρετεί τον ίδιο, κάνοντας όμως παράλληλα justice και στο ίδιο! Η διαφθορά της εξουσίας, η αλαζονία, ο αμοραλισμός παντρεύονται ιδανικά με τον πυρήνα του Κοεν-ικού σινεμά, κατά τον οποίο ο ενάρετος άνθρωπος συνήθως πασχίζει να διατηρήσει την ακεραιότητά του σε έναν κόσμο χωρίς ηθική ή δίκαιο και άδικο! Θα έλεγα πως ο Joel διάλεξε τον ιδανικό Σεξπηρικό ήρωα για να διασκευάσει και το έκανε μένοντας πιστός στο ύφος και την φιλοσοφία που αυτός και ο αδερφός του πρεσβεύουν 30 χρόνια τώρα, αλλά επίσης μη αλλοιώνοντας το σπουδαίο αυτό αριστούργημα του Σέξπηρ, ούτε στο ελάχιστο!
Σε γενικές γραμμές λοιπόν, για εμένα προσωπικά, η ταινία αγγίζει το αριστούργημα.
Μπορώ να της ψέξω κάποια πραματάκια, αλλά νομίζω δεν αξίζει καν να ασχοληθώ με αυτά! Είμαι σκληροπυρηνικός φαν σχεδόν ολόκληρου του συνόλου του Σέξπηρ και δη των τηλεοπτικών/κινηματογραφικών και θεατρικών του παραγωγών! Έχω να λέω ότι έχω δει, τουλάχιστον κινηματογραφικά, σχεδόν τα πάντα, από τις πιο αμιγώς και άμεσα διασκευασμένες Σεξπηρικές ταινίες μεχρι τις ‘‘πειραγμένες’’ τύπου ‘‘Θρόνος του Αίματος’’ ή ‘‘Ten things i hate about you’’ και σια, ενώ ότι σχεδόν έχω καταφέρει να αλιεύσω από το BBC οποιαδήποτε χρονολογίας, το έχω κρατημένο στον σκληρό μου! Ναι δεν είναι Ολίβιε ο Ουάσινγκτον ούτε Kουροσάβα ο Coen… δεν έχει την παραμικρή σημασία, τίποτα δεν αφαιρεί από αυτό εδώ το έργο την γνήσια καλλιτεχνική του σημασία και υπόσταση, trust me!
Είναι ένα οπτικό όργιο που παντρεύει ιδανικά το σπουδαίο αυτό έργο και τις θεματικές του με την φιλοσοφία του Coen, έχει σπουδαίες ερμηνείες και το μόνο που ζητάει είναι η εφισταμένη προσοχή του θεατή ώστε να κατανοήσει, θαυμάζοντας παράλληλα, τον λεκτικό πλούτο των γραμμών του!
Αυτά, δείτε το
)