O μόνος ανταγωνισμός που μπορεί να υπάρξει είναι μεταξύ μονοπωλίων, που και αυτός συχνά είναι απλά ένας εφημισμός. Αφενός γιατί σχηματίζουν τα γνωστά σε όλους μας καρτέλ αφετέρου γιατί φαινομενικά ανατγωνιστικές εταιρείες συχνά συνδέονται στο παρασκήνιο αλλά και στο προσκήνιο μέσω του ελέγχου που τους ασκούν συγκεκριμένα τραστ, που έχουν δημιουργηθεί γι’αυτόν ακριβώς το σκοπό.
Δεν το συζητώ για τις όποιες προσπάθειες ελέγχου των μονοπωλίων έχουν γίνει από το κράτος. Απορρίπτονται πάντα στη βάση του κρατικού παρεμβατισμού, μπαμπούλα του επιχειρείν και της ελεύθερης, δήθεν, αγοράς.
Συνήθως οι όποιες αντιμονοπωλιακές φωνές ακουστούν, αφορούν συγκεκριμένα διακρατικά και υπερεθνικά συμφέροντα. Κράζουν λόγου χάρη οι ΗΠΑ την ΕΕ για μονοπωλιακές πρακτικές και τούμπαλιν.
Μοναδικός ουσιαστικός ανταγωνιστής της Αθηναϊκής η Μύθος Ζυθοποιία, με 15 περίπου ετικέτες. Λεπτομέρεια, όχι ασήμαντη, η Μύθος είναι εξαγορασμένη από την Carlsberg.
Η πολυεθνική UNILEVER (Unilever Ελλας) διακινεί στην ελληνική αγορα εκατοντάδες ετικέτες. Ενδεικτικά : Ελαιόλαδα & προϊόντα ελιάς, Μαργαρίνες και Φυτικά έλαια, παγωτά, αναψυκτικά, έτοιμα γεύματα, μαγιονέζες-σάλτσες, κατεψυγμένα προϊόντα, προϊόντα οικιακού καθαρισμού, απορρυπαντικά, προϊόντα προσωπικής περιποίησης κλπ κλπ . http://www.unilever.gr/brands/
Mister Βγενό και MIG. Όμιλος VIVARTIA. Ενδεικτικές ετικέτες και προϊόντων κατα τα άλλα ανταγωνιστικών. ΔΕΛΤΑ,MEBΓΑΛ ,United Milk ,ΒΙΟΜΑΡ (μαρμελάδες «spin - span»),«Froza»,«Μπάρμπα Στάθης»,ΒΙΓΛΑ Ολύμπου, τυροκομικά,Παγωτά ΔΩΔΩΝΗ,«Goody’s»,«Chipita»,«Everest»,«Hellenic Catering»,«A. & Σ. Στεφανίδης», γαλακτοβιομηχανία Κύπρου,«Γενική Τροφίμων ΑΕ».
Coca-Cola Ελλας - 3Ε με μερίδιο αγοράς που αγγίζει το 80 %. Δε σου παραθέτω προϊόντα τα γνωρίζεις.
-Επειδή βαριέμαι να γράφω κάτσε και ψάξε. ΝΕSTLE Ελλάς, Φιλίππου (ΦΑΓΕ, ΕΒΓΑ, Elbisco, Mιμίκος και 1002 εταιρείες στον ίδιο όμιλο).
Θυγατρικές, συγχωνεύεσεις, εξαγορές με τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία μέγαεταρειών που μόνο 2-3 απο αυτές ελέγχουν το 99% της αγοράς στον χώρο των καθημερινών αγαθών. Σχηματίζουν και καρτελ ενίοτε ξέρεις και κανονίζουν τις τιμές. Να χαρώ εγώ ανταγωνισμό.
Τα ίδια γίνονται και σε άλλους κλάδους. Καύσιμα; 2 Οικογένειες - 2 Διυλιστήρια. Τεχνολογία; Ρώτα τον κόκκαλη και τον πουλιάδη.
για οσους δεν ειναι λοβοτομημένοι να πουμε πως και η ελευθερη αγορα δια νομου θα προκυψει, οποτε ουσιαστικα δια νομου αφηνεις τα ιδιωτικα μονοπωλια να κανουν ο,τι γουσταρουν.
Επειδή μάλλον έπεσες σε Infinite Loop, ναι να τους κλείσουμε. Αν αυτοί σου δίνουν δουλειά, εσύ τους βγάζεις λεφτά. Δε χρειάζεται να είσαι κουμμούνι, ανάρχας ή φασίστας για να μη θες να αισθάνεσαι σαν την πόρνη του 5ευρου στο χώρο εργασίας σου. Άμα ήθελα να πεθάνω από πείνα το έκάνα ξεκούραστος και άνεργος.
Θα με ενδιέφερε να μου εξηγήσει κάποιος με επιχειρήματα γιατί τόσο αφοριστικά λέγεται ότι τα σουπερμάρκετ κάνουν κακό στην αγορά και όχι κατά κανόνα καλό.
Εκτός αφενός αν αναφερόμαστε μόνο στις περιπτώσεις υπόθαλψης καρτέλ και καταχρηστικών πρακτικών δεσπόζουσας θέσης, που είναι παθογένειες και οι οποίες θεραπεύονται παντού στον κόσμο εκτός από τις χώρες που δεν επιθυμούν να τις θεραπεύσουν, και αφετέρου αν επιθυμούμε να έχουμε λιγότερες επιλογές προιόντων, να χάνουμε περισσότερο χρόνο στα ψώνια και να πληρώνουμε τα προϊόντα σε πολλαπλάσια τιμή στα μικροκαταστήματα της γειτονιάς ? είναι κι αυτό μια ρομαντική στάση ζωής.
Πάντως…
Σε κάθε περίπτωση είναι λυπηρό να εθελοτυφλούμε όλοι ως προς ένα μεγάλο επίτευγμα του κοινοτικού κεκτημένου που είναι το σημερινό επίπεδο του δικαίου του ανταγωνισμού. Η Ε.Ε., τα Κοινοτικά δικαστήρια και η Κομισιόν λειτουργούν με ποικίλους τρόπους κατά των μονοπωλίων και έχουν θεαματική αποτελεσματικότητα, αλλά για κάποιο λόγο αυτά δεν προβάλλονται, γιατί φαίνονται δυσνόητα και δεν συγκινούν τον κοσμάκη. Προφανώς χρειάζεται μεγάλος αγώνας για να επιτευχθεί ένα ικανοποιητικό επίπεδο ελεύθερου ανταγωνισμού, αλλά είναι ευτυχές που υπάρχει μια ασπίδα σε κοινοτικό επίπεδο που τουλάχιστον μας προστατεύει από γιγαντίων μεγεθών κινδύνους. Θυμίζω ? για τα δικά μας ? κατά πόσο επετράπη η ανεξέλεγκτη συγχώνευση Ολυμπιακής- Aegean την οποία κάποιοι προεξοφλούσαν με ύφος.
Έχεις στοιχεία ή κάποια μελέτη που να το αποδεικνύει αυτό;
Eγώ πιστεύω πως μία ενδεχόμενη αποχώρηση του ΙΚΕΑ όντως θα ενδυνάμωνε διάφορους μικρομεσαίους επιπλάδες αλλά ούτε σε αύξηση των θέσεων εργασίας θα οδηγούσε απαραίτητα (γιατί οι μικρομεσαίοι μπορεί να απασχολούν περισσότερο κόσμο στην παραγωγή αφού θα παράγουν εδώ αλλά όχι στη λιανική αφού δεν έχουν ούτε τα “τετραγωνικά” ούτε τα ωράρια του ΙΚΕΑ) ούτε θα ωφελούσε τους καταναλωτές γιατί θα οδηγούσε σε αύξηση των τιμών. Άρα θα ωφελούνταν μόνο οι επιπλάδες μικρο-καπιταλιστές…
Γιατί αυτό το θεωρείς προτιμότερο;
Kαι να μην αναφέρω πως οι χειρότερες παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας, οι περισσότεροι απλήρωτοι μισθοί, τα περισσότερα “υπόγραψε εδώ πως πήρες άδεια, αλλά κάτσε να δουλέψεις γιατί σε χρειάζομαι και δεν βγαίνουμε αλλιώς” γίνονται από μικρομεσαίους εργοδότες. Και γιατί ο έλεγχος εκεί είναι ανύπαρκτος και γιατί οι επιχειρήσεις είναι τόσο μικρές που δεν υπάρχουν σωματεία.
Γιατί λοιπόν το θεωρείς αυτό προτιμότερο;
Για την ιστορία, αποφεύγω να ψωνίζω στο ΙΚΕΑ. Δεν μου αρέσει το μοντέλο τους, θεωρώ πως οι χαμηλότερες τιμές που προέρχονται και από εκπτώσεις στην ποιότητα αλλά και την μετακύλιση των logistics στον καταναλωτή δεν μου δικαιολογούν την ταλαιπωρία, απλά ψάνω αλλού και τους προσπερνάω.
Απλή ωραία λύση αγοράς!
Nαί, εν μέρει είναι.
Και γράφω “εν μέρει”, γιατί ναί μεν η ελεύθερη αγορά περιλαμβάνει την απαλλαγή από μηχανισμούς που κρατούν τεχνητά την τιμή αγαθών και υπηρεσιών (στην συγκεκριμένη περίπτωση της εργασίας) σε καθορισμένα επίπεδα (κάτι που δίνει και περιθώρια για μείωση) από την άλλη δε στην Ελλάδα αυτό που βιώνουμε είναι μία βαθιά παρεμβατική πολιτική με στόχο να κατευθύνει όλη την οικονομία στον αποπληθωρισμό (“εσωτερική υποτίμηση”) που επιλέχθηκε ως στρατηγική κατεύθυνση από την τρόϊκα και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ΓΑΠ αρχικά, αλλά δεν αμφισβητήθηκε ιδιαίτερα και από κανέναν από τους επόμενους (και ας είναι αλήθεια πως πλέον έχουν περιορισμένα περιθώρια ελιγμών).
Δεν έχω χρόνο για ακόμα μακρύτερα σεντόνια από αυτά που γράφω ήδη, οπότε για το γιατί ο αποπληθωρισμός είναι μία προβληματική κατάσταση διαβάστε τι γράφει εδώ, τα λέει αρκετά καλά, ο -καθόλου φιλελεύθερος αλλά αν μη τι άλλο οικονομολόγος- Βαρουφάκης:
Προσωπικά ποτέ δεν πείσθηκα -και μπορεί όποιος θέλει να δεί τα ποστς μου από την αρχή της κρίσης- πως ο αποπληθωρισμός θα μπορέσει να μας σώσει. Για αυτό είναι και λίγο άδικο να διαβάζω σχόλια που με επικαλούνται (έστω και ως τυχαίο παράδειγμα) λέγοντας “Έλα Mule να δεχτείς να δουλεύεις εσύ για 4 κατοστάρικα για το καλό της πατρίδας”. Ποτέ δεν θα γράψω εγώ σε κανέναν να κάνει οτιδήποτε για “το καλό της πατρίδας” ή “το καλό της τάξης του” ή της θρησκείας του ή της φυλής του. Η προσέγγιση μου είναι καθαρά ατομοκεντρική. Ας κοιτάξει ο καθένας να βρεί την καλύτερη λύση για τον εαυτό του και αυτό θα είναι τελικά το καλύτερο και για την πατρίδα. Ας φύγουν μαζικά οι μορφωμένοι/εξειδικευμένοι νέοι να δουλέψουν έξω (και ξέρω πως κάποιοι από εσάς ήδη από εκεί ποστάρετε) Μπορεί να νιώσουν λίγο το “σύνδρομο του Γεωργάτου” και να τους λείψουν κάποιες Ελληνικές ιδιαιτερότητες αλλά και καλό στον εαυτό τους θα κάνουν (καλύτερα χρήματα, διαβίωση σε ένα υγιέστερο κοινωνικό περιβάλλον από αυτό που διαμορφώνει η κρίση στην Ελλάδα) αλλά και σε αυτούς που θα μείνουν. Γιατί σε κάποιο βάθος χρόνου, όταν οι εργοδότες δεν θα βρίσκουν ανθρώπους με προσόντα να δουλέψουν για αυτούς στην Ελλάδα, μόνο έναν τρόπο θα έχουν να τους προσελκύσουν στις δουλειές τους: Kαλύτερους μισθούς.
Και για τους μη-μορφωμένους/εξειδικευμένους κλπ.;
Για αυτούς έτσι και αλλιώς οι ευκαιρίες είναι πάντα λιγότερες, σε περιόδους κρίσεις γίνονται ακόμα πιό ευάλωτοι. Για αυτές τις κατηγορίες εργαζομένων, το μόνο που θα βελτιώσει την θέση τους θα είναι να αντιστραφεί συνολικά η τροχιά της οικονομίας.
Και αυτό θα γίνει μόνο με ανάπτυξη και επενδύσεις και ας χλευάζετε οι διάφοροι αριστεροί εδώ τους όρους αυτούς.
Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να σταματήσουν να υπάρχουν όλα τα εμπόδια που υπάρχουν αυτή τη στιγμή (γραφειοκρατία, αδειοδότηση, περιττοί έλεγχοι) και κυρίως η παράλογη και διαρκώς μεταβαλόμενη φορολόγηση. Οι κυβερνήσεις δεν έχουν κάνει τίποτα το ουσιαστικό σε αυτή την κατεύθυνση και αυτό γιατί όλα τα παραπάνω άπτονται των αρμοδιοτήτων του δημοσίου και δεν θέλουν με τίποτα να τις αγγίξουν! Δεν θέλουν να στερήσουν από το κομματόσκυλο τους εφοριακό την δυνατότητα να εκβιάζει πολίτες-επιχειρηματίες και να τους αναγκάζει να έρθουν σε συναλλαγή μαζί του.
Κατά τα άλλα, επειδή διαβάζω και κάτι καφρίλες για “εκκωφαντική μου σιωπή” για το θέμα της έλλειψης ανταγωνισμού/προστασίας από καρτέλ, ειλικρινά δεν καταλαβαίνω που το πάτε κάποιοι…
Γράφει ο Ισις ένα κατεβατό από εταιρείες και πως εμπορεύονται πολλούς κωδικούς, λες και αυτό από μόνο του αποδεικνύει πως αποτελούν καρτέλ.
Κάποιες εταιρείες στο παράδειγμα σου έχουν υποστεί καταδίκες για εκμετάλευση δεσπόζουσας θέσης (3E για τα ψυγεία στα περίπτερα όπου δεν άφηνε τον περιπτερά να βάζει και ανταγωνιστικά πρόϊόντα) με βάση τους ισχύοντες νόμους. Αν θέλεις την δική μου γνώμη και κάποιες άλλες θα μπορούσαν να φάνε καταδίκες, έχω κάποια παραδείγματα υπ’ όψη μου. Αλλά σε γενικές γραμμές η αγορά καταναλωτικών προϊόντων στην Ελλάδα -και πίστεψε με την γνωρίζω αρκετά καλά- είναι ανταγωνιστική.
Για το παράδειγμα της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που αναφέρεις π.χ. είναι η αγορά της μπύρας σήμερα λιγότερο ανταγνωιστική από ότι ήταν πριν 20 χρόνια; Eγώ σου λέω πως ήταν λιγότερο ανταγωνιστική τότε! Ο Μύθος ήταν ένα προσωπικό στοίχημα του Μπουτάρη πως θα μπορέσει να ξαναβγάλει Ελληνική μπύρα, όταν είχαν πάψει να υπάρχουν Ελληνικές μπύρες στην αγορά. Και τα κατάφερε, πήρε μερίδιο από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, την ανάγκασε να βγάλει δική της μπύρα με Ελληνικό όνομα, άλλαξε την συγκεκριμένη αγορά και μετά πούλησε τον Μύθο σε ξένους.
Και υπάρχουν ακόμα και σήμερα αρκετοί παίχτες στην αγορά αυτή (και Έλληνες αν αυτό έχει για κάποιον σημασία) ώστε να μην θεωρείται μη-ανταγωνιστική και ας κάνει και η ζυθοποιία τα δικά της σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. liveάδικα όπου βρίσκεις μόνο μία μάρκα μπύρας! #-o) Στο χέρι μας είναι να γίνουμε πιό συνειδητοποιημένοι καταναλωτές και σε αυτά τα μέρη να μην παραγγέλνουμε μπύρα! Δεν χρειαζόμαστε κανένα γαμημένο κράτος-νταντά να μας “προστατέψει” μπορούμε μιά χαρά και μόνοι μας!
Αλλού ας ψάξει κανείς να βρεί τα καρτέλ και αυτούς που τα σχηματίζουν, σε αγορές που συνδέονται με κλειστά επαγγέλματα στο κανάλι της διανομής (π.χ. φαρμακεία) ή εκεί που είναι δύσκολη η αδειοδότηση…
Στις λίγες, ελάχιστες περιπτώσεις όπου δεν γίνεται “ο διαιτητής να αφήσει το παιχνίδι” ας σφυρίζεται και κανένα φάουλ, όπως έγραψε ο Vic Vega για την περίπτωση Aegean-Ολυμπιακής.
Υπάρχει ένα ολόκληρο θεσμικό πλαίσιο που προσδιορίζει τους κανόνες λειτουργίας της οικονομίας και τηε αγοράς και το οποίο όλως παραδόξως δεν εμποδίζει τη δημιουργία μονοπωλίων ή ολιγοπωλείων όπως στην περίπτωση του κλάδου των οινοπνευματωδών και των γαλακτοκωμικών προϊόντων. Το πρόβλημα δημιουργείται από τη δομή του συστήματος και σε αυτή τη δομή οι καταναλωτές δεν αποτελούν κύριο παίκτη γιατί δεν έχουμε να κάνουμε με μια συλλογικότητα με κοινά συμφέροντα, καταναλωτικές συνήθειες και κυρίως κοινή βούληση. Το να ζητάς από τον πολίτη καλύτερη καταναλωτική συμπεριφορά έτσι ώστε αυτή κατά κύριο λόγο (σε αντίθεση υποτίθεται με την κρατική παρέμβαση) να δημιουργεί ένα τοίχος προστασίας από τη δημιουργία μονοπωλείων, είναι απλή διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα της επιλογής μόνο όταν υπάρχουν πολλαπλές επιλογές και επειδή αναφερόμαστε σε μονοπωλειακές καταστάσεις αυτό θεωρείται εξ’ ορισμού αντιφατικό.
υ.γ. Το “γαμημένο” κράτος μια χαρά προστατεύει το δικαίωμα στην κατοχή μέσων παραγωγής από ιδιώτες, εκεί δεν είδα τους θιασώτες της “ελευθερίας” να εξανίστανται για αυτή την ξεδιάντροπη παρέμβαση, εκεί να τους δω πόσο καλά μπορούν να το κάνουν μόνοι τους. Ποιός ο λόγος να μην προστατεύει και τους καταναλωτές; Τζάμπα μαγκιές.
υ.γ.2 Ο κλάδος των οινοπνευματωδών σχεδόν πάντα λειτουργούσε σε καθεστώς ολιγοπωλειακών καταστάσεων, τώρα που o όμιλος Heineken έχει εξαγοράσει την Αθηναϊκή Ζυθοποιία η κατάσταση είναι χειρότερη αφού μαζί με την Ολυμπιακή Ζυθοποιία ελεγχουν πάνω από το 80% της αγοράς. Το ότι για αυτό φταίνε οι καταναλωτές νομίζω ότι ξεπερνάει τα όρια κάθε σοβαρότητας.
υ.γ.3 Περιμένω την αναφορά ενός οποιουδήποτε οικονομολόγου, φιλελεύθερου ή κεϋνσιανιστή που να αρνείται την δομική αντίφαση του καπιταλιστικού συστήματος να οδηγείται μέσω του ανταγωνισμού σε καταστάσεις μονοπωλείου. Είναι καφρίλα να μην δίνεται μια τεκμηριωμένη απάντηση σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα!
Ok αν δεν ήμουν σίγουρος ότι μιλάς από θέση ασφαλείας τότε στα σίγουρα θα ήμουν σίγουρος ότι δε θα είχες πρόβλημα να είσαι το παιδί της καρπαζιάς για 200 ευρώ το μήνα οπότε δεν έχει νόημα να συνεχίστει αυτό. Μπορείς να πείσεις και άλλους ότι η Coca Cola και η Microsoft θα πρέπει να κόψουν κατιτις αφού πάνε για φούντο
Country Joe, τα περισσότερα από αυτά που γράφεις στο παραπάνω μήνυμα χρειάζονται περεταίρω εξήγηση, γιατί έχω την αίσθηση ότι κάποια πράγματα δεν είναι τόσο αυτονόητα όσο τα έχεις στο μυαλό σου. Θα μείνω όμως στο ακόλουθο, γιατί απορώ με την ένταση.
Δεν είμαι οικονομολόγος, αλλά πιστεύω ότι αυτό που γράφεις είναι μια γενικότητα. Το θέμα δεν είναι απλά ο καπιταλισμός, για τους φιλελεύθερους, αλλά η ελευθερία του ανταγωνισμού, η οποία προτείνεται ως λύση που θεραπεύει τα δεινά που μπορεί να προκαλέσει το σύστημα. Για να επιτευχθεί ελεύθερος ανταγωνισμός, ο οποίος θεωρείται μέθοδος που οδηγεί σε δικαιότερη και αποτελεσματικότερη κατανομή του πλούτου, σε ειρήνη και σε γενική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, πρέπει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις (πολυπώλιο, άρση περιορισμών στην είσοδο και την έξοδο από την αγορά, διαφάνεια, ελευθερία διακίνησης κεφαλαίων και εργαζομένων κλπ.). Ο σκοπός, λοιπόν, είναι να επιλέγουμε πολιτικές που κατευθύνονται προς αυτούς τους στόχους, ώστε ο μηχανισμός του ανταγωνισμού να μην μπλοκάρεται.
Στην περίπτωση που περιγράφεις ? εξ όσων αντιλαμβάνομαι ? κάποιος πωλητής έχει καταφέρει να αποβάλλει τους ανταγωνιστές του και να σφετερίζεται μεγάλο μέρος της αγοράς. Εάν το έχει επιτύχει με αθέμιτο τρόπο (καταχρηστικές συμφωνίες, δημιουργία καρτέλ κλπ.), υπάρχουν νομοθεσίες για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που δημιουργεί. Εάν το έχει επιτύχει με θεμιτό τρόπο (βελτίωση του προϊόντος, αποδοτικές παροχές, θεμιτή μείωση των τιμών κλπ.), τότε επίσης υπάρχουν μηχανισμοί που τον ελέγχουν για να μην καταχραστεί το προνόμιο που απέκτησε. Όσο λειτουργεί υπό την «απειλή» ότι, αν εκμεταλλευτεί την δεσπόζουσα θέση του για να ανεβάσει τις τιμές ή να εξουθενώσει τους εργαζόμενους, νέοι ανταγωνιστές θα εμφανιστούν για να του πάρουν την πρωτιά, τόσο αναγκάζεται να συμπεριφέρεται ορθά και αποτελεσματικά. Οι καταστάσεις μονοπωλίου είναι πράγματι πολύ επικίνδυνες και για αυτό υπάρχει το δίκαιο του ανταγωνισμού, το οποίο αποκτά μεγαλύτερη ισχύ χάρη στη διεθνοποίησή του.
Αυτή η κουβέντα πραγματικά δεν έχει νόημα. Όσοι είναι κατά της ελεύθερης αγοράς κάνουν μια πολύ απλή διαπίστωση, ότι δηλαδή ο ανταγωνισμός οδηγεί νομοτελειακά στη μονοπώληση της αγοράς (αφού για να το πω τελείως μπακαλίστικα εν τέλει πάντα το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό, ήτοι οι μεγάλες εταιρίες εκτοπίζουν τις μικρές από την αγορά), και όσοι είναι υπέρ της ελεύθερης αγοράς περιορίζουν την έννοια του μονοπωλίου στις περιπτώσεις της κρατικής παρέμβασης ή των “αθέμιτων μέσων”, ενώ για τις περιπτώσεις που η ίδια μονοπώληση γίνεται με “θεμιτά μέσα” λένε απλώς “ε ναι προφανώς”, τους φαίνεται δηλαδή κάτι εντελώς φυσιολογικό. Μα αυτό ακριβώς είναι το θέμα, έτσι λειτουργεί αυτό το σύστημα και οι ενστάσεις δεν αφορούν μόνο τις “διαδικασίες”. Τέλος πάντων. Κατηγορούν κάποιοι κάποιους άλλους ότι κάποια πράγματα τα παίρνουν ως δεδομένα, ενώ το αυτό κάνουν και οι ίδιοι.
Άσε τους κάποιους των κάποιων! Δεν κάνω το ίδιο, νομίζω ότι εξήγησα αναλυτικά την άποψή μου, κι ας την προσπέρασες. Και, αν πρέπει να τα λέμε μπακαλίστικα, το μεγάλο ψάρι καλά κάνει και τρώει το μικρό, όταν το μικρό ψάρι μας ικανοποιεί λιγότερο ως καταναλωτές και μας κοστίζει περισσότερο ως κοινωνία. Και επαναλαμβάνω ότι η ουσία είναι ότι ο ελεύθερος ανταγωνισμός σημαίνει ότι θα πρέπει να δημιουργούμε τις συνθήκες ώστε να υπάρχουν πάντα πολλά ψαράκια (νέοι ανταγωνιστές) έτοιμα να έρθουν να φάνε το μεγάλο ψάρι, αν αυτό κοντεύει να φάει τον ψαρά (καταναλωτή). Το να λέτε ότι ο ανταγωνισμός οδηγεί στο μονοπώλιο είναι θέση που προϋποθέτει ότι ανταγωνισμός υπήρχε μόνο στην έναρξη του παραδείγματος και έπαψε να υπάρχει στη μέση του. Αυτό λέω ο καημένος: να υποστηρίζουμε πολιτικές που ενισχύουν τον ανταγωνισμό για να μην πάψει να λειτουργεί. Πιστεύω ότι έτσι θα καταφέρουμε να ισχύει ο νόμος της ζούγκλας στο επίπεδο των νομικών προσώπων (εταιριών) και θα πάψει να είναι ο θλιβερός κανόνας για τα φυσικά πρόσωπα (εργαζόμενους). Τέλος πάντων, ας μην ξεφύγουμε κι άλλο από το θέμα. Απλά, παρακαλώ, μην εκμηδενίζεις την απάντησή μου, λες και δεν έγραψα τίποτα, είναι ενοχλητικό.
Το θεσμικό πλαίσιο που προσδιορίζει τους κανόνες λειτουργίας της οικονομίας και ειδικότερα της αγοράς χρησιμοποιεί ως εργαλεία κατά κύριο λόγο τους αναπτυξιακούς νόμους, τις διαδικασίες συγχωνεύσεων και εξαγοράς των εταιριών, τις πολιτικές ρυθμίσεις για τη χρηματοδότηση των τραπεζικού συστήματος και άλλων κλάδων του βιομηχανικού τομέα, και τις διακρατικές ή διεθνείς συνθήκες που απελευθερώνουν το εμπόριο και τη διακίνηση κεφαλαίων. Απλά πράγματα!
Για να προσδιορίσεις τους παραγόντες που επηρεάζουν τον ανταγωνισμό στην αγορά πρέπει να λάβεις υπόψη τις συνθήκες που δημιουργούνται μέσα από την εκμετάλλευση των εργαλείων που δίνει στην επιχειρηματικότητα το θεσμικό πλαίσιο. Έτσι για παράδειγμα η σουηδική ΙΚΕΑ που προσελκύεται να επενδύσει στην Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευθεί τις ρυθμίσεις για την εντατικοποίηση της εργασίας και την θεσμική υπονόμευση της εργατικών δικαιωμάτων σε επίπεδο συλλογικών συμβάσεων εργασίας ενώ ταυτόχρονα έχει ευνοϊκή πρόσβαση στις πρώτες ύλες (σουηδική ξυλεία,) πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του μεταβλητού κόστους και δίνει πλεονέκτημα σε σχέση με τους ανταγωνιστές για τον έλεγχο της αγοράς μέσα από την ικανότητά της να διεξάγει πόλεμο τιμών (χαμηλότερο κόστος παραγωγής άρα και δυνατότητα διάθεσης των προϊόντων σε χαμηλότερς τίμες, βραχυπρόθεσμα). Αν οι ανταγωνιστές δεν προσαρμοστούν στις συνθήκες που έχει διαμορφώσει η ΙΚΕΑ εξαφανίζονται από το χάρτη και δημιουργούνται αυτόματα οι συνθήκες για την ανάπτυξη μονοπωλίου με έναν καθόλα νόμιμο τρόπο.
Lol, whatever.
Στο δια ταύτα, επιτέλους κάποιος από “σας” παραδέχεται την πραγματικότητα περί ανταγωνισμού που οδηγεί στο μονοπώλιο… Έστω και με δικαιολογίες τύπου “καλύτερα για τους καταναλωτές” και “δε μας κοστίζει τόσο” (οι οποίες φυσικά και δεν ισχύουν, θα επεκταθώ πιο κάτω), that’s a good start.
Πάμε στο πιο αποκαλυπτικό κομμάτι: το πρόβλημα, λες, είναι ότι ο ανταγωνισμός συνήθως λειτουργεί μόνο “στην αρχή” και όχι “στη μέση” κτλ. Αν και εσύ άλλο πράγμα, θες να πεις, εκεί είναι όλη η ουσία. Ότι αυτός ο ανταγωνισμός που ο κάθε υπέρμαχος της ελεύθερης αγοράς και του καπιταλισμού τον έχει κάνει το υπέρτατο τοτέμ, έχει τα όρια του στις “φυσικές” συνθήκες του συστήματος και του τρόπου που λειτουργεί η αγορά. Ο ανταγωνισμός είναι το όπλο κάθε μεγάλης επιχείρησης στο να εδραιωθεί στην αγορά, όταν όμως αυτή η μεγάλη επιχείρηση έχει κυριαρχήσει στην αγορά, τον υπερβαίνει - σύμφωνα με τη διατύπωση του Λένιν, “τα μονοπώλια, ξεπηδώντας από τον ελεύθερο ανταγωνισμό, δεν τον καταργούν, μα υπάρχουν ΠΑΝΩ Σ’ ΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΔΙΠΛΑ Σ’ ΑΥΤΟΝ”. Τα μονοπώλια δηλαδή την ίδια ώρα είναι και δεν είναι άρνηση του ανταγωνισμού. Στον καπιταλισμό ο ανταγωνισμός δε σταματάει ποτέ, αλλά όταν η οικονομία φτάνει στο στάδιο του μονοπωλίου, περιορίζεται η ισχύς του. Τα μονοπώλια ανταγωνίζονται μόνο άλλα μονοπώλια και κυρίως σε διεθνές επίπεδο. Συνεπώς αυτό που λες ότι πρέπει να φροντίσουμε να ξεπηδάνε πάντα επιχειρήσεις οι οποίες θα ανταγωνίζονται τα μονοπώλια ώστε να μη μας φάνε όλους (παρεπιπτόντως, πώς το εννοείς αυτό; απλά με την κατάργηση των “εμποδίων εισόδου στην αγορά” που έλεγες πιο πίσω ή και με κάτι άλλο;) είναι ανεδαφικό. Νέες επιχειρήσεις σε τομείς της αγοράς οι οποίοι μονοπωλούνται θα ξεπηδάνε πάντα, αλλά τις περισσότερες φορές στην καλύτερη θα απορροφούνται από τα ήδη υπάρχοντα μονοπώλια, ή (κάποιες λίγες φορές) θα νικάνε τα μονοπώλια αλλά με μόνο αποτέλεσμα να γίνουν οι ίδιες με τη σειρά τους μονοπώλια! Είτε με την απορρόφηση των παλιότερων μονοπωλίων, είτε με την απόλυτη καταστροφή τους. Ελπίζω να μην προσπαθήσεις καν να το αρνηθείς αυτό. Γιατί κάτι τέτοιο θα σημαίνει ότι πιστεύεις ότι γίνεται π.χ. μια τοπική βιοτεχνία γαλακτοκομικών προϊόντων να έχει μεγαλύτερες πωλήσεις, τζίρο και κέρδη από τη ΦΑΓΕ ή τη ΔΕΛΤΑ και την ίδια ώρα να παραμένει άπειρες φορές μικρότερη σε μέγεθος και δυνατότητες κάλυψης της αγοράς. Κάτι που θα είναι απλώς τρελό.
Συμπερασματικά, ο τρόπος που λειτουργεί ο ανταγωνισμός στην αγορά οδηγεί πάντα και παντού στο να υπάρχουν μονοπώλια στην αγορά και δε γίνεται επουδενί λόγω να υπάρχει “ισορροπία δυνάμεων” σ’ αυτή την αγορά αν τα πράγματα αφήνονται να λειτουργήσουν “ελεύθερα”. Ο μόνος τρόπος να περιοριστεί η ισχύς ενός μονοπωλίου σε σχέση με τις υπόλοιπες εταιρίες ενός τομέα είναι - μάντεψε - η κρατική παρέμβαση που θα εξασφαλίζει τη θέση και το μερίδιο αυτών των μικρότερων εταιριών στην αγορά, κάτι βέβαια που εξ ορισμού αναιρεί την έννοια του ελεύθερου ανταγωνισμού. Φυσικά κάτι τέτοιο στον καπιταλισμό είναι πάντα αποκλειστικά και μόνο πρόσκαιρο και πάντα η ίδια η οικονομία βάζει τα πράγματα στη θέση τους συντρίβοντας τους μικρούς “παίκτες” και προστατεύοντας την ισχύ των μονοπωλίων, άσε που σχεδόν ποτέ μια κυβέρνηση δεν τολμάει να αξιοποιήσει το κράτος εναντίον των μονοπωλίων (αφού σε τελική ανάλυση το ίδιο το κράτος είναι των μονοπωλίων), αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.
Πάμε τώρα στο πρώτο σου επιχείρημα, ότι σε τελική ανάλυση λέει είναι καλό για τους καταναλωτές και την κοινωνία να υπάρχουν μονοπώλια. Σίγουρα εννοείς ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις προσφέρουν φτηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες στους καταναλωτές, σωστά; Τότε εξήγησέ μου το εξής: πώς εξηγείται το πολύ συχνό φαινόμενο μια μεγάλη εταιρία να ρίχνει τις τιμές στα προϊόντα της σε μια δεδομένη χρονική περίοδο, να παίρνει το μερίδιο της αγοράς που κατείχε μια μικρότερη εταιρία η οποία είχε ακριβότερες τιμές, και μετά από λίγο καιρό να τις ανεβάζει με την ίδια άνεση; Η απάντηση είναι απλή: ακόμα και οι τιμές αποτελούν όπλο στη διάθεση των μονοπωλίων. Ρίχνουν τις τιμές μόνο περιστασιακά και επειδή μπορούν, γιατί έτσι καταφέρνουν να εκτοπίσουν από την αγορά τις εταιρίες που δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο. Μένει το επιχείρημά σου ότι “τα μεγάλα ψάρια” κοστίζουν λιγότερο στην κοινωνία. Δηλαδή; Από πού προκύπτει αυτό;
Δεν παίζεσαι, ρε Γράκχε! Αν είναι δυνατόν! Το μαύρο κάνεις άσπρο, το στριφογυρνάς στον αέρα και προσγειώνεται πίτσα μαργαρίτα. Σου εξήγησα πού θεωρώ ότι πάσχει η ανάλυσή σου και εσύ απαντάς «Ιδού, κύριοι, ομολόγησε!», προβάλλοντας αυτό που υπογράμμισα ως δικό σου λανθασμένο επιχείρημα σαν να ήταν δική μου παραδοχή. Όπως καταλαβαίνεις, δεν θα συνεχίσω αυτόν τον διάλογο, γιατί απαιτώ ένα ελάχιστο επίπεδο καλοπιστίας και θέλω να αποφύγω το εγκεφαλικό.
:blink:
Καλά ρε Βικ, έγραψα ολόκληρο κατεβατό με επιχειρήματα που εξηγούν τη θέση μου ότι ο ανταγωνισμός οδηγεί στη γιγάντωση των μονοπωλίων και παρ’ όλο που δε σταματάει ποτέ να λειτουργεί στα πλαίσια της αγοράς, δεν τα επηρρεάζει καθόλου στο μονοπωλιακό στάδιο της καπιταλιστικής οικονομίας, σε αντίθεση με τη δική σου θέση ότι ο ανταγωνισμός τελικά λειτουργεί σε βάρος των μονοπωλίων, και εσύ το μόνο που βρήκες να πεις είναι ότι… διαστρεβλώνω αυτά που λες; Και από πού κι ως πού χρησιμοποίησα αυτό το συγκεκριμένο κομμάτι ως έμμεση ομολογία σου για αυτό το χαρακτήρα της ελεύθερης αγοράς; Έγραψες ή δεν έγραψες ότι “ναι το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό και κατά τη γνώμη μου καλά κάνει, γι’ αυτόν και για κείνον και για τούτο το λόγο”; Το επόμενο βήμα αν θες τη γνώμη μου είναι να απαντήσεις και να επιχειρηματολογήσεις α) γιατί “καλώς λειτουργεί το πράγμα έτσι όπως λειτουργεί”, με βάση και τις δικές μου ενστάσεις, μην τα ξαναλέω, και β) με ποιούς συγκεκριμένους τρόπους ο ελεύθερος ανταγωνισμός καταργεί τη μονοπώληση της αγοράς.
Any time will do!
Πάντως βασική ουσία της διαφωνίας είναι ότι οι υποστηρικτές της καπιταλιστικής πλευράς θεωρούν ότι το μονοπώλιο προϋπάρχει και έρχεται η φιλελευθερη θεωρία να διορθώσει τα πράγματα προτείνοντας τη λύση του ελεύθερου ανταγωνισμού, ενώ η αντίθετη πλευρά υποστηρίζει ότι ο ανταγωνισμός μέσα στα καπιταλιστικά πλαίσια οδηγεί στα μονοπώλια. Η πρώτη υπόθεση έχει μια βάση που προέρχεται από τη συνύπαρξη των πρώιμων καπιταλιστικών δομών με τις ξεπεσμένες φεουδαρχικές στα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα όταν σε αρκετές περιπτώσεις η λειτουργία του εμπορίου διεξαγόταν με τη μορφή του μονοπωλίου υπό την άδεια της βασιλικής εξουσίας για λόγους ευνοϊκής υποστήριξης του καπιταλιστικού κεφαλαίου προς τον βασιλιά στη διαμάχη του με την ανώτερη αριστοκρατία. Χρυσή εποχή του μερκαντιλισμού που αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από τον φιλελευθερισμό. Η δεύτερη υπόθεση προέρχεται από την πορεία του καπιταλισμού τους δύο τελευταίους αιώνες και την εμπειρία της αποικιοκρατίας και των δύο παγκοσμίων πολέμων. Κατά την άποψή μου η πρώτη χάνει τα ερείσματά της από τη στιγμή που βγαίνει στο προσκήνιο η δεύτερη βιομηχανική επανάσταση. Μεγάλη ιστορία που δεν αναλύεται με ένα ή δύο ποστ.
Φυσικά κάτι τέτοιο στον καπιταλισμό είναι πάντα αποκλειστικά και μόνο πρόσκαιρο και πάντα η ίδια η οικονομία βάζει τα πράγματα στη θέση τους συντρίβοντας τους μικρούς “παίκτες” και προστατεύοντας την ισχύ των μονοπωλίων, άσε που σχεδόν ποτέ μια κυβέρνηση δεν τολμάει να αξιοποιήσει το κράτος εναντίον των μονοπωλίων (αφού σε τελική ανάλυση το ίδιο το κράτος είναι των μονοπωλίων), αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.