Προσωπικα πιστευω οτι εχει ξεφτιλιστει τοσο ο θεσμος του γαμου, που ενα “Ιδιωτικό Συμφωνητικό Συμβίωσης” φανταζει καλη λυση.
Τωρα οσον αφορα για κατι γεροντες που μιλανε για συστηματική απομάκρυνση από τον Θεό, νομιζω πως ειναι λιγο “γεια σου”.
Πως βλεπεται το ολο θεμα? Πιθανη παραχωρηση του δικαιωματος και σε ομοφυλοφιλους πως θα σας φανει?
Το τολμηρό νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για την κύρωση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ετερόφυλων ζευγαριών ήλθε να ταράξει τα νερά. Τώρα το «δικαίωμα» διεκδικούν και άλλοι. Τα ομόφυλα ζευγάρια ζητούν επέκταση της ρύθμισης, η οποία- λένεαργά η γρήγορα θα ισχύσει ούτως ή άλλως και γι΄ αυτούς, όταν αρχίσουν οι προσφυγές στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια με την επίκληση της ισονομίας έναντι μιας καθαρά διοικητικής πράξης αστικής φύσεως. Απέναντι, η Εκκλησία και μια σημαντική μερίδα της κοινωνίας αγωνιούν για την «επαπειλούμενη κατάλυση της οικογένειας και του θεσμού του γάμου» στα οποία οδηγούν νομοτελειακά- αν δεν αποσκοπούν ευθέως- τέτοιες ρυθμίσεις όπως λένε όσοι διαμαρτύρονται. Τις τελευταίες ημέρες ο ένας μετά τον άλλον οι μητροπολίτες τοποθετούνται αρνητικά για την ενδεχόμενη θεσμοθέτηση του συμφώνου, προαναγγέλλοντας και την επικείμενη απόφαση της Ιεράς Συνόδου. Στο πλευρό της Εκκλησίας συντάσσονται και ορισμένοι ανώτατοι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί, οι οποίοι λόγω της θέσεως που κατέχουν αντιδρούν «βουβά» αλλά σταθερά. Αλλωστε ανέκαθεν ένα μεγάλο κομμάτι της Δικαιοσύνης διατηρούσε στενές σχέσεις με την Εκκλησία, έλεγαν δικαστικοί, θέλοντας να καταδείξουν την αντίθεσή τους στην ψήφιση του συμφώνου από το Κοινοβούλιο και την ταυτότητα των απόψεών τους με αυτές της Εκκλησίας. Μάλιστα δικαστικοί κύκλοι δεν απέκλειαν χθες το ενδεχόμενο να υπάρξει και επίσημη έκφρασης της γνώμης του δικαστικού σώματος επί του νομοσχεδίου. Εκφραση η οποία θα είναι αρνητική, αλλά θα διατυπωθεί εύσχημα και κάτω από τον μανδύα των νομικών προβλημάτων που θα δημιουργήσει. Ενδεικτικό των πιέσεων που ασκούνται στο παρασκήνιο είναι ότι ήδη το υπουργείο Δικαιοσύνης έκανε το πρώτο βήμα οπισθοχώρησης. Υστερα από αντιδράσεις δικαστικών και εκκλησιαστικών παραγόντων «διέγραψε» από το νομοσχέδιο για την κύρωση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης τη διάταξη εκείνη που επέτρεπε στα ετερόφυλα ζευγάρια την υιοθεσία.
Αναπάρασταση γάμου στη Θεσσαλονίκη. Για επαπειλούμενη κατάλυση του θεσμού αλλά και της οικογένειας κάνουν λόγο όσοι αντιδρούν στο νομοσχέδιο για την κύρωση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ετερόφυλων ζευγαριών Τ α ευρωπαϊκά δικαστήρια έχουν κρίνει ότι το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης ετερόφυλων ζευγαριών προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ενώ η γερμανική Δικαιοσύνη έχει κάνει ένα ακόμη βήμα, αποφασίζοντας ότι και η συμβίωση ομοφυλοφίλων δεν θίγει τον γάμο και την οικογένεια.
Αντιθέτως στη χώρα μας η Δικαιοσύνη παραμένει… πιστή στον γάμο και η νομολογία η οποία υπάρχει αποφεύγει να αναγνωρίσει δικαιώματα έξω από αυτόν. Από τον Αρειο Πάγο, όπως σημειώνει ο ειδικός επιστήμονας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Αθηνών κ. Παν.Νικολόπουλος , έχουν εκδοθεί ελάχιστες αποφάσεις πάνω στο θέμα αυτό, οι οποίες μάλιστα «ακουμπούν περιφερειακά το ζήτημα και όχι τον πυρήνα του». Τη μοναδική ως σήμερα απόφαση, η οποία αναγνωρίζει- έστω και σε επί μέρους θέματα- δικαιώματα σε εκτός γάμου σχέση έχει εκδώσει το Συμβούλιο της Επικρατείας, προσθέτει ο κ. Νικολόπουλος, ενώ ανάλογη στάση τηρούν τα τελευταία χρόνια και αρκετά κατώτερα δικαστήρια, σε υποθέσεις όμως οι οποίες δεν απαιτούν ευθεία αναγνώριση της συμβίωσης.
Η νομολογία του Δικαστηρίου του Στρασβούργου (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) έχει κρίνει (υποθέσεις Johnston, 18.12.1986 και Saucedo Gomez κατά Ισπανίας 26.1.1998) ότι η εκτός γάμου ετερόφυλη συμβίωση εμπίπτει στο προστατευτικό πεδίο του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ (ιδιωτική και οικογενειακή ζωή), χωρίς ωστόσο να δημιουργείται υποχρέωση των κρατών-μελών για θεσμοποίηση των ελευθέρων ενώσεων.
Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας έκρινε τον Φεβρουάριο του 2001 ότι ο νόμος για την αναγνωρισμένη συμβίωση ομοφύλων δεν αντίκειται στη συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία του γάμου και της οικογενείας.
Από την πλευρά της ελληνικής Δικαιοσύνης, ο Αρειος Πάγος με αποφάσεις του κατά τη δεκαετία του 1970 έχει κρίνει ότι δεν είναι ανήθικο να αφήσει κάποιος με διαθήκη περιουσιακά στοιχεία στην εξώγαμη σύντροφό του, εκτός αν από τον τρόπο που τα άφησε υποδήλωνε ιδιαίτερη περιφρόνηση στα συγγενικά του πρόσωπα. Αλλά μέχρις εκεί. Προς… αποφυγήν παρεξηγήσεων, με νεότερες αποφάσεις τους οι αρεοπαγίτες έθεσαν τα όρια. Το 2004 με άλλη απόφασή τους αρνήθηκαν να εφαρμόσουν αναλογικά σε εξώγαμη συμβίωση το άρθρο 1471 του Αστικού Κώδικα, που απαγορεύει την προσβολή της πατρότητας, όταν ο άνδρας συγκατατέθηκε σε τεχνητή γονιμοποίηση και έτσι τα παιδιά έμειναν χωρίς πατέρα.
Μάλιστα σε πρόσφατη απόφασή του (2007) ο Αρειος Πάγος αρνήθηκε την καταβολή αποζημίωσης για ψυχική οδύνη στον εξώγαμο σύντροφο εκείνου που σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα. Αντιθέτως, το Πρωτοδικείο της Καρδίτσας το 1976 είχε επιδικάσει τέτοια αποζημίωση. Και το Συμβούλιο της Επικρατείας, σε απόφασή του το 2003, προσμέτρησε τον χρόνο εξώγαμης συμβίωσης μαζί με το διάστημα του γάμου προκειμένου να συμπληρωθεί ο αναγκαίος χρόνος για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος χήρας από το ΙΚΑ.
Τα Πρωτοδικεία και Εφετεία της χώρας, αν και σε επί μέρους αποφάσεις τους ανοίγουν έμμεσα κάποια παράθυρα- όπως στην περίπτωση της απόφασης της Καρδίτσας- εμφανίζονται γενικά αρνητικά στο ενδεχόμενο να εφαρμοστούν και στις εξώγαμες συμβιώσεις οι διατάξεις για την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα των συζύγων. Για το θέμα αυτό αναμένεται να εκδοθεί απόφαση και από τον Αρειο Πάγο, στον οποίο συζητείται σχετική υπόθεση. Αλλά ήδη η εισήγηση του αρεοπαγίτη κ. Δ. Δαλιάνη είναι αρνητική. Στην υπόθεση αυτή μια Ελβετίδα συμβίωνε επί 14 χρόνια με Ελληνα. Απέκτησαν ακίνητα στο όνομά του για φορολογικούς λόγους, με χρήματα όμως της οικογενείας της. Η περιουσία όταν ο άνδρας πέθανε, μιας και δεν είχαν παντρευτεί, πέρασε στην αδελφή του. Η εκτός γάμου σύζυγος, η οποία μάλιστα δεν είχε την παραμικρή σχέση με την κληρονόμο, διεκδικεί έκτοτε την περιουσία της…
«Δικαίωμά μας» το σύνθημα των ομοφυλοφίλων
Κατηγορίες κατά της κυβέρνησης για «ατολμία όσον αφορά τις ρυθμίσεις και πρωτοφανή διάκριση»
«Δικαίωμά μας!». Το βασικό σύνθημα της εφετινής παρέλασης του Αthens Ρride, που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές του Ιουνίου, χρησιμοποιούν οι ομοφυλόφιλοι για να περιγράψουν περιεκτικά τη θέση τους απέναντι στο σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης.Τα μέλη των οργανώσεων και των συλλογικοτήτων που δραστηριοποιούνται στο ομοφυλοφιλικό κίνημα κατηγορούν την κυβέρνηση για «ατολμία στις ρυθμίσεις και πρωτοφανή διάκριση απέναντι στους ομοφυλοφίλους» , οι οποίοι δεν συμπεριλαμβάνονται στη σχεδιαζόμενη ρύθμιση, ενώ διατρανώνουν τη θέλησή τους να συνεχίσουν τον αγώνα τους για ισονομία και ισότιμη μεταχείριση ως τη νομική κατοχύρωση του πολιτικού γάμου και της υιοθεσίας και για τα ομόφυλα ζευγάρια.
«Το σύμφωνο πρέπει να είναι το πρώτομεγάλο βήμα στην ανατροπή της ρατσιστικής αντιμετώπισης που βιώνουν οι ομοφυλόφιλοι στην Ελλάδα» τονίζει ο κ. Κώστας Τορπουζίδης , δικηγόρος και ενεργό στέλεχος της Πρωτοβουλίας Ομοφυλοφίλων Εναντίον της Καταπίεσης. «Ο νόμος θα είναι, σε πρώτη φάση, ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να μπορεί ο κάθε ομοφυλόφιλος να επιλέξει τη διαμόρφωση της ζωής του μέσα και από τη νομιμοποίηση των ελάχιστων νομικών προϋποθέσεων μιας κοινής ζωής. Δεν ακούγεται και πολύ λογικό να έχεις μοιραστεί μια ολόκληρη ζωή με τον άλλον και να μην έχεις λόγο σε μια κοινά πολλές φορές διαμορφωμένη οικονομική κατάσταση» υπογραμμίζει ο κ. Τορπουζίδης. Οι διεκδικήσεις όμως των ομοφυλοφίλων παραμένουν ευρύτερες. «Το σύμφωνο οφείλει η ελληνική πολιτεία να το καταστήσει το πρώτο σκαλί σε μια κλίμακα νομικών κατοχυρώσεων, όπου θα συμπεριλαμβάνονται ο πολιτικός γάμος για όσα ομόφυλα ζευγάρια το επιθυμούν και η δυνατότητα υιοθεσίας» καταγράφει εν συντομία ο κ. Τορπουζίδης. Η στάση όμως θεσμών και πυλώνων της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας δυσαρεστεί και προβληματίζει. «Πολλά ΜΜΕ και η Εκκλησία χτυπούν ακόμη τη διαφορετικότητα στον σεξουαλικό προσανατολισμό, αντιμετωπίζουν τον ομοφυλόφιλο ως ένα παράδοξο που πρέπει να μην έχει φωνή και ύπαρξη στα κοινωνικά δρώμενα» σημειώνει ο κ. Τορπουζίδης.
«Τα τελευταία χρόνια διεκδικούμε πιο οργανωμένα και δυναμικότερα τα αυτονόητα,να πάψει η κάθε είδους διάκριση εις βάρος μας και να κατοχυρώσουμε τα στοιχειώδη κοινωνικά μας δικαιώματα» τονίζει από την πλευρά της η Χρύσα, η οποία θεωρεί ότι η ελληνική κοινωνία «έχει ξεπεράσει τον συντηρητισμό άλλων εποχών και είναι έτοιμη να δεχθεί τέτοιου είδους πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες. Η πολιτική ηγεσία είναι που επιδεικνύει ατολμία και απροθυμία». Η Χρύσα έχει μακροχρόνια σχέση και επισημαίνει: «Με τη σύντροφό μου θα επιθυμούσαμε να είχαμεέστω τη δυνατότητα επιλογής του συμφώνουως στοιχειώδη εξασφάλιση» . Μάλιστα δεν κρύβει τη μεγαλύτερη επιθυμία και των δύο: «Ενα παιδί μέσω μιας διαδικασίας υιοθεσίας χωρίς επιπρόσθετες προϋποθέσεις και στεγανά,πέρα από όσα προβλέπονται και για τα ομόφυλα ζευγάρια».
«Κατάλυση της οικογένειας και του θεσμού του γάμου»
Αρνητικοί εμφανίζονται οι ιεράρχες σε ενδεχόμενη θεσμοθέτηση
Γάμος ομοφυλοφίλων στο Τορόντο. Πολλές χώρες έχουν αναγνωρίσει εδώ και χρόνια το δικαίωμα της ελεύθερης συμβίωσης ετερόφυλων ζευγαριών, ενώ άλλες έχουν προχωρήσει ακόμη πιο πέρα, παραχωρώντας ανάλογα δικαιώματα και στους ομοφυλοφίλους «Κατάλυση της οικογένειας και του θεσμού του γάμου» φέρνει το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, προειδοποιούν όσοι επιζητούν να επιστρέψει πάραυτα στο συρτάρι από το οποίο βγήκε το σχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης. Πρώτος αντέδρασε με σφοδρότητα ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Ανθιμος, ωστόσο σύμφωνα με εκκλησιαστικούς κύκλους, ασχέτως της αυστηρότητας ή μη των διατυπώσεων, αρνητική στάση αναμένεται να τηρήσει ενιαία η Ιερά Σύνοδος, καθώς το συγκεκριμένο διάταγμα θίγει τον πυρήνα των θέσεων της Εκκλησίας. Δεν θεωρείται άλλωστε τυχαία η συμπαράταξη στο θέμα και μεγάλου αριθμού ανωτάτων δικαστικών και συγκεκριμένα αρεοπαγιτών, γνωστών για τις στενές σχέσεις τους με την Εκκλησία. Μετά τη διατύπωση την οποία χρησιμοποίησε ο κ. Ανθιμος, ο οποίος χαρακτήρισε το σύμφωνο «νομιμοποίηση της πορνείας και της ανηθικότητας», αρκετοί μητροπολίτες τον ακολούθησαν με δημόσιες τοποθετήσεις, αποφεύγοντας πάντως τους οξείς χαρακτηρισμούς. Στις αρχές της εβδομάδας, με διαδοχικές παρεμβάσεις τους στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος, οι Μητροπολίτες Σιατίστης κ. Παύλος, Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος , Κερκύρας κ. Νεκτάριος , Φιλίππων κ. Προκόπιος και Κορίνθου κ. Διονύσιος στάθηκαν με διαφορετικής κλίμακας τοποθετήσεις αρνητικά απέναντι στην ενδεχόμενη θεσμοθέτηση του συμφώνου. Ο Μητροπολίτης Κορίνθου, πιο επικριτικός, αντιμετώπισε ένα τέτοιο επικείμενο νομοθέτημα ως «μία ακόμη συνέπεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που επιθυμεί να στήσει μια επικράτεια αθεϊστικού και λαϊκού κράτους».Σε διαφορετικό μήκος κύματος ο Μητροπολίτης Φιλίππων, στενός συνεργάτης του Αρχιεπισκόπου, τόνισε από την πλευρά του ότι «η νέα αυτή ρύθμιση είναι μία επιπλέον προσπάθεια να χαλαρώσει και να αποσυντονιστεί το κοινωνικό αγαθό του γάμου», ενώ παρέπεμψε για τις όποιες περαιτέρω αποφάσεις και τοποθετήσεις στα «αρμόδια όργανα της Εκκλησίας, η οποία συνοδικώς, πιστεύω, θα αντιμετωπίσει το θέμα».
Ο Μητροπολίτης Κερκύρας κ. Νεκτάριος σημείωσε ότι «διάχυτος είναι ο προβληματισμός στο εσωτερικό της ιεραρχίας, αν η Πολιτεία επιθυμεί να προστατεύσει την οικογένεια, με τέτοια μέτρα», ενώ υπογράμμισε ότι αντίστοιχες νομοθετικές πρωτοβουλίες, όπως «ο πολιτικός γάμος με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχουν αποτύχει, και τώρα μας φέρνουν ένα ακόμη ξενόφερτο τρόπο, μα την απάντηση θα δώσει, πιστεύω, και πάλι ο λαός». Ως «απόδειξη της απουσίας εμπιστοσύνης στην εποχή μας ανάμεσα στα ζευγάρια» αντιμετώπισε το σύμφωνο στη δική του τοποθέτηση ο Μητροπολίτης Σιατίστης κ. Παύλος, ενώ ο Μητροπολίτης Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος στάθηκε περισσότερο στον πνευματικό ρόλο τον οποίο πρέπει να διαδραματίσει η Εκκλησία, τονίζοντας ότι «έχουμε ως Εκκλησία την ευθύνη να ασχοληθούμε σοβαρά με το θέμα της κατήχησης των νέων ανθρώπων για την εμπέδωση της ιερότητας του μυστηρίου του γάμου».
Την πνευματική αποστολή της Εκκλησίας και την παρουσία της στην κοινωνική και ηθική διαμόρφωση του ποιμνίου προέκρινε και ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος απέναντι στη νομοθετική κατοχύρωση της εκτός γάμου συμβίωσης, τονίζοντας σε τηλεοπτική εκπομπή, το πρωί της περασμένης Δευτέρας, ότι «η Εκκλησία θα συνεχίσει να δίνει τη μαρτυρία της στην ελληνική κοινωνία για την κοινή ζωή των ανθρώπων, μέσω του μυστηρίου του γάμου».
Τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο
Στον παγκόσμιο χάρτη η αναγνώριση των σχέσεων εκτός γάμου αποδεικνύεται «προνόμιο» των λαών της προηγμένης Δύσης, δίχως πάντως και σε αυτές τις χώρες να υπάρχει σήμερα ενιαία αντιμετώπιση. Πολλές χώρες έχουν αναγνωρίσει εδώ και χρόνια το δικαίωμα της ελεύθερης συμβίωσης ετερόφυλων ζευγαριών και έχουν προσδιορίσει τους κανόνες της συνύπαρξης εκτός γάμου, και άλλες έχουν προχωρήσει ακόμη πιο πέρα, παραχωρώντας τα ίδια ή ανάλογα δικαιώματα και στους ομοφυλοφίλους.
Πρώτη η Γαλλία, από το 1999, έχει κυρώσει το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης για τα ετερόφυλα ζευγάρια στην Ευρώπη. Ακολούθησαν η Ολλανδία από τον Δεκέμβριο του 2000, το Βέλγιο και η Γερμανία από τον Φεβρουάριο του 2003. Στο τέλος υιοθέτησαν τη νέα τάση με τη σειρά η Αγγλία, το Λουξεμβούργο, η Ελβετία, η Αυστρία, η Σουηδία, η Δανία, η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Ιρλανδία, η Τσεχία, η Σλοβενία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Πορτογαλία, ο Καναδάς και η Κροατία.
Τη συμβίωση ομόφυλων ζευγαριών έχουν εξομοιώσει με τον γάμο το Βέλγιο και η Ισπανία, η Γερμανία, η Αγγλία, το Λουξεμβούργο, η Ελβετία, η Αυστρία, η Σουηδία, η Δανία, η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Ιρλανδία, η Τσεχία, η Σλοβενία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Πορτογαλία, ο Καναδάς, η Κροατία, η Ολλανδία, ενώ και η Γαλλία έχει αναγνωρίσει μορφή συμβίωσης (ΡΑCS- αστικό σύμφωνο αλληλεγγύης 1999) στους ομοφυλοφίλους.
Ακόμη πιο… προχωρημένη μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων της η Ολλανδία, έχει επιτρέψει και την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια αλλά όχι και την απόκτηση παιδιού με μορφές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Οπως, άλλωστε, και καμία άλλη χώρα.
Αντιθέτως στις ΗΠΑ οι περισσότερες Πολιτείες αρνούνται να αναγνωρίσουν τη συμβίωση ομοφυλοφίλων. Εξαίρεση στον κανόνα, παρά το κύμα διαμαρτυριών και απειλών που εισέπραξαν από συντηρητικές ομάδες, αποτελούν οι Πολιτείες της Μασαχουσέτης, της Καλιφόρνιας, του Βερμόντ, της Κολούμπια και της Αλάσκας. Περιορισμένα προνόμια, που απέχουν πάντως από το σύμφωνο συμβίωσης, έχουν παραχωρήσει οι Πολιτείες του Κονέκτικατ, της Χαβάης, της Αϊόβα, του Νέου Μεξικού, της Νέας Υόρκης, του Ορεγκον και του Ρόουντ Αϊλαντ.