Λοιπόν τα άρθρα που ανέφερα πιό πάνω. Δεν συμφωνώ με το 100% όσων λένε αλλά σε γενικές γραμμές συμφωνώ. Ορισμένα σημεία τους λένε ακριβώς πράγματα που έχουν γραφτεί σε αυτό το θρεντ από εμένα, τον Καρβου και τον Βικ.
[SPOILER]http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4493176&ct=1
«Τι πιο σχιζοφρενικό από μια κινητοποίηση που ξεκινώντας ως αντίδραση στην κρατική αστυνόμευση από κύκλους αντιεξουσιαστών καταλήγει σε συλλα-λητήρια που απαιτούν περισσότερη κρατική παρέμβαση στην παιδεία, την οικονομία ή αλλού;»
«Η Ελλάδα περνάει κρίση εφηβείας»
Δύο Έλληνες καθηγητές μιλούν για τα κοινωνικά αίτια της κρίσης
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΑ ΠΕΛΩΝΗ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 20 Δεκεμβρίου 2008
Προβληματικές βρίσκουν τις αναλύσεις για τα κοινωνικά αίτια της αναταραχής στην Ελλάδα δύο Έλληνες πολιτικοί επιστήμονες του εξωτερικού. Κρίση υπάρχει, αλλά χωρίς την πολιτική κουλτούρα που «μας ταλανίζει σε μόνιμη βάση εδώ και πάνω από 30 χρόνια, δεν θα έπαιρνε τη μορφή που πήρε», λέει ο Στάθης Καλύβας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ.
Για σύμπτωμα της κρίσης στον ευρύτερο τομέα των δημοσίων υπηρεσιών κάνει λόγο ο συνάδελφός του από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ Δημήτρης Παπαδημητρίου, τονίζοντας ότι «οι κανόνες λειτουργίας του κράτους ερμηνεύονται κατά το δοκούν από τους κρατικούς υπαλλήλους, συμπεριλαμβανομένων των αστυνομικών».
«Οι πνευματικοί άνθρωποι έγιναν δημόσιοι υπάλληλοι»
Σύμπτωμα μιας ευρύτερης κρίσης σε όλους τους τομείς των δημοσίων υπηρεσιών είναι οι ταραχές, κατά τον Δημήτρη Παπαδημητρίου. «Και η Αστυνομία ως τέτοια πρέπει να θεωρείται, όπου χρόνια τώρα το ήθος της συντεταγμένης υπηρεσίας προς το κοινό αγαθό έχει υποχωρήσει δραματικά. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια ?άτυπη? ιδιωτικοποίηση του κράτους, οι κανόνες λειτουργίας του οποίου ερμηνεύονται κατά το δοκούν (σε ατομικό επίπεδο) από κρατικούς υπαλλήλους. Από αυτή την άποψη, η αυθαιρεσία των δύο αστυνομικών στα Εξάρχεια δεν διαφέρει και τόσο πολύ από τις χιλιάδες αυθαιρεσίες που βλέπει κανείς σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες (από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια μέχρι τις εφορίες και την πολεοδομία). Απλώς, στην περίπτωση των Εξαρχείων, τα αποτελέσματα της αυθαιρεσίας αυτής ήταν πολύ πιο δραματικά και δημόσια». Στο κίνημα αντίδρασης, λέει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, δεν πρωτοστατούν αυτοί που βρίσκονται στον πάτο του βαρελιού, γι΄ αυτό και θεωρεί προβληματικούς τους παραλληλισμούς με τα γεγονότα στη Γαλλία το 2005. Όπως σημειώνει, «δεν θέλω να βάλω ταμπέλες στους ΄΄αναρχικούς των Εξαρχείων?. Δεν τους ξέρω. Ούτε είμαι βέβαιος ότι καταλαβαίνω τι πρεσβεύουν. Σέβομαι όμως το δικαίωμα όλων να αντιδρούν. Όπως και θεωρώ αυτονόητο πως όλοι πρέπει να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των νόμων, όταν αυτοί παραβιάζονται. Το παράδειγμα των Εξαρχείων τα τελευταία 30 χρόνια δεν επιβεβαιώνει αυτό το αυτονόητο».
Φταίνε και οι νέοι. «Τις τελευταίες ημέρες εκτιμάται πως 40.000 μαθητές έχουν συμμετάσχει στις διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας. Στη Βρετανία όπoυ εργάζομαι, όταν η κυβέρνηση Βlair κατήργησε τη δωρεάν προπτυχιακή εκπαίδευση και σταμάτησε κρατικές υποτροφίες για δεκάδες χιλιάδες φοιτητές, η διαδήλωση έξω από την Downing Street 10 μετά βίας αριθμούσε δύο χιλιάδες άτομα», θυμίζει. Χαίρεται βέβαια που οι νέοι Έλληνες ακόμα πιστεύουν στη δύναμή τους να αλλάξουν τον κόσμο, προσθέτει όμως πως «μελαγχολώ γιατί η μάχη αυτή δεν δίνεται στο επίπεδο των ιδεών, των σχολείων και των πανεπιστημίων που στοχεύουν στην κριτική γνώση και την καλλιέργεια της αναζήτησης, ούτε των πολιτικών νεολαιών που δεν ονειρεύονται μόνο διορισμό στο Δημόσιο. Για όλα αυτά τα κακώς κείμενα, οι νέοι δεν είναι άμοιροι ευθυνών».
Σημαία η καταστροφή. Όσο για το τι φταίει για τη διαιώνιση αυτών των καταστάσεων, «τα κόμματα και το κράτος σχεδόν έχουν εξαφανίσει την ικανότητα της κοινωνίας των πολιτών να γεννά νέες ιδέες. Με λύπη βλέπω τους όλο και περισσότερους από τους συναδέλφους μου στην Ελλάδα (πολλοί από τους οποίους με γοήτευαν ως δάσκαλοι) να μεταλλάσσονται σε υπουργούς, δημόσιους managers και businessmen. Όταν οι πνευματικοί άνθρωποι σιωπούν, όταν η γνώση παύει να έχει αξία από μόνη της και μετατρέπεται σε όχημα για πλουτισμό και δύναμη, δεν θα έπρεπε να σας ξενίζει γιατί στην Ελλάδα συνθηματολογούμε ακόμα με όρους της δεκαετίας του ΄70 και γιατί η σημαία των διαδηλώσεων είναι η κατα στροφή και όχι η δημιουργία».
«Ζούμε ακόμα στην εποχή του Πολυτεχνείου»
Κακό σίριαλ που δεν λέει να τελειώσει θυμίζει στον Στάθη Καλύβα η ατμόσφαιρα των πρόσφατων γεγονότων, καθώς και ο δημόσιος λόγος που αναπτύχθηκε γύρω από αυτά. «Τα γεγονότα αυτά τα έχουμε ξαναζήσει πολλές φορές στο παρελθόν: το ΄79, το ΄85 ή το διάστημα 1991-92 είναι απλώς οι κορυφώσεις ενός θεάματος που παράγεται σχεδόν κάθε χρόνο με τις καταλήψεις σχολείων και πανεπιστημίων. Ίδια ταινία αλλά διαφορετική αφορμή και ένταση».
Τι φταίει όμως; «Κάθε φορά αναρωτιόμαστε, κάνουμε λόγο για τις αδικίες και τους κλειστούς ορίζοντες των νέων με τον ίδιο συνθηματολογικό λυρισμό και την ίδια συναισθηματική φόρτιση, αλλά πάντοτε χωρίς ίχνος ορθολογικής σκέψης. Θεωρώ τις αναλύσεις περί των κοινωνικών αιτίων των ταραχών βαθύτατα προβληματικές. Προσοχή, δεν λέω πως δεν υπάρχει κρίση, ισχυρίζομαι όμως πως δίχως τη συγκεκριμένη πολιτική κουλτούρα που μας ταλανίζει σε μόνιμη βάση εδώ και πάνω από 30 χρόνια, η κρίση αυτή δεν θα έπαιρνε τη μορφή που πήρε», απαντά.
«Κόλλησε στο 1970».
Ο Έλληνας καθηγητής στο Γέιλ πιστεύει πως η Ελλάδα έχει κολλήσει στη δεκαετία του ΄70. Από το 1974 και μετά, «κυριολεκτικά έχει μεταμορφωθεί το Σύμπαν. Η επαναστατική ρητορική και η αντίστοιχη γυμναστική, η καταδίκη του αστυνομικού κράτους, όλα αυτά βρωμάνε ανυπόφορα ναφθαλίνη. Ζούμε ακόμα στον αστερισμό της κατάληψης του Πολυτεχνείου το ΄73. Οι σχετικές συζητήσεις περιορίζονται σε αγωνιστικά κλισέ, ενώ γλυκερές σχολικές εκθέσεις μαθητών για το ?μέλλον που μας πνίγει? προβάλλονται ως βαθυστόχαστα φιλοσοφικά προστάγματα που επιβάλλεται να ακολουθήσει η κοινωνία». Δύο παραδείγματα, προσθέτει, αναδεικνύουν τη «βαθιά ανορθολογικότητα» της πολιτικής μας κουλτούρας. Πρώτον, «αποδίδουμε σταθερά όλες τις ευθύνες στην Αστυνομία, την οποία μεμφόμαστε και όταν γίνεται κατασταλτική και όταν αποσύρεται ανοίγοντας την πόρτα στο χάος, όπως έγινε πρόσφατα. Το πραγματικό πρόβλημα, όμως, δεν είναι η αστυνομική καταστολή (δεν υπάρχει αστυνόμευση χωρίς καταστολή ούτε κράτος δικαίου δίχως αστυνόμευση) αλλά η απουσία στοιχειώδους επαγγελματισμού, που οδηγεί την Αστυνομία σε σπασμωδικές ενέργειες με περιστασιακές εξάρσεις ανεξέλεγκτης βίας ιδίως κατά των πιο αδύναμων». Και δεύτερον, «τι πιο σχιζοφρενικό από μια κινητοποίηση που ξεκινώντας ως αντίδραση στην κρατική αστυνόμευση από κύκλους αντιεξουσιαστών καταλήγει με μαθηματική ακρίβεια σε συλλαλητήρια που απαιτούν περισσότερη κρατική παρέμβαση στην παιδεία, την οικονομία ή αλλού; Επιθυμούμε δικαιώματα, δίχως όμως τις υποχρεώσεις που αναλογούν. Η Ελλάδα περνάει μια παρατεταμένη κρίση εφηβείας».
Μοντέλο αντίδρασης.
Όσον αφορά τους λόγους για τους οποίους κάθε φορά η αντίδραση συνδέεται με τον χώρο της παιδείας, «από το 1979 και μετά, οι απόπειρες εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης παράγουν ένα μοντέλο αντίδρασης με κέντρο τις καταλήψεις, το οποίο επαναλαμβάνεται με θλιβερή κανονικότητα. Οι γενιές αλλάζουν, αλλά το μοντέλο παραμένει το ίδιο καθώς η κάθε γενιά κοινωνικοποιείται μέσα σε αυτό», τονίζει. Πιστεύει ότι εκεί προάγεται μια πολιτική κουλτούρα, «που ανέχεται ή και δικαιολογεί τη βία, την παραβατικότητα, την καταστροφή της δημόσιας περιουσίας (που είναι κοινωνική περιουσία)». Σε αυτό το κλίμα, «έχει διαπαιδαγωγηθεί πλέον μια ολόκληρη γενιά νεολαίας, η οποία αν δεν συμμετέχει η ίδια σε πράξεις βίας, τουλάχιστον παρουσιάζει υψηλό βαθμό ανοχής (μερικά τμήματά της και συμπάθειας) προς οποιονδήποτε δηλώσει αντιεξουσιαστής, αγωνιστής και επαναστάτης. Αυτό επιτρέπει τη διαιώνιση του τέλματος, το οποίο με τη σειρά του αναπαράγει το έδαφος όπου ανθεί αυτή η κουλτούρα».
Βολεύονται. Αν θέλουμε τα πανεπιστήμια να παράγουν «ημιμαθείς καταληψίες», λέει, δεν πρέπει να ξαφνιαστούμε «όταν αυτοί θα δυσκολευτούν να βρουν δουλειά αργότερα, με μόνη εξαίρεση το Δημόσιο, όπου θα έχουν απεριόριστη δυνατότητα να αναπαράγουν τις συμπεριφορές τους, πάντοτε με τη χρηματοδότηση και εις βάρος της κοινωνίας. Δεν είναι, επομένως, δύσκολο να κατανοήσει κάποιος γιατί αρκετοί βολεύονται με την απουσία πραγματικών μεταρρυθμίσεων και γιατί συντηρείται ο αναχρονιστικός και παθογόνος θεσμός του πανεπιστημιακού ασύλου. Η επανάσταση, με άλλα λόγια, στην υπηρεσία της συντήρησης». Τα πρόσφατα γεγονότα, καταλήγει, δεν αποτελούν αντίδραση στην ισχύουσα πολιτική κουλτούρα, αλλά «την συμπληρώνουν στο έπακρο και την συντηρούν. Η τζάμπα μαγκιά χαρακτηρίζει εξίσου τον αστυνομικό που φόνευσε τον δεκαπεντάχρονο, τους διαδηλωτές που καίνε και καταστρέφουν την Αθήνα, τους δημοσιογράφους που πουλάνε επανάσταση από τα κανάλια, τους πολιτικούς που επιδιώκουν βραχυπρόθεσμα πολιτικά οφέλη και τους εφήβους που ναρκισσεύονται στην τηλεόραση αναμασώντας κοινοτοπίες. Αν δεν απαλλαγούμε από αυτή την κουλτούρα, δεν θα καταφέρουμε να προχωρήσουμε».[/SPOILER]
