Λοιπον… Πρωτα θελω να πω για κατι αυτα που ειπε ο Μανος σχετικα με τις ηλικιες και τη θρησκεια. Μανο, δε νομιζεις οτι φασκεις και αντιφασκεις λιγο οταν αφενος μιλας για κριτικη σκεψη -απολυτα σωστος- αφετερου λες πως η θρησκεια πρεπει να αναπτυχθει σε εναν ανθρωπο απο μικρη ηλικια; τι κριτικη σκεψη εχει ενας ανθρωπος 7-8 χρονων ασπουμε; Σε αυτην την ηλικια πρεπει κατα τη γνωμη μου να δοθει ο προβληματισμος σχετικα με το θειο, και σιγα σιγα ο νεος θα μπορεσει να προβληματιστει και ισως να κατασταλλαξει καπου. Οπως επισης οι περιπτωσεις ανυρωπων που η ζωη τους αλλαξε ριζικα οταν σε καποια φαση της ζωης τους αλλαξοπιστησαν η ασπαστηκαν καποια θρησκεια ειναι πολλες…
Επισης… Στα τελευταια ποστ αναφερεστε σε επιστημη/θρησκεια και κατα ποσο προσεγγιζουν την αληθεια. Νομιζω ομως οτι δεν εχετε θεσει ως βαση αν υπαρχει αληθεια, αν αυτη η αληθεια ειναι μια, ή αν η αληθεια ειναι κατι το υποκειμενικο… Αγνωστο.
Το κατα ποσο η επιστημη αναδεικνυει την αληθεια της φυσης δεν μπορουμε να το συζητησουμε εμεις… Ισως μονο μεγαλοι επιστημονες. Αυτο που μπορουμε να πουμε με σιγουρια ειναι οτι η επιστημη περιγραφει τη φυση.
Eδω μπαινει και αλλο θεμα. Τι ειναι καλυτερο?Να σε βαφτιζουν μωρο και να μην στα δασκαλευουν ολη μερα αλλα να σε πηγαινουν μια φορα το χρονο εκκλησια η να μην σε βαφτιζουν μικρο και να δασκαλευουν μερα νυχτα για χρονια ετσι ωστε να ειναι απιθανο σχεδον να ακολουθησεις αλλο δρομο μετα.Εγω νομιζω το πρωτο καλυτερο ειναι.Αλλα απο κει και περα εγω θα μαθω το παιδι μου καποια θρησκειολογικα στοιχεια απο μικρο και θα το αφησω να επιλεξει μονο του τι θα κανει.
Και γιατί να σε πηγαίνουν μια φορά το χρόνο εκκλησία; Καμία, να πηγαίνεις μόνος σου αν θες.
Άσε δε το γεγονός ότι σε σχέση με το άλλο σου παράδειγμα, δε γίνεται να μη σε δασκαλεύουν όλη μέρα μέχρι να φτάσεις κάποια ηλικία. Εφόσον έχεις βαφτιστεί θα σου μάθουν τα στοιχειώδη πράματα γύρω απ’ τη θρησκεία σου.
Βαριέμαι ρε γμτ βραδιάτικα, επομένως ας συμμετάσχω άλλη μια φορά στην κουβέντα.
Νομίζω πως ο Μάνος δεν υπέδειξε πως πρέπει να αναπτυχθεί η θρησκεία απο την παιδική ηλικία, αλλά απλά οτι αυτό συμβαίνει, περιέγραψε δηλαδή μια κατάσταση γνωστή σε όλους: η θρησκεία ανήκει σε εκείνες τις κοινωνικά θεσμισμένες νοηματοδοτούσες μήτρες που διοχετεύονται στους ανθρώπους ήδη απο παιδιά και συμβάλλουν ωστε να βλέπουν και να ερμηνεύουν τον κόσμο μέσα απο το πρίσμα τους. Ένας κοινωνικός θεσμός όπως η γλώσσα που μεταδίδεται απο τα πρώτα βήματα του ανθρώπου. Ιστορικά αυτό. Γιατί κατα τ’ άλλα εννοείται δεν υπάρχει κριτική σκέψη στα 7 χρόνια (εδώ συχνά δεν υπάρχει ούτε στα 17, ούτε στα 27, ούτε, ούτε…)
Ισχύει αυτό εν μέρει, αν και εγώ προσωπικά είμαι λίγο πιο ελαστικός στο θέμα των επιλογών. Νομίζω πως είναι δυνατόν κάποια θρησκευτικά αισθήματα να πηγάσουν αργότερα σε έναν άνθρωπο. Σίγουρα πάντως βάσεις μπαίνουν απο νωρίς σε κάποια θέματα.
Να θυμίσω τα τρία στάδια του φιλοσόφου Κίρκεγκαρντ, πρόδρομος του υπαρξισμού του 19ου αιώνα και βαθιά θρησκευόμενος ο ίδιος. Ο Κίρκεγκαρντ υποστήριζε πως ο σωστός χριστιανός δε γεννιέται (μεταφορικά το γεννιέται δλδ, δεν διαμορφώνεται απο παιδί) αλλά γίνεται, ενήλικας και ώριμος. Για να συμβεί αυτό πρέπει να περάσει απο τρία στάδια, το αισθητικό, όπου η κύρια απασχόληση του είναι το κυνήγι των απολαύσεων, το ηθικό, όπου πλέον η ζωή του καθορίζεται απο τους ηθικούς κανόνες, και το θρησκευτικό στάδιο στο τέλος. Όλα αυτά πάντως δε τα συνέδεε καθόλου με την Εκκλησία και τους θεσμούς της, απέναντι στην οποία ήταν βαθύτατα κριτικός, αλλά αποκλειστικά με το άτομο.
Τώρα το γεγονός οτι πολλοί άνθρωποι στις δυτικές κοινωνίες (και όχι μόνο η Μαντόνα :P) επιλέγουν τη θρησκεία/πίστη τους κλπ πιστεύω είναι θετικό στοιχείο και ένδειξη ελευθερίας. Απλά, κάτι τέτοια είναι ευκολότερο να τα συναντήσουμε σε κοινωνίες που η θρησκεία δε συνιστά βασικό στοιχείο της ταυτότητας του Έθνους, και γενικά έχουν μια α’ ανεκτικότητα… Γιατί όπως είπα πίσω, σε χώρες όπως η Ελλάδα η θρησκεία είναι πολύ περισσότερο ενταγμένη στις κρατικές (και κοινωνικές) δομές, άρα και στις συνειδήσεις του κόσμου. Και φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις όπως το Ισλάμ όπου η θρησκεία δεν είναι απλά ενταγμένη στις κοινωνικές συνειδήσεις, αλλά είναι η ίδια η κοινωνία…
Αν και εδώ που τα λέμε, και σε κοινωνίες όπως η αμερικάνικη, αυτή η “επιλογή θρησκείας” ώρες ώρες μου φαντάζει σαν ένα μεγάλο σουπερμαρκετ, με προιόντα για όλα τα γούστα, και όπου ο “καταναλωτής” επιλέγει απο τα ράφια εκείνο που τον εκφράζει πιο πολύ.
Συμφωνώ απόλυτα. Το να αντιδράει ενάντια στη θρησκεία ένας δυτικός (ας πούμε οτι εμείς οι Έλληνες είμαστε “δυτικοί” :P) είναι πολύ λιγότερο επαναστατικό απ’ ότι το συναντούμε την αντίδραση αυτή σε μια μουσουλμανική χώρα ας πούμε. Τα μείζονα κοινωνικά ζητήματα είναι άλλα αυτή τη στιγμή. Όχι οτι η θρησκεία δεν παίζει ρόλο σ’ αυτά ε. Το “όπιο του λαού” ήταν και θα είναι πάντα επίκαιρο. Πόσο μάλλον τη στιγμή που Εκκλησία και Εξουσία σχεδόν ανέκαθεν είχαν καλές σχέσεις μεταξύ τους. Απλά η ουσία βρίσκεται σε άλλα πράγματα για μένα αυτή τη στιγμή.
(αν και εδώ που τα λέμε, το βλέπουμε έτσι εμείς αυτό, που είμαστε και κάπως αποστασιοποιημένοι. Αν δούμε όμως πόσο έξυπνα χρησιμοποιούν πολιτικοί αρχηγοί, και σήμερα όπως έκαναν πάντα, τα θρησκευτικά συναισθήματα και την πίστη για να μαζέψουν τον κόσμο με το μέρος τους ίσως τελικά το ένα φέρνει το άλλο, τα κοινωνικά προβλήματα απο τη μία, η θρησκεία απο την άλλη. Μη ξεχνάμε πόσα κόμματα στην Ευρώπη έχουν τη θρησκεία ως αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας τους. Βλέπε χριστιανοδημοκράτες, το ΛΑΟΣ εδώ σε μας, κλπ).
Κατα τ’ άλλα τα σχολεία για μένα θα μπορούσαν να έχουν δύο επιλογές, που θα με έβρισκαν σύμφωνο, η μία ίσως περισσότερο απο την άλλη. Η πρώτη θα ήταν απλά να καταργούνταν η διδασκαλία οποιουδήποτε θρησκευτικού μαθήματος, όντας μη επιστημονικό και να αφεθούν αυτά εντελώς έξω απο την κρατική παιδεία. Η δεύτερη, που δεν αναιρεί αλλά συμπληρώνει την πρώτη, θα ήταν η διδασκαλία κάποιου μαθήματος θρησκειολογίας. Συγκριτική δηλαδή μελέτη των θρησκειών, απο την προιστορία ως σήμερα, και σύγκριση των ανα των κόσμο θρησκειών, απο αμιγώς επιστημονική σκοπιά, ανάλογη με εκείνη που θα διδασκόταν σε ένα πανεπιστήμιο. Κάτι σαν κοινωνιολογία των θρησκειών.
Και μετά ξυπνήσαμε βέβαια, γιατί σιγά μη γίνουν όλα αυτά. Γιατί στην τελική, γιατί να μην εντασσόταν στο εκπαιδευτικό σύστημα και μάθημα “κοινωνικών ανισοτήτων” για παράδειγμα, ή μάθημα “ρατσισμός και στερεότυπα”, ή μάθημα συγκριτικής ιστορίας (όπου θα διδάσκεται η ιστορία απο πολλές και διαφορετικές σκοπιές, σκοπιές πολλών λαών, όχι μόνο απο εκείνη που επιθυμεί το κράτος), ή ένα σωρό ακόμα.
Σιγά μη περιμένουμε κάποια αλλαγή απο το κράτος. Για την ώρα οποιαδήποτε πνευματική αφύπνιση/αναζήτηση εναπόκειται στο άτομο και μόνο σ’ αυτό - και ίσως πάντα έτσι θα ναι.
