[B]OI STRESS ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΠΑΝΚ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ - Μικρή Αναφορά μέχρι και τον Μάρτιο του 1982. [/B]
από Ελληνικο ΡΟΚ την Δευτέρα, 12 Δεκέμβριος 2011 στις 2:18 μ.μ. .
[CENTER]
[/CENTER]
Το εξώφυλλο του άλμπουμ Διατάραξη Κοινής Ησυχίας. Enigma, 1984. Είναι μια συλλογή τραγουδιών, από τα πρώτα συγκροτήματα του ελληνικού πανκ. Υπάρχουν δείγματα από έξι αντιπροσωπευτικά συγκροτήματα: [B]Stress, Panx Romana, Ex Humans, Γενιά του Χάους, Αδιέξοδο, Γκρόβερ[/B]
[B]Τα πρώτα πανκ συγκροτήματα [/B]
Λίγο πριν από το 1980, και αμέσως μετά, διάφορα συγκροτήματα πανκ σχηματίζονται σε διάφορες γειτονιές της Αθήνας. Δεν έχει έννοια, ούτε μπορούμε να εντοπίσουμε ακριβώς ποιο από αυτά εμφανίζεται πρώτο. Ξεχωρίζουν οι Stress, οι πρώτοι ίσως που γράφουν δικά τους τραγούδια, με αντιεξουσιαστικό στίχο. Σχηματίζονται το 1980 από δύο δεκαεξάχρονους, τούς Λούη Κοντούλη και Κώστα Δρίβα. Το τραγούδι τους Athens Burning, γράφεται από τον Δρίβα τον Νοέμβριο του 1980?
[CENTER]
[/CENTER]
[I]Athens burning, will be burning
Freedom comes by spilling blood
Freedom comes by spilling your blood[/I]
(Το εξώφυλλο από την πρώτη έκδοση του άλμπουμ των Stress, έργο του Τάκη Σκορδά, όπου περιέχεται και το τραγούδι Athens Burning)
Είναι το μοναδικό ίσως τραγούδι της πρώτης γενιάς του ελληνικού πανκ, που γράφεται σε ξένο στίχο. Αναφέρεται στο πρώτο μεταπολιτευτικό κάψιμο της Αθήνας, στις ταραχές, δηλαδή, που εκδηλώνονται στη διάρκεια της πορείας για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (16-11-1980). Σε εκείνα τα αιματηρά επεισόδια, τα ΜΑΤ ξυλοκοπούν μέχρι θανάτου μια κοπέλα 21 χρόνων, τη Σταματίνα Κανελλοπούλου και τραυματίζουν έναν νέο 26 χρόνων, τον Ιάκωβο Κουμή, ο οποίος αφήνει την τελευταία πνοή, στο νοσοκο*μείο, λίγες μέρες αργότερα.
[CENTER]
[/CENTER] [CENTER][SIZE=“1”]
Φωτογραφία στην Ηλιούπολη: Οι Stress. Κώστας Δρίβας (αριστερά) και Λούης Κοντούλης. 1983[/SIZE][/CENTER]
Τα επόμενα τραγούδια των Stress είναι όλα με ελληνικό στίχο και περιγράφουν την οργή, αλλά και τη θλίψη που νιώθουν. Στο τρα*γούδι ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ, οι στίχοι λένε?
[I]Δικαίωμα στη ζωή
Όχι στη φτιαγμένη πορεία της ζωής
Δικαίωμα στη ζωή
Όχι στους θεσμούς που μας δίνουν για ζωή
Θέλω να ζήσω όπως θέλω?[/I]
Οι ίδιοι ορίζουν την τέχνη τους σαν «shock?n?roll» άλλοτε χρησιμοποιούν τον όρο «εφηβική αναρχία», και άλλοτε «πολιτιστική τρομοκρατία».
[CENTER]
[/CENTER]
[CENTER][SIZE=“1”]Αύγουστος 1984. Οι Stress στο σπίτι του Κ. Δρίβα Φωτογραφία Γ.Τουρκοβασίλης[/SIZE][/CENTER]
Ο Τάκης Σκορδάς, που είναι ο μεγαλύτερος θαυμαστής τους (τους ακολουθεί σχεδόν σε όλες τις εμφανίσεις), αποτυπώνει με σκίτσα και χρώματα, πρόσωπα και καταστάσεις και καταγράφεται σαν ένας από τους πρώτους ζωγράφους του πανκ στην Ελλάδα.
Τραγουδιστής του συγκροτήματος γίνεται κάποια στιγμή ο Φρα*γκίσκος Νίνος, με το προσωνύμιο Frank, που έχει επίσης ταλέντο στο σχέδιο. Αυτός, πάνω σε άσπρο σεντόνι, ζωγραφίζει σύμβολα και γράφει φράσεις που δηλώνουν τα όσα πιστεύουν. Το σεντόνι θα αποτελεί το background στις εμφανίσεις του συγκροτήματος.
Ταυτόχρονα με τους Stress εμφανίζονται συγκροτήματα με την ίδια διάθεση, που αποτελούν την πρώτη σκηνή του πανκ στην Ελλάδα ([B]Ανυπόφοροι, Άουσβιτς, ΑΝΤΙ, Ex Humans[/B] και άλλα). Όλα αντιμετωπίζονται πολύ εχθρικά από την αστυνομία. Δυστυχώς, αντιμετωπίζονται πολύ εχθρικά και από τους παραδοσιακούς ροκάδες. Η αντιπάθεια είναι αμοιβαία, τα φρικιά δεν ανέχονται τους πανκ, και οι πανκ δεν ανέχονται φρίκους. Έτσι αρχίζει ένας εμφύλιος πόλεμος όπου ο ένας διαγράφει την τέχνη του άλλου. Το «ορθόδοξο ροκ» δεν δέχεται ως τέχνη το πανκ, και το πανκ θεωρεί προ*σβλητικό αν το κατέτασσες στη ροκ κουλτούρα.
[CENTER]
[/CENTER]
[SIZE=“1”][CENTER]Έλληνες πανκ. Τρίτος από αριστερά (μα τα μαλλιά Μοικάνα και το πριτσινωτό πέτσινο) ο Θ.Ηλιακόπουλος της Γενιάς του Χάους. Φωτογραφία Γ.Τουρκοβασίλης, Μάρτιος 1984[/CENTER][/SIZE]
Η κύρια δράση του πανκ αρχίζει αφού το ΠΑΣΟΚ παίρνει την εξουσία (18 Οκτωβρίου 1981), συνεπώς η αντίδρασή του σε πρώτο επίπεδο, μοιάζει με αντίδραση στο ΠΑΣΟΚ. Όμως, οι πανκ θα εμ*φάνιζαν την ίδια συμπεριφορά απέναντι σε οποιοδήποτε κόμμα.
Μπορούμε να εντοπίσουμε κοινή ιδεολογία στο πανκ; Όχι, το κάθε συγκρότημα έχει τη δική του αντίληψη. Η θεωρία ότι το πανκ έχει κοινή, αναρχική ιδεολογία, είναι λάθος.
Οι πανκ, διαφωνούν μεταξύ τους για το τι είναι σωστό, για το ποια είναι η σχέση τους με την αναρχία, διαφωνούν ακόμα και για το τι ακριβώς σημαίνει το πανκ.
Οι Stress, για παράδειγμα, μιλούν για «πολιτιστική αναρχία», οι Αδιέξοδο, για «μηδενισμό» και προτείνουν το «χάος». Οι Panx Romana, έχουν έναν παράξενο μείγμα θρησκείας και αναρχισμού, οι Γενιά του Χάους, δεν πιστεύουν σε καμιά επανάσταση, εκφράζουν, όπως οι ίδιοι λένε, «σκέψεις και βιώματα καθαρά προσωπικά» που «τυχαίνει απλά να εκφράζονται μέσα από αυτά και κάποιες (αναρ*χικές) ομάδες».
Το γεγονός ότι τα πανκ συγκροτήματα παίζουν σε καταλήψεις, σε εκδηλώσεις συμπαράστασης σε φυλακισμένους αναρχικούς, δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι τα συγκροτήματα αυτά έχουν κοινή ιδεολογία που εντάσσεται στον αναρχικό χώρο. Ο οργανωμένος αναρχικός χώρος μπορεί να θέλησε να έχει σαν πολιτιστική βιτρίνα αυτά τα συγκροτήματα, αλλά, στην πραγματικότητα, αληθεύει ο λό*γος του Κοντούλη, ότι το πανκ στη φύση του δεν είναι οργανωμένο, αλλά εφηβικό, μια πολυδιάστατη «εφηβική αναρχία».
Αυτό ακριβώς το πολυποίκιλο και πολυδιάστατο, διαχωρίζει το πανκ από προηγούμενες μορφές στρατευμένης τέχνης. Βεβαίως, το πανκ έχει εχθρό, και βεβαίως κατά του εχθρού αυτού δίνει τη μάχη. Αλλά δεν είναι το ίδιο με το αντάρτικο τραγούδι του ΕΑΜ, διότι στο αντάρτικο υπήρχε η κοινή γραμμή του ΚΚΕ, και κανένα τραγούδι δεν μπορούσε να εκφράσει προσωπικά τον αγώνα. Στο πανκ, αντίθετα, ενώ όλοι είναι στρατευμένοι, δεν υπάρχει κοινή γραμμή και ο καθένας εκφράζει καταπώς αντιλαμβάνεται αυτός τον αγώνα. Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στο πανκ δεν έχουμε στράτευση, αλλά συνάντηση πολλών μεν, διαφορετικών δε, στρατευμένων.
[B] Οι συναυλίες στο κλαμπ Αρετούσα, στην Πλάκα (13 Φεβρουα*ρίου και 27 Μαρτίου 1982)[/B]
Ο Frank (από τους πρώτους του πανκ) και ο φίλος του ο Ζαννής, είναι υπεύθυνοι του κλαμπ Αρετούσα, στην Πλάκα. Σε αυτούς, δηλαδή, έχει αναθέσει ο ιδιοκτήτης του κλαμπ τη διεύθυνση. Η Αρετούσα είναι ένας μεγάλος χώρος, χωρίς κολόνες, που προηγουμέ*νως λειτουργούσε σαν ταβέρνα. Ο Frank τον μετέτρεψε σε στέκι των πανκ, με την ανάλογη μουσική, αφού είχε και τον ρόλο dj, αλλά και με τη βοήθεια του Ζαννή, που κατείχε τη θέση του μπάρμαν και πουλούσε πάμφθηνα μεν, αλλά μόνο μπίρες.
Εκεί, λοιπόν, καθημερινά συνέρεαν πανκ τύποι απ? όλα τα μέρη της Αθήνας, αλλά εκεί, επίσης καθημερινά, κατέφθαναν και οι αστυνομικοί του Αρκουδέα για να ελέγξουν ταυτότητες και να προσαγάγουν και μερικούς στο Τμήμα. Λέγεται ότι, όπως ο Λαδάς, στα πρώτα χρόνια της Δικτατορίας, πήγαινε στο Χρυσό Κλειδί για να μαζεύει «μαλλιάδες», έτσι και ο Αρκουδέας, στα πρώτα χρόνια του ΠΑΣΟΚ, προτιμούσε την Αρετούσα για να μαζεύει «αλήτες». Οπωσδήποτε, όμως, είχε σημειωθεί κάποια πρόοδος, αφού άλλο πράγμα είναι να σε συλλαμβάνει χουντικός, και άλλο πράγμα, σοσι*αλιστής αστυνόμος. Δυστυχώς, η «πρόοδος» σταματούσε στο είδος του αστυνομικού, διότι το ξύλο που θα έτρωγες στο Τμήμα, ήταν το ίδιο.
Στην Αρετούσα, έχει την ιδέα ο Frank, να διοργανώσει συναυλία των Stress.
Η συναυλία γίνεται στις 13 Φεβρουαρίου του 1982 (συμμετέχουν οι [B]Άουσβιτς [/B]και οι [B]Guillotine[/B]) και αποδεικνύεται επεισοδιακή. Οι φωνές των φρενιασμένων θεατών και η μουσική ακούγονται τόσο δυνατά, που διαπερνούν τον τοίχο και φτάνουν στο διπλανό κλαμπ Skylab.
[CENTER] 
[/CENTER]Μία φωτογραφία δείχνει τους Stress στην πρώτη συναυλία στο κλαμπ Αρετούσα. Φαίνεται καλά ο τραγουδιστής, ο περίφημος Frank, που αργότερα θα φύγει για να σχηματίσει τους Panx Romana. Φορά πέτσινο μπουφάν, με το δεξί πέτο γεμάτο κονκάρδες. Στη ντραμς βλέπουμε τον πρώτο ντραμίστα του γκρουπ, Γιάν*νη Καφαντάρη. Στον τοίχο, ο Frank, έχει καρφώσει το σεντόνι με τα σύμβολα και τα συνθήματα που τον εκφράζουν
[CENTER]
[/CENTER]
Σε μία άλλη φωτογραφία, που έχει τραβηχτεί μετά την αποχώρηση του Frank, μπορούμε να δούμε καλύτερα το σεντόνι. Στο κέντρο υπάρχει το σήμα της ειρήνης, που φράσσεται από μία οριζόντια γραμμή. Ένας συνδυασμός του ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ και του ΕΙΡΗΝΗ. Η ερμηνεία του συμβόλου είναι ότι κάποιοι απαγορεύουν στον κόσμο την ειρήνη. Στη δεύτερη φωτογραφία του σεντονιού, παρατηρούμε ότι οι Stress έχουν επέμβει. Προσθέτουν το 1980, έτος σχηματισμού του γκρούπ. Σβήνουν όμως το Punk Attack που διακρίνεται πάνω αριστερά, και γράφουν το Shock?n?Roll. Αυτό είναι μια σαφής διαφοροποίηση, και δηλώνει την ιδεολογική διαφορά μεταξύ του Frank και των Δρίβα, Κοντούλη.
Λίγο αργότερα, στις 27 Μαρτίου, γίνεται δεύτερη συναυλία στο ίδιο κλαμπ, όπου μαζί με τους Stress εμφανίζονται οι Ανυπόφοροι και οι Ex Humans.
Στη δεύτερη αυτή συναυλία, εκτυλίσσονται σκηνές κατάλληλες για φιλμ με τίτλο: Οι Πανκ τα σπάνε όλα. Διότι οι οπαδοί των γκρουπ δεν αρκέστηκαν μόνο στις ροχάλες, αγαπημένη πανκ πρακτική στη διάρκεια συναυλιών, που αποτελούσε έναν ιδιαίτερο τρόπο συνομιλίας. Δεν αρκέστηκαν ούτε στο pogo, αυτό το χαρακτηριστικό χοροπηδητό-χορό. Οι πανκ θέλησαν να «εκφραστούν» και με τον τρόπο που άκουγαν ότι έκαναν οι «συνάδελφοί» τους, στο εξωτερικό. Έτσι αρχίζουν να ξηλώνουν ό,τι μπορεί ο καθένας. Άλλος μια πόρτα, άλλος έναν καθρέφτη, άλλος ακόμη γκρέμισε τοίχο. Τελικά το μαγαζί, κατά το κοινώς λεγόμενο, έγινε καλοκαιρινό, και ο ιδιοκτήτης ορκίζεται να μην επιτρέψει ξανά την είσοδο σε τέτοιους πελάτες.
Από τον Μάρτιο του 1982 και μετά, η Αρετούσα παύει να είναι ο ναός του πανκ στην Ελλάδα.
[I]Πηγή: Ελληνικό Ροκ, Μανώλης Νταλούκας, Εκδόσεις Άγκυρα[/I]
