Κοίτα, το “RIITIIR” είναι ο αγαπημένος μου δίσκος τους. Και συνεχίζω να υποστηρίζω ότι αυτοί οι μουσικοί δεν έχουμε ιδέα που μπορούν να το φτάσουν με το μουσικό τους όραμα. Αν δεν βάλουν τίτλους τέλους, δεν είναι ότι θα περιμένω κάτι το εκθαμβωτικό που θ’ ανατρέψει όλα τα προηγούμενα, αλλά ότι θ’ αναμένω κάτι “περίεργο” από δαύτους. Οι Enslaved είναι σαν τον Tolkien. Εκείνος διάβασε την “Καλέβαλα” (το Φιλανδικό έπος τύπου Ομήρου Οδύσσεια) κι εμπνεύστηκε για το λογοτεχνικό του κόσμο. Μάλιστα, το πρώτο του εγχείρημα “Η ιστορία του Κούλερβο” πάτησε πάρα πολύ στα λογοτεχνικά βιώματα του κεντρικού προσώπου της Καλέβαλα. Και όπως είπε ένας μεταγενέστερός του, αυτό ήταν το κείμενο που έπρεπε να το διαβάσει κάποιος, στην προκειμένη ο Tolkien, και τον περίμενε για να το πάρει και να το μετασχηματίσει, να το μετουσιώσει σε κάτι επόμενο.
Έτσι, έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν οι Enslaved με το “Monumension”. Επίσης, προσωπικά πάλι, το “In Time” μ’ αρέσει περισσότερο από το “E”. Το θεωρώ και πιο progy.
Το οποίο θα συνεχιστεί λίγο ακόμα γιατί έκανες τοποθέτηση που προκαλεί!
Αρχικά, σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, τα εκτιμώ και χαίρομαι που ο δίσκος “πιάνει” τόσο κόσμο γιατί δεν τον θεωρώ καθόλου εύκολο δίσκο ούτε για τα δεδομένα τους και ας είναι πιο άμεσος (μην τα ξαναλέμε!).
Dis-claimer (είμαι περήφανος για το λογοπαίγνιο αυτό) πριν ξεκινήσω:
Περιμένουμε τοποθέτηση στο αντίστοιχο νήμα για την φετινή σου λίστα, δεν ξεφεύγεις!
Για τον δίσκο δεν θα τα ξαναπώ, πρακτικά συμφωνούμε 100% με έμφαση στην αναφορά του “Flight Of Thought And Memory” και στο ενακτήριο ψαρωτικό “Fires In The Dark”, που με ανατριχιάζει διαρκώς.
Θα σχολιάσω λίγο τα της δισκογραφίας τους, όπου και εκεί δεν έχουμε ουσιώδεις διαφωνίες.
Το “Monumension” το θεωρώ αν θυμάσαι από τα καλύτερα άλμπουμ του 2001, τι χάσιμο το “Convoys To Nothingness”, “Cromlech Gate”, ήταν σοκ στην εξέλιξη της μπάντας.
Απλώς, για μένα τουλάχιστον, το “Below The Lights” είναι ιντριγκαδόρικα δύσκολο και πυκνό, και για αυτό το θεωρώ και ως βασική επιρροή στον φετινό δίσκο. Κρύβει στον σκελετό του, στο εσωτερικό του πολύ πράγμα που φαινομενικά δεν κάνουν μπαμ. Σκέψου πως το “χιτάκι” “Havenless” το θεωρώ και κόντρα στην ροή του δίσκου δηλαδή!
Αλλά, τι να πεις για τα “Queen Of Night” και “Ridicule Swarm”, για την πίσσα του εναρκτήριου “As Fire Swept Clean Across The Earth”, δεν ξέρω.
Θεωρώ πως το ντεμπούτο mini album “Vikiligr Veldi” και το “Frost” μνημεία των 90s και ειδικά του νορβηγικού black metal. Οκ, ειδικά το δεύτερο, ίσως δεν είναι στους πρώτους 5 δίσκους της σκηνής που θα σκεφτεί κανείς, οφείλει να είναι στους 10 όμως.
Το “Eld” είναι πραγματικό viking metal, το θεωρώ must-have αν αρέσκεται κανείς σε επικούς ήχους και σε σπόρους των Bathory, ανάθεμα όμως και αν είναι απλή φτωχή Bathory-ίλα, για τους Enslaved μιλάμε!
Τα “Isa” και “Ruun” τα θεωρώ αδερφάκια, με το δεύτερο να το θεωρώ σχεδόν αλάνθαστο.
Το “Veterbrae” ενώ φαινομενικά εμπεριέχεται στο σερί σου, θεωρώ πως στέκεται πιο ξέμπαρκο στην δισκογραφία γιατί ήταν ο πιο ανεπιτήδευτα “proggy” δίσκος τους και με 6λεπτα κομμάτια, και για αυτό όπως ανέφερα και στην κριτική μου έπαιξε καθοριστικό ρόλο μαζί με το “Ruun” στο να αναδειχθούν τα επιμέρους στην φετινή δισκάρα.
Και έπειτα έρχεται το “Axioma…” ένα από τα καλύτερα πράγματα που άκουσα τα τελευταία 15 χρόνια. Σε μια εποχή που το black metal έβγαζε ένα πιο ρυθμικό και πιασάρικο πρόσωπο στα πιο εμπορικά του στρώματα (σχετικά είναι όλα αυτά), ήρθαν οι Enslaved με τίγκα μέταλ παραγωγή που δεν είχαν στους προηγούμενους δίσκους, κατάμαυρα και κοφτερά riffs και ισοπέδωση, με τρομερή στιχουργία, για μένα είναι μαζί με το “Utgard” οι πιο ακραίοι τους δίσκοι στον αιώνα πιθανώς. Επίσης νομίζω ήταν και ο τελευταίος δίσκος που ο Grutle έκανε καθαρά φωνητικά μέχρι το φετινό τους.
Για το “In Times” συμφωνώ, παίζει να σκεφτόμαστε και τα ίδια δύο κομμάτια. Μέτριο για τα δεδομένα τους και για μένα.
Ναι! Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν εκτιμάται τόσο το “E”, για μένα είναι τρελή αναβάθμιση από το “In Times”, πήρε την ιδέα του Veterbrae και την “ξεχείλωσε” σε κάτι εντελώς ατμοσφαιρικό και ψυχεδελικό, και συγγνώμη δεν γίνεται να μην προσθέσω:
Την ΔΙΑΣΚΕΥΑΡΑ σε Royksopp (πριν τα φετινά ποστ-πανκ του “Urjotun” έτσι;) Τελειώνει η χρονιά και θα με ρωτήσει κανείς τι μετανιώνω από φέτος και θα λέω πως δεν απέσπασα δήλωση του Ivar λόγω πίεσης χρόνου για το τι/πώς αυτής της επιλογής και κυρίως εκτέλεσης που έκανε η μπάντα.
Τις υπερβατικές, συγκινητικές φωνητικές γραμμές του “Feathes Of Eolh” που ενώ πιθανώς να φαντάζει ελαφρώς ξέμπαρκο εντός του “E” δεν γίνεται να το αγνοήσω, σε κάθε μα κάθε ακρόαση, υπάρχουν και αυτά τα ταξίδια.
Για το “Riitiir” τέλος, θεωρώ πως οι Enslaved παρουσίασαν πράγματι κάτι ριψοκίνδυνο και υπερφοτωμένο που εξαιτίας της “τακτοποίησης” των λεπτομερειών εντός των συνθέσεων κατάφερε να κάνει πραγματικό crossover και με οπαδούς εκτός του ακραίου ήχου. Για μένα είναι από τους αγαπημένους μου δίσκους τους, με λατρεμένο στιχουργικό θέμα που είχα καταπιαστεί μαζί του και σε ένα από τα “To Enter Pagan” μας.
Οπότε, για να απαντήσω και απο προσωπικής σκοπιάς στην “αιρετική” σου τοποθέτηση, θεωρώ πως επειδή είχαν μια διαρκώς υψηλή δισκογραφία, για αυτό δεν υπήρχε ο 1 δίσκος για να τους καθιερώσει στη συνείδηση, ενώ ήταν εύκολο να εντοπιστούν οι περίοδοι της μπάντας.
Δεν διαφωνά απαραίτητα με την παρατήρηση για τα χρόνια/ποσότητα δίσκων, αλλά θα γυρίσω το νόμισμα και θα πω πως, όσα κάνουν στην 3η και αισίως στην τέταρτη δεκαετία τους, είναι πιθανώς αυτά που τους “δικαιώνουν” σε μεγάλο μέρος του ακροατηρίου που θα τους προσέξει, και που θα το οδηγήσει να τσεκάρει δισκογραφία. Δηλαδή, ενώ άλλοι έγραψαν εν πολλοίς την ιστορία τους, αυτοί ακόμη προσθέτουν σελίδες, αν και δεν μου αρέσει αυτή η προσέγγιση στην μουσική.
Όχι απλά γιατί βγάζουν δισκάρες τόσο βαθιά στην καριέρα τους, αλλά γιατί επειδή ακριβώς το κάνουν τόσο βαθιά στην πορεία τους και σημειώνοντας έμπρακτα εξέλιξη, πιάνουν απροετοίμαστους όσους βλέπουν “ιστορικά/μεγάλα ονόματα” να κάνουν ντόρο και να λένε, καλά, στα 30 χρόνια ιστορίας τους έβγαλαν οι άλλοι την δισκάρα; Ε, για αυτό είναι εξαίρεση οι Enslaved.
Γιατί δεν συντηρούνται, εξελίσσονται και δεν είναι μεγάλη μπάντα επειδή είναι ιστορική. Είναι μεγάλη γιατί σε 15 δίσκους ποτέ δεν ήξερες πρακτικά τι να περιμένεις, δεν ήξερες ποιό είναι το παγιωμένο στυλ, ποιό το καθολικό σημείο αναφοράς, σπάνε την λογική του πρέπει να βρούμε μνημεία, κινούνται μεταξύ των γραμμών και καθόλου συμβατικά για μεταλ μπάντα τέτοιου βεληνεκούς.
Ίσως λοιπόν αποτελούν περίπτωση καλλιτέχνη που δεν γίνεται να ακούσει κανείς 1-2 δίσκους και να πει ξέρω περί τίνος πρόκειται και να προχωρήσει και για αυτό η πλειοψηφία δεν τους φέρνει στο μυαλό σε τέτοιες συζητήσεις γιατί είναι δύσκολη η συνολική εποπτεία της δισκογραφίας τους.
Οπότε, ναι είναι αφανείς ήρωες εν τέλει!
Υ.Γ.: Από όσο ξέρω ο Ivar δεύτερα φωνητικά κάνει, κάποια layers δηλαδή, απέχει από τα φωνητικά, ίσως και να κάνω λάθος.
Το γαμημένο μεσαίο riff του “Vetrarnott” δεν είναι από τις υψηλότερες στιγμές που έχει φτάσει το αδυσώπητο black metal riffing; Όποτε το ακούω μου 'ρχεται να φτιάξω topic για τα καλύτερα black metal riffs (και λέω να το κάνω, βασικά) και αυτό θα έχει περίοπτη θέση. Η γοητεία του “Vikingligr veldi” είναι ότι κάτι τέτοια riff (και μουσικά μέρη, γενικά) παίζονται ξανά και ξανά (και ξανά και ξανά…) σε αυτιστικό σημείο…
Το “Eld” πάσχει από παραγωγή, ρε γαμώτο.
Μου κάνει αρκετή εντύπωση αυτό που λες, γιατί μία τέτοια άποψη είχα σχηματίσει κι εγώ για το “Ruun” (ότι, ως ένα βαθμό, επαναλάμβανε το στυλ του “Isa”), ωστόσο αυτήν τη στιγμή έχω κατασταλάξει στο ότι το “Ruun” μάλλον εισάγει την περίοδο της “τετράδας” που λέω παραπάνω. Βρίσκω ότι το “Isa” είναι ένα τσικ πιο τραχύ (στον ήχο και τη μουσική) και πιο λιτό από τα επόμενα albums τους.
Νόμιζα ότι ο Grutle παράτησε τα καθαρά απ’ όταν μπήκε ο Larsen στην μπάντα.
Εγώ λέω τα “One thousand years of rain” και το ομώνυμο, αλλά μάλλον εσύ εννοείς το πρώτο από αυτά και το “Daylight”.
Όσον αφορά το τελευταίο, μεγάλο μέρος του post σου, μακάρι να γίνονταν περισσότερες τέτοιες τοποθετήσεις στο forum! Μ’ αρέσει όπως το θέτεις, χωρίς να έχω ν’ απαντήσω κάτι αυτήν τη στιγμή!
Πω, και εγώ όταν σκέφτομαι το “Vikingligr Veldi” αμέσως μπαίνει στο μυαλό μου αυτό το riff του “Vetrarnott”, αλλά καλύτερα να αποθεωθεί σε ανάλογο τόπικ. Πφφ, τι στιγμή ήταν αυτή;
Το “Eld” δεν πάσχει από τίποτα
Βασικά πιστεύω πως το “Ruun” είναι απλώς ένα ενδιάμεσο σκαλί προς την κορύφωση του “Axioma…”, ναι τόσο ψηλά το έχω, νομίζω από εκεί και μετά άλλαξε ελαφρώς γραμμή η μπάντα, και κυρίως είναι μια τελειοποίηση του “Isa”, το οποίο είχε και ένα “Lunar Force”, ή ένα “Ascension”, δεν ήταν τόοοσο τραχύ και λιτό δηλαδή, και ας ακούμε το ρεφραίν του ομότιτλου στο κεφάλι μας ενώ τα γράφουμε αυτά!
Αλλά και το “Ruun” είχε τέτοιες στιγμές, όπως το “Path To Vanir”, δεν ξέρω η τριάδα αυτή (μαζί με το επόμενο “Verterbrae”) μου έχει κάτσει ενιαία στο μυαλο, και από δίπλα το “Axioma”.
Ο Grutle έκανε ακόμη κάποια spoken word ή κάποια chants από την στιγμή που μπήκε ο Larsen στην μπάντα, σκέψου στο ύφος του ρεφραίν του “Jettegryta”, απλώς τις κυρίαρχες φωνητικές γραμμές των καθαρών τις ανέλαβαν οι Larsen και μετά ο Vinje και τώρα αισίως ο ντράμερ. Αν ξαναακούσεις τα άλμπουμ θα την πιάσεις την χροιά!
Σε κάθε περίπτωση, δεν ξέρω πως το έκανες αλλά τα πέτυχες τα τραγούδια του “In Times” ρε άτιμε
Ειδικά το 'One Thousand Years Of Rain" είναι λόγος από μόνο του να αγοράσει κανείς τον δίσκο.
At the end we brought a mobile studio with us to Grutle’s house where we made pizza and recorded some really interesting stuff during the evening and night.
Παρότι μεσολάβησε και δήλωση του πληκτρά, η οποία ήταν αρκετά μετρημένη, πάμε στη δήλωση του πρωτοστάτου:
NEW ALBUM: STUDIO INSIGHT WITH GRUTLE * * *
“Starting working on a new Enslaved album is always a pleasure, a real challenge, but a great pleasure. Quite early in the process we decided to make an album about perhaps the most esoteric deity in the realm of the Norse mythology, who’s origins probably go way beyond what we today know as the Norse Mythology. He has been known and worshipped for thousands of years.
With that historical backdrop Ivar made his compositions and they really became quite esoteric, it took a while to get into them. But, when they finally attached themselves into the mind, it was a joyful experience to figure out what to sing over them, and put words to a couple of them as well.
I think every single one of us band members have put our absolute strongest signatures on this album and I really think we shine, to be everything but humble.
We also had some great last recordings back at my place by the western shores, and combined it with a wonderful photo session at a historical site where people have dwelled and possibly worshipped him in some form since the Stone Age.
Γενικά, είναι ελάχιστες οι φορές που θυμάμαι τον εαυτό μου να διάβαζα δηλώσεις και να επαληθευόταν ο ενθουσιασμός μου απ’ αυτές μόλις έβγαινε ο δίσκος. Βέβαια, οι Enslaved είναι μία μπάντα ικανή για το αναπάντεχο και πέρα από αυτό που προσδοκάς. Όπως έχω ξαναγράψει, από τους συγκεκριμένους, ξέρεις ότι θα τους ακούσεις, αλλά δεν ξέρεις τί θ’ ακούσεις. Και όταν γράφει με τέτοιον αέρα και ο έτερος Καππαδόκης τους, τότε…
NEW ALBUM: STUDIO INSIGHT WITH IVAR * * *
"When it comes to this last studio session, what I remember most vividly is being in complete awe; on our sixteenth album, mind you - of the talent and dedication I am surrounded by in this band. Everyone went to war for this album. I had given everything I had, and then a lot more, to write this album. The way the entire band, which also happens to be my best and closest friends and in effect family, then took in the songs and made them their own, and ours; it re-created the album on a higher level…
…I am also very fond of a more concrete memory: me and Grutle being in Örebro for the mix with Jens Bogren. Due to outside factors Iver could not be there in person with us - he was there through phone, interwebs and telex - all of a sudden you had the Primeval Source of Idiocy (aka Bjørnson & Kjellson), with no professional or even human common sense to exert some balancing influence. Of course we decided to celebrate the development of a great album with “some drinks”. I will end that tale right there. What I wanted to say is that the ability to learn is strong in Enslaved - but we also know when and where not to never learn; which is equally important (I would say that, wouldn’t I?).
This album will forever be a sonic testament to what this group of coast-born friends are able to create together - through our instinct as a collective - balancing construction and destruction, expansion and contraction, joy and withdrawal, day and night."
Έλα, γρήγορα, κάποιος με τεχνικές γνώσεις να κάνει το Ο του Congelia, A, και να βάλει τη Γωγώ Τσαμπά στο βάθος με μαγιό να βγαίνει από το αφρίζον κύμα.
Εξώφυλλο τύπω “Monumension” και όποιος δεν το κατάλαβε, η λίμνη είναι στο πάνω μέρος. Το ξεκινάνε πολύ καλά, ακόμη και με τα ήδη προϋπάρχοντα “Caravans to the outer Worlds” και “Kingdom”.
