2015
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Part 1: Εκτός Συναγωνισμού
...καιρό είχα
Να ξεκαθαρίσω κάτι: Δεν έχω την παραμικρή σχέση με το hip hop, η όλη κουλτούρα του μου φαίνεται εντελώς ξένη. Σε κάθε κανόνα όμως υπάρχει τουλάχιστον μία εξαίρεση. Εν προκειμένω υπάρχουν δύο: 1) Βγάζω τρελά γούστα με τα βίντεο της σειράς Epic Rap Battles of History στο YouTube (judge me all you want) και β) νιώθω πολύ, πολύ μικρός μπροστά στην - ήδη - μνημειώδη hip hop opera Hamilton.
Ο Αλεξάντερ Χάμιλτον θεωρείται ίσως ο πιο “ριγμένος” από τους πρωτεργάτες της Αμερικανικής Επανάστασης. Πέρα από το ότι δεν έγινε ποτέ πρόεδρος των ΗΠΑ και κατά συνέπεια δεν έφτασε ποτέ τα επίπεδα ιστορικού κύρους όσων “founding fathers” έγιναν (Ουάσιγκτον, Τζέφερσον, Άνταμς, Μάντισον) ή του ιδεολογικού καθοδηγητή της Επανάστασης, Μπ. Φράνκλιν, τον κατηγόρησαν μέχρι και για …φιλομοναρχικό επειδή υποστήριζε την αναγκαιότητα ισχυρού ομοσπονδιακού κράτους και κεντρικής διαχείρισης της οικονομίας, ενώ στην πραγματικότητα ήταν πιο προοδευτικός και τίμιος από μερικούς μερικούς (π.χ. Τζέφερσον) που στα λόγια κατακεραύνωναν τη δουλεία αλλά στην πράξη ήταν δουλοκτήτες οι ίδιοι - αντίθετα, ο Χάμιλτον δεν είχε ποτέ δούλους, άσε που έπαιξε ρόλο και στην κατάργηση του δουλεμπορίου στη Νέα Υόρκη.
Ίσως βέβαια αυτά να ανήκουν στο παρελθόν και να έχουμε μπει σε μια νέα εποχή κατά την οποία ο Χάμιλτον αναγνωρίζεται για τη σπουδαιότητα της συμβολής του στη νίκη της Αμερικανικής Επανάστασης (που, θυμίζω, η μεγαλύτερη σημασία της ήταν ότι άνοιξε τον δρόμο για τις περισσότερες επαναστάσεις των επόμενων τουλάχιστον 100 χρόνων, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλικής, της Ελληνικής και, ίσως το κυριότερο απ’ όλα, της Αϊτινής, που οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου κράτους πρώην δούλων στον κόσμο). Γίνεται να έχει παίξει ρόλο ένα απλό μιούζικαλ σε κάτι τόσο μεγάλο;
Γίνεται, όταν έχει αφήσει το αποτύπωμα του διαμετρήματος ενός Hamilton. Η δύναμη της Τέχνης (πέρα από ταμπέλες) αυτή είναι, σε λίγες αλλά καίριες περιπτώσεις ξεπερνάει τα στενά όρια του είδους του εκάστοτε έργου και καθίσταται πολιτισμικό φαινόμενο. Και όλα αυτά πιστώνονται φυσικά στον δημιουργό, συνθέτη και στιχουργό του έργου, τον πορτορικανής καταγωγής Lin-Manuel Miranda. Έναν πραγματικά υπέροχο καλλιτέχνη, ο οποίος με την ικανότητά του στο να φτύνει ρίμες έχει ήδη αφήσει εποχή, στο δε Hamilton (όπου βέβαια έχει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο) τόλμησε να σπάσει τις συμβάσεις γύρω από τις καλλιτεχνικές απεικονίσεις του 18ου αιώνα και να στήσει ένα cast στο οποίο κυριαρχούν ηθοποιοί / τραγουδιστές μη λευκοί: Αφροαμερικάνοι και Λατίνοι οι περισσότεροι, και δίνουν ρέστα με την παρουσία τους πλάι στον Μιράντα. Αν και, κατά ειρωνικό τρόπο, την παράσταση την κλέβει κατ’ εμέ …πάλι ένας λευκός, ο Τζόναθαν Γκροφ που υποδύεται τον τότε βασιλιά της Βρετανίας Γεώργιο ΙΙΙ και πραγματικά ο τύπος είναι ό-ρ-γ-ι-ο.
Σταματάω τη φλυαρία περί Hamilton κάπου εδώ και απλά αφήνω μερικά λινκ από κινηματογραφημένη παράσταση του μιούζικαλ η οποία κυκλοφόρησε το 2020, έτσι για να πάρετε μια πρώτη γεύση όσοι ψήνεστε.
Part 2: The Best of the Rest
(25 in total)
Tier B
- Ad Nauseam - Nihil Quam Vacuitas Ordinatum Est
To 2015 δίνει συνέχεια στο μοτίβο “νόμιζα ότι ήταν μούφα χρονιά επειδή μου άρεσαν λίγα πράγματα που άκουσα όταν βγήκαν - αλλά τα επόμενα χρόνια συσσωρεύτηκαν πολλά εξαιρετικά ακούσματα κάνοντας τη χρονιά μια χαρά χωρίς καν να το καταλάβω μέχρι τις προάλλες που έκανα τη διαλογή για το παιχνίδι”.
Ένας από τους δίσκους λοιπόν που ανακάλυψα σχετικά πρόσφατα ήταν το ντεμπούτο των Ιταλών Ad Nauseam, με αφορμή όμως το σοκαριστικό αριστούργημα που κυκλοφόρησαν πρόπερσι. Γι’ αυτό θα πούμε περισσότερα λίγο πριν την εκπνοή του έτους, για την ώρα ας πούμε ότι το Nihil… προετοιμάζει το έδαφος ιδανικά, με αυτό το αβυσαλλέα σκοτεινό όσο και τρομακτικά τεχνικό νεκρομέταλλο που ακούγεται σαν να έκαναν παιδί οι Ulcerate με τους Gorguts - και να βγήκε πιο άσχημο (με την καλή έννοια) κι απ’ τους δυο “γονείς”.
- Alkaloid - The Malkuth Grimoire
Δεν απομακρυνόμαστε πολύ από το άνωθεν avant-garde/tech-death, αλλά περνάμε σε κάπως πιο ανθρώπινες, λιγότερο ψυχοπαθείς καταστάσεις με το ντεμπούτο των Γερμανών Alkaloid, που μπολιάζουν την ντεθοτεχνικούρα τους (η οποία κατά τ’ άλλα δεν είναι ούτε χιλιοστό κάτω από το εβερεστικό επίπεδο που έχουμε μάθει να απαιτούμε σ’ αυτό το στυλ) με γενναίες δόσεις μελωδικότητας, σχεδόν Γκετεμποργκικής υφής, φέρνοντας έτσι στο μυαλό μεταξύ άλλων και τους Σουηδούς cult θεούληδες Theory in Practice που είχαν μεγαλουργήσει σ’ αυτό το μοτίβο χρόνια πριν.
- Forefather - Curse of the Cwelled
Είπαμε: Όταν θέλω μαυρισμένα επικό μέταλλο που να με μεταφέρει νοερά στις εποχές εκείνες κατά τις οποίες η Ευρώπη ήταν ένα πελώριο free-for-all (έτσι για αλλαγή όμως όχι από την οπτική γωνία των Βίκινγκς) οι άνθρωποί μου - είτε μ’ αρέσει είτε όχι - είναι οι Άγγλοι Forefather. To Curse of the Cwelled δεν είναι μεν το καλύτερό τους αλλά ικανοποιεί πλήρως τη δίψα για εξυψωτικές, Μπαθορικού τύπου μελωδίες, το δε γεγονός ότι είναι το τελευταίο τους μέχρι σήμερα full-length δεν ξέρω αν με κάνει να λυπάμαι για την έλλειψη καινούργιας μουσικής τους, ή να χαίρομαι που μπορώ να βάλω λίγο πιο σοβαρά πράγματα στις επόμενες λίστες μου. Μάλλον και τα δύο.
- A Forest of Stars - Beware the Sword You Cannot See
Ο ένας από τους δύο πολυαναμενόμενους δίσκους της χρονιάς στον ευρύτερο χώρο του προοδευτικού/“intelligent”/avant-garde/πειραματικού/όπως-θέλετε-πείτε-το black metal. Και ο ένας από τους δύο που δεν απογοήτευσε 
Η εξέλιξη των Βρετανών εστέτ συνεχίζεται στο Beware the Sword… - έναν δίσκο που σε σχέση με τους προηγούμενους (αν και η αλήθεια είναι ότι οι πρώτοι υπαινιγμοί είχαν γίνει ήδη από το A Shadowplay for Yesterdays) μοιάζει να αντικαθιστά την παλιά εκείνη αίσθηση “δημιουργικής ασάφειας” με μια δημιουργική …σαφήνεια, όχι όμως με όρους αντιστροφής, αλλά ως το alter ego της αν το καλοσκεφτείτε.
- Leprous - The Congregation
Ναι. Ακόμα κι ένας αμετανόητος λάτρης του παλιού prog μεταλλικού ήχου (λέγε με 80s - 90s) και ο οποίος αντιμετωπίζει στην καλύτερη με καχυποψία τα καινούργια φρούτα στον χώρο, με τον σχεδόν μηχανικό ήχο και τα κιθαριστικά riffs που θυμίζουν λίγο λόξυγγα, δεν μπορεί να αντισταθεί στα ιδιαίτερα vibes των Leprous. Εντάξει δεν νομίζω να τους βάλω ποτέ at the very top of my list όπως πολλοί από σας (κάπου ώπα) αλλά για “εναλλακτικό” άκουσμα (προσθαφαιρέστε εισαγωγικά κατά βούληση) είναι όχι απλά μια χαρά, και γαμώ είναι.
- Lord Vigo - Under Carpathian Sun
Φανταστείτε μια μπάντα με τραγουδιστή - και ντράμερ (!) - αυτόν...
...στη μία κιθάρα (και στο μπάσο) αυτόν...
...και ονοματισμένη από αυτόν...
…και όπως καταλαβαίνετε το ερώτημα δεν είναι αν λέει τίποτα ή όχι, αλλά πόσο πολύ παίζει να γαμάει! Ναι, τούτοι δω οι Γερμανοί γκοστμπαστερόπληκτοι δεν παίρνουν τους εαυτούς τους καθόλου στα σοβαρά και αυτό είναι το κλειδί της επιτυχίας για το doom τους, όπου οι Trouble συναντιούνται με καρτουνίσια γοτθικές ατμόσφαιρες και μια φωνάρα απ’ αυτές που βγαίνουν μια στα είκοσι χρόνια και αν. Και τα καλύτερα έρχονται!
- Magic Circle - Journey Blind
Αν το προ διετίας ομώνυμο ντεμπούτο των Magic Circle ήταν - πιθανώς - το προϊόν χοντρού κολλήματος που είχε φάει ο Μπρένταν ο Ράντιγκαν με τα πρώτα έξι Σάμπαθ, το Journey Blind μοιάζει να είναι αυτό που έγινε όταν ο ψηλός πέρασε σταδιακά στο να λιώνει τα δύο κλασικά με Dio (όχι, εξυπνάκια, δεν περιλαμβάνεται σ’ αυτά το Dehumanizer, ούτε το The Devil You Know) συν το Born Again, ενώ από τα πρώτα έξι συνέχισε να ακούει πότε - πότε το Sabotage… You get the idea. Ποιοτικά; Ναι, πολύ κοντά στο πρώτο Magic Circle (γαμώ άρα), απλά χωρίς κάποιο μεμονωμένο κομμάτι τόσο ανθεμικό όσο το Rapture, εξ ου και πέφτει ένα tier. No harm done.
- Manimal - Trapped in the Shadows
Ως γνωστόν, υπάρχουν κυριολεκτικά χιλιάδες δίσκοι εκεί έξω οι οποίοι είναι πλασμένοι “κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν” του Painkiller - ή, τουλάχιστον, θα ήθελαν. Κοινή συνισταμένη της πολύ μεγάλης πλειοψηφίας όλων αυτών των προσπαθειών αναπαραγωγής του feeling του κορυφαίου μέταλ άλμπουμ όλων των εποχών; Μα φυσικά το ότι έχουν την ατυχία να μην περιλαμβάνουν μια φωνή σαν του Halford …ή σαν του Samuel Nyman! Ναι, το ξέρω, εξωφρενική υπερβολή, στα όρια της ιεροσυλίας, αλλά το point μου είναι ότι το παλικάρι από δω είναι generational talent, κάθε ερμηνεία του ανεβάζει δύο και τρία επίπεδα τη μουσική των Σουηδών Manimal και ως εκ τούτου εκτοξεύει το Trapped in the Shadows στην ελίτ της ετήσιας heavy/power σοδειάς, κι ας είναι συνολικά κατώτερο του φοβερού The Darkest Room ντεμπούτου τους. Α, έχει και ντουέτο με Udo Dirkschneider κάπου εδώ - πιο υποσημείωση δεν γίνεται… Αυτό τα λέει όλα!
- Melechesh - Enki
Το Assyrian black metal (Π.Ο.Π.) των - θαμώνων στις λίστες ετούτου του χρήστη - Melechesh μπορεί από δίσκο σε δίσκο (ή και μέσα στον ίδιο δίσκο προφανώς) να ακούγεται άλλοτε λυσσασμένο, καταιγιστικό, βιτριολικό, σαν πλημμυρισμένος Ευφράτης έτοιμος να πνίξει τον ψεύτη ντουνιά που η Δύση έφερε στα μέτρα της, άλλοτε υπαινικτικό, ύπουλο, μοχθηρό, ατμοσφαιρικό, παραπλανητικά συγκρατημένο, πάντα μα πάντα όμως ηχεί 100% αυθεντικό, ζωτικό, φρέσκο (αντιφατικά, μέσα στη θανατερή ατμόσφαιρα αρχαίου τάφου που το κατακλύζει). Ε, το Enki (δυστυχώς τελευταίο μέχρι σήμερα άλμπουμ της μπαντάρας) σε σχέση με τον προκάτοχό του, το τρομερό Epigenesis, τείνει περισσότερο προς την πρώτη “τακτική”, αυτή της επιθετικότητας. Και κατά τ’ άλλα είναι με τη σειρά του δισκάρα που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δεν τη βλέπουν καν. Αυτό.
- Moonspell - Extinct
Μετά τη “γιν-γιανγκ” σύλληψη του φανταστικού Alpha Noir / Omega White (“εσείς από δω, εσείς από κει και δεν θέλω καμία επαφή μεταξύ σας, μη γαμήσω”) οι αγαπημένοι μας Πορτογάλοι dark metallers προφανώς ένιωσαν ότι αυτή τη φορά ήταν προσήκουσα μια πιο συνθετική, “all-in-one” λογική. Έτσι, το Extinct παρουσιάζει μία αλληλουχία πολύ πιο συμβατικών, φαινομενικά, εναλλαγών μεταξύ άγριων doom/death στιγμών και άλλων πιο μελωδικών/gothic κατεύθυνσης. Γιατί φαινομενικά; Γιατί οι Moonspell δεν παραλείπουν ποτέ να μας κεράσουν ευχάριστες εκπλήξεις, με πιο χαρακτηριστική εδώ αυτό το μεθυστικό oriental άρωμα που διαποτίζει μια σειρά συνθέσεις. Αλάνθαστοι (πλέον).
- Paradise Lost - The Plague Within
Τις ακούω τις ενστάσεις για το Plague Within. Σίγουρα δεν φτάνει τα επίπεδα των κλασικών τους δίσκων (όπως διάβαζα να γράφεται εκείνη την περίοδο, αχ αυτές οι βιασύνες…), ούτε καν του Tragic Idol (καλά μ’ αυτό βέβαια έτσι κι αλλιώς δεν είμαι αντικειμενικός, αλλά τέλος πάντων), ενώ συνολικά η όλη αυτή doom/death στροφή τους δεν έχει “γεράσει” και πολύ καλά… Απ’ την άλλη, α) όταν σου έχει φύγει το απωθημένο (again, Tragic Idol) εκ των πραγμάτων χαλαρώνεις και β) σε κάθε περίπτωση, κομμάτια όπως No Hope in Sight, Terminal, Beneath Broken Earth και εγώ θα βάλω στο παιχνίδι και το Victim of the Past - έ π ο ς - απλά δεν μπορούν να τα γράψουν αλλοι. So there you go.
- Pentagram - Curious Volume
“Once upon a midnight dreary, while I pondered weak and weary, over many a quaint and curious volume of forgotten lore…”. Άραγε τι γνώμη θα είχε ο μεγάλος Έντγκαρ Άλαν Πόε για το νοσηρό doomy rock’n’roll των θρυλικών Pentagram; Θα γινόταν fan ακαριαία ή θα αποδεικνύονταν too heavy ακόμα και για τον άρχοντα του γοτθικού τρόμου; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει προφανώς, αλλά κάτι μου λέει ότι θα εκτιμούσε δεόντως τη στριγκή αγριοφωνάρα του Bobby και θα αναφωνούσε “ιδού, το βρήκα το Κοράκι μου!”. Ότι στα κιθαριστικά λεπίδια του Victor θα αναγνώριζε το δικό του θανάσιμο Εκκρεμές στο Πηγάδι. Ότι, εν τέλει, το τελευταίο μέχρι σήμερα άλμπουμ των Pentagram δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα της αξιοζήλευτης δισκογραφίας τους.
- Sacral Rage - Illusions in Infinite Void
Ανά τις δεκαετίες η ελληνική μέταλ σκηνή είχε διαπρέψει σε όλα σχεδόν τα παρακλάδια, βγάζοντας μπαντάρες και δισκάρες. Μία μόνο έλλειψη έβρισκα: Δεν είχαμε βγάλει κάποιο δικό μας παγκόσμιας κλάσης thrash συγκρότημα. Μέχρι το 2015 αυτό. Γιατί τότε οι Sacral Rage κυκλοφόρησαν το Illusions in Infinite Void και το τελευταίο εναπομείναν κουτάκι τσεκαρίστηκε με μεγαλειώδη τρόπο. Μόνο που βέβαια αυτό το τιγκαρισμένο στις ΡΙΦΑΡΕΣ ντεμπούτο τυπικά και ουχί πνευματικά ανήκει στο 2015. Κανονικά έπρεπε να έχει βγει το 1988 ή το 1989, να κάνει παρέα με τα μνημειώδη άλμπουμς των Watchtower, των Mekong Delta, των Coroner, των Voivod. Ω ναι.
- Terminus - The Reaper’s Spiral
Η ιρλανδική γη δεν σταματά να παράγει ξεχωριστά συγκροτήματα. Σειρά έχουν οι Terminus από το Μπέλφαστ, που παρότι θεματολογικά ασχολούνται με το φανταστικό, η ατμόσφαιρα της μουσικής τους (αν έχεις την όρεξη να “διαβάσεις ανάμεσα στις γραμμές” του ρωμαλέου, εμβατηριακού epic heavy/power τους) μοιάζει να αντανακλά το ταραγμένο μεγαλείο της πολύπαθης πόλης τους, που αιώνες τώρα παλεύουν έθνη και δόγματα για την ψυχή της. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτό βέβαια παίζουν τα ιδιαίτερα φωνητικά του James Beattie, και από άποψη χροιάς και σε επίπεδο ερμηνειών, που με κάποιον τρόπο φωνάζουν “Ιρλανδία” από χιλιόμετρα.
- Titus Andronicus - The Most Lamentable Tragedy
Ας είν’ καλά ο Καραολίδαρος και η μπλογκάρα του που ανακάλυψα αυτή την ιδιοσυγκρασιακή punk rock opera, αλλιώς δεν έπαιζε. Ας είν’ καλά και αυτό το φοβερό και τρομερό Dimed Out, που λειτούργησε ως κράχτης/centerpiece για την κατά το δυνατόν ομαλή είσοδο στο σύμπαν αυτού του φαραωνικού (μιάμιση ώρα!) δίσκου. Παρότι δε το θέμα του είναι βαρύ (μανιοκατάθλιψη), το μουσικό κλίμα καθαυτό είναι εντελώς “φωτεινό”. Ήθελαν να ελαφρύνουν το όλο πράγμα; Είναι κάποιου είδους ειρωνική αντίστιξη; Δεν ξέρω, αλλά είμαι σε θέση να πω το εξής: Έχετε προσέξει που συχνά ο @hopeto γράφει ότι ψάχνει δίσκους να τον κάνουν “να νιώθει ωραία” και “να περνάει καλά”; Ε, πότε πότε μου συμβαίνει κι εμένα. Και το The Most Lamentable Tragedy είναι από τους go-to δίσκους μου.
- Vhol - Deeper Than Sky
Αυτό το άλμπουμ ήταν με το ένα πόδι στα αγαπημένα μου της χρονιάς πριν καν βάλω να το ακούσω - αρκούσε το γεγονός της συνθετικής και εκτελεστικής παρουσίας του λατρεμένου John Cobbett, mastermind των Hammers of Misfortune (και συν-αρχιτέκτονα τριών εκ των κορυφαίων δίσκων των Lord Weird Slough Feg). Τόση εμπιστοσύνη του έχω. Και δεν με πούλησε ο Γιάνναρος: Ακούγοντας το Deeper Than Sky έμεινα με ανοιχτό το στόμα μπροστά στο οργιώδες τεχνοθράς της μπάντας, από τα πιο εμπνευσμένα που ακούστηκαν στη δεκαετία. Ακόμα και η φωνή του Mike Sheidt, που ομολογώ ότι στους Yob δεν την παλεύω μία με την πάρτη του (…γι’ αυτό άλλωστε και δεν ακούω Yob, χοχο), εδώ κολλάει γάντι. Σούπερ δίσκος.
Tier A
- Armored Saint - Win Hands Down
Οι Άγιοι ήταν και είναι η πιο cool μπάντα στο σύμπαν. Τελεία και παύλα! Το βλέπεις ήδη από το εξώφυλλο του Win Hands Down, όπου επιτέλους μια φωτογράφιση με τα μέλη ενός συγκροτήματος έχει ενδιαφέρον, χαμογελάς πλατιά, δεν ξεφυσάς από βαρεμάρα. Το ένιωσες στο ισοπεδωτικό εκείνο λάιβ στο Γκαγκάριν, από τα πιο διασκεδαστικά που έχουμε ζήσει ποτέ. Το ακούς στη μουσική της μπάντας, που λες ότι το κλασικό metal πιο εθιστικά γκρούβι δεν γίνεται (για μένα μόνο οι Accept και οι Saxon τους πλησιάζουν σ’ αυτόν τον τομέα). Στο μεταδίδει ο αειθαλής John Bush, που οι ερμηνείες του ορίζουν την πεμπτουσία αυτής της μουσικής. Το ξέρεις και το διατρανώνεις. Φτάνουν στη νίκη οι Armored Saint; Σε παρακαλώ. Hands Down!
- Black Trip - Shadowline
Ο σύντομος κύκλος του φανταστικού αυτού side-project των Enforcer, Nifelheim κ.ά. κλείνει* έτσι ακριβώς όπως είχε ανοίξει: Με μια δισκάρα γεμάτη μερακλίδικους hard rock ύμνους που σε κάνουν να θες να αφήσεις μουστάκι, να φορέσεις τζιν καμπάνα, καρό πουκαμισάκι (κουμπωμένο κάτω από το στήθος προ-φα-νώς) και με νωχελικό βήμα, όλος swagger και τινάζοντας τη μαλλούρα σου στο πλάι, να κατηφορίσεις προς το Hammersmith για το λάιβ των UFO. Shit: Δεν είμαστε στα 70s, τίποτα πλέον δεν είναι τόσο cool. Δεν πειράζει. Και με το νοσταλγικό escapism των Black Trip κάτι γίνεται. *Ραντεβού τώρα σε τρεις βδομάδες, με νέο όνομα (για κάποιο λόγο), για το επόμενο ροκ πάρτι!
- Christian Mistress - To Your Death
Υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι μια που πρόσφατα οι Christian Mistress επανασυνδέθηκαν, τούτο δω το τρίτο τους άλμπουμ, To Your Death, ευτυχώς δεν θα αποδειχθεί το τελευταίο τους. Θα είναι πραγματικά πολύ κρίμα να μην έχουμε τουλάχιστον δυο-τρεις ακόμα δίσκους με τα αμίμητα φωνητικά της Christine Davis, που με κάποιον τρόπο βγάζουν συγχρόνως ροκενρόλ ανεμελιά και υποδόρια μελαγχολία, πάνω απ’ αυτά τα riffs που όπως έχω ξαναπεί είναι από τα πλησιέστερα στο good ol’ NWOBHM “πρόσφατα” πράγματα που μπορεί να ακούσει κανείς. Στο ίδιο επίπεδο με τους δύο προηγούμενους δίσκους τους, κάτι που προφανώς σημαίνει ότι είναι mandatory listen για τους λάτρεις του είδους.
- Crypt Sermon - Out of the Garden
Ο κατ’ εμέ doom δίσκος της χρονιάς, που δεν ήθελε και πολύ για να χτυπήσει πεντάδα, είναι το ντεμπούτο των Crypt Sermon από τη Φιλαδέλφεια όχι την ΑΕΚτζίδικη, της Πενσιλβάνια. Κάπου στο μεταίχμιο μεταξύ κλασικού και επικού doom, είναι ένα πραγματικό επίτευγμα στον χώρο, ένα άλμπουμ που καταφέρνει να ηχεί ταυτόχρονα παλιομοδίτικο και σύγχρονο (χάρη και στην τέλεια παραγωγή), και άνετα θα το πρότεινα σε κάποιον που θα μου έλεγε ότι ψάχνει ένα καλό doom από την τελευταία δεκαετία ως εισαγωγή στον ήχο και παράλληλα εφιαλτήριο για εξερεύνηση παλιών κλασικών συγκροτημάτων.
- Kawir - Πάτερ Ήλιε, Μήτερ Σέλανα
Μεγαλώνει και πάει το σερί που άρχισε - κατ’ εμέ - με την Οφιολατρεία και, αν όλα πάνε καλά, θα συνεχιστεί για αρκετά ακόμα χρόνια. Τέτοια είναι η εμπιστοσύνη που εμπνέουν οι Kawir, οι νέοι ηγέτες της ελληνικής black metal σκηνής, έχοντας πια βρει την (καλώς νοούμενη) φόρμουλα ώστε να δημιουργούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα την πιο πειστική αρχαιοελληνική ατμόσφαιρα που ακούσαμε ποτέ σε καθ’ ημάς (άρα και συνολικότερο) metal πλαίσιο. Στον διάδοχο του αριστουργηματικού Ισόθεου ακούμε ωδές όχι μόνο στα δύο αρχετυπικά σύμβολα του Φωτός και του Σκότους (πόσο πιο μπλακμέταλ διαλεκτική!) αλλά και σε μια σειρά ξακουστές μυθολογικές φιγούρες, με μουσική επένδυση εκρηκτική, υποβλητική, επική, τα πάντα όλα. Ο black metal δίσκος της χρονιάς (εντάξει έχει και στο Τοπ 5 κάτι που μπορεί να θεωρηθεί black metal, απλά εγώ δεν το έχω ως τέτοιο στο μυαλό μου) χωρίς αναστολές.
- Sorcerer - In the Shadow of the Inverted Cross
Ο αιώνας που διανύουμε έχει να επιδείξει πολλές ιστορίες metal δικαίωσης και μία από τις πιο συγκινητικές είναι αυτή των Σουηδών epic doomsters Sorcerer. Θυμίζω: Με μόλις δύο demo στα late 80s / early 90s δημιούργησαν γύρω από το όνομά τους έναν θρύλο με τέτοιο αντίκτυπο στο underground, που τις επόμενες δύο δεκαετίες βγήκαν όχι μία αλλά δύο συλλογές με υλικό της φανταστικής αυτής μπάντας, του “χαμένου επεισοδίου” στην εποποιία του σουηδικού doom. Ήταν θέμα χρόνου λοιπόν το reunion και με τη βούλα, και το μόνο ερώτημα ήταν αν το long overdue full-legth θα στεκόταν στο ύψος αυτού του underground θρύλου. Spoiler alert - φυσικά και στάθηκε. Αποφασιστικά στην πολεμική “περιοχή” του epic doom φάσματος, με ριφάρες, σολάρες, κομματάρες, ερμηνειάρες, πραγματικά σαν να μην πέρασε μια μέρα.
- Stash - A Matter of Time
Οι μύστες του μεταλλικού 80s underground γνωρίζουν πολύ καλά μία από τις κορυφαίες μπάντες που έβγαλε ποτέ η Ολλανδία (αν όχι την κορυφαία), τους σπουδαίους Emerald. Λιγότεροι - εικάζω - θα έχουν υπόψη τους την άλλη μπάντα του τραγουδιστή των Emerald, Bert Kivits: Τους Stash. Ελαφρώς διαφορετικό το δικό τους ύφος, κράταγε μεν το χεβιμεταλλάδικο feeling των Emerald αλλά πρόσθετε γενναίες δόσεις pomp rock μελωδικότητας, χωρίς όμως να αφήνει να παρεισφρέουν AOR καταστάσεις. Στα 80s δεν κατάφεραν να μπουν στο στούντιο, η εκκρεμότητα αυτή όμως λύθηκε το '15 με το A Matter of Time, με κορμό το παλιό υλικό σε φρέσκες εκτελέσεις, ώστε να απολαύσουμε όπως έπρεπε τις υπέροχες μελωδίες τους και τη love-or-hate φωνάρα του Bert.
- Subterranean Masquerade - The Great Bazaar
Ισραηλινοί προγκμεταλλάδες που τους είχε πάρει μεν το μάτι μου και παλιότερα, χωρίς όμως να δώσω πολλή βάση. Το έναυσμα για ενασχόληση ήρθε το 2015 όταν έτυχε να ακούσω κάπου το Tour Diary. ΣΟΚ. Καταρχάς κάτι μου θυμίζει αυτή η φωνή, τι μου θυμίζει; ΝΑΙ! Καλά το κατάλαβα. Είναι όντως ο Kjetil Nordhus των αγαπητών Green Carnation. Δεν ξέρω πώς προέκυψε αυτή η μόντα αλλά φουλ ευπρόσδεκτη - είναι φοβερό πόσο αναδεικνύει την υπέροχη μουσική της μπάντας η φαινομενικά απλή αλλά τόσο ζεστή χροιά του. Λίγο περίεργη η αίσθηση βέβαια να αποθεώνεις συγκρότημα από εκεί πέρα τέτοια περίοδο, αλλά είπαμε, και ο λαός του Ισραήλ θύμα είναι στην τελική.
- Tarot - The Warrior’s Spell
Αυτούς τους μυστήριους Αυστραλούς τους είχε μάθει έναν χρόνο πριν μια μερίδα του φόρουμ και είχε (είχαμε) πάθει πλάκα με τα δύο EP που είχαν βγάλει, σε εντελώς vintage 70s heavy rock ύφος. Το 2015 ήρθε η ώρα και για το full-length, με συγκεντρωμένες τις κομματάρες από εκείνα τα σφηνάκια συν μερικές νέες προσθήκες, ε βουαλά: Έχετε ακούσει το Argus (ένα είναι το Argus) τόσες φορές που θέλετε και κάτι άλλο, έτσι για αλλαγή ρε παιδί μου, σ’ αυτό το εθιστικό proto-epic metal ύφος; Που να το έχει διαποτίσει γενικότερα εκείνη η παλιά μαγική ατμόσφαιρα των κλασικών δίσκων των Deep Purple και Uriah Heep, αδιαφορώντας για ενστάσεις περί “παρωχημένων” καταστάσεων; Εδώ είστε.
Part 3: The Top 5
NUMBER FIVE
.............
Αν κάποιος με ρώταγε ποιο είναι το αγαπημένο μου ελληνικό άλμπουμ επικού metal ever, δεν θα του έλεγα ούτε κάποιο Battleroar, ούτε κάποιο Wrathblade, ούτε τίποτα άλλο. Θα του έλεγα αυτό εδώ! Το Wrath for the Ages των War Dance.
Πώς να μη λατρέψω έναν δίσκο με τόσο γαμηστερές επιρροές: Από τη μία τα “πατροπαράδοτα”, Manowar (ό,τι πιο κοντινό στον Eric Adams ο Λευτέρης), Warlord, Manilla Road, από την άλλη άπειρος σεβασμός στους σπουδαίους δικούς μας Sarissa (τον δείχνουν και με τη διασκευάρα στο Marathon) και συνδετικός ιστός η έφεσή τους στην ενσωμάτωση ήχων και “αρωμάτων” από την ελληνική μουσική παράδοση, κάτι που δεν μπορώ να περιγράψω πόσο αγαπάω σε εγχώρια metal συγκροτήματα. Ειδικά όταν ο Τάσος στρέφει το μουσικό του βλέμμα στη γενέτειρά μας την παντέρμη, συνθέτοντας σε ρυθμούς σούστας ή βάζοντας λύρα (κρίμα μόνο που δεν μπήκε τελικά στον δίσκο η άλλη διασκευάρα, στον Δία του Ψαραντώνη!), ο χρόνος ολόγυρα μοιάζει να σταματάει. Δέος.
NUMBER FOUR
.............
Δεύτερη συνεχόμενη βδομάδα λοιπόν που έχω στην πεντάδα μου δύο ελληνικές κυκλοφορίες και τουλάχιστον τέσσερις στην ευρύτερη λίστα, τι γίνεται. Κοινό στοιχείο ανάμεσα στα τρία από τα τέσσερα αυτά άλμπουμ, η ενσωμάτωση επιρροών από την ελληνική παραδοσιακή μουσική - οι Stonebringer όμως με το πρώτο και δυστυχώς τελευταίο τους μέχρι σήμερα full-length, Those Winds, το πάνε σε άλλο επίπεδο το πράγμα.
Εκείνη την εποχή περιγράφονταν στις περισσότερες περιπτώσεις ως stoner rock/metal, κάτι που αντιλαμβάνομαι γιατί συνέβαινε, καθώς το προ τριετίας EP τους όντως πήγαινε προς τα εκεί (όλως τυχαίως ήταν όταν είχε γίνει μόδα το stoner, στην Αθήνα τουλάχιστον), αλλά εν έτει 2015 πλέον η ταμπέλα ήταν εντελώς παραπλανητική. Αν κάτι ταιριάζει ως περιγραφή στο Those Winds είναι το progressive metal, με την ευρεία έννοια όμως, μην περιμένει κανείς πλήκτρα και Theater-ισμούς. Κάποτε για να δώσω το στίγμα τους προσπαθούσα να ξεμπερδέψω με ένα Mastodon-meets-Socrates, που κι αυτό όμως δεν μοιάζει αρκετό. Στην πραγματικότητα έχουν αναπτύξει ένα εντελώς προσωπικό ύφος, στο οποίο κυριαρχούν οι έξυπνες ενορχηστρώσεις, οι ωραιότατες μελωδίες και πάνω απ’ όλα τα riffs που πραγματικά δίνουν ρέστα, ίσως ό,τι καλύτερο έχω ακούσει σε κιθαριστικό επίπεδο από ελληνικό συγκρότημα εδώ και πολλά χρόνια.
Seriously, people, the riffs. They have to be heard to be believed.
NUMBER THREE
.............
Καταρχάς απολογούμαι που δεν έβαλα το πραγματικό εξώφυλλο του Apex Predator - Easy Meat. Αντιλαμβάνομαι γιατί είναι έτσι όπως είναι τέλος πάντων, οπτικοποιεί τη θεματική του δίσκου, για τους φτωχοδιαβόλους όπου Γης ως κρέας για τα καπιταλιστικά κορυφαία αρπακτικά …αλλά όπως και να ‘χει μου γυρνάει τ’ άντερα (pun intended), δεν μπορώ, Napalm Death συγχαρητήρια, πήρατε την πρώτη νίκη από τα αποδυτήρια γιατί είμαι σίγουρος ότι αυτήν ακριβώς την αντίδραση θέλατε να προκαλέσετε.
Η επόμενη και ακόμα μεγαλύτερη νίκη όμως έχει να κάνει με το μουσικό περιεχόμενο του άλμπουμ. Βρείτε μου μία μπάντα η οποία φτάνει στον 15ο δίσκο της και καταφέρνει αυτός να βάζει σοβαρή, σοβαρότατη υποψηφιότητα για κορυφαίος της έβερ. Περιμένω. Ναι, φυσικά και δεν υπάρχει άλλη. Αυτό είναι το μεγαλείο των Napalm Death. Καίτοι βετεράνοι, πρωτεργάτες του grindcore, τόσα χρόνια μετά μόνο γι’ αυτούς δεν ισχύει το “τόπο στα νιάτα”. Ποια νιάτα ρε, τι να κλάσουν μπροστά στους ηγέτες. Για άλλη μια φορά βρίσκουν τον τρόπο ώστε ούτε να κουράζουν με κάτι που θα ακουγόταν ως non-stop θόρυβος (αρκεί βέβαια να σου αρέσει το grind ε, μην τρελαθούμε και τελείως) ούτε να θυσιάζουν στο ελάχιστο την trademark επιθετικότητά τους. Όποτε πρέπει, σπάνε τον πανζουρλισμό με ένα ατμοσφαιρικό πέρασμα που κλιμακώνει την ένταση. Και όποτε αρχίζεις να το αποζητάς, επαναφέρουν τον όλεθρο με ένα ακόμα δολοφονικό riff. Όλα στην εντέλεια. Λες και έδωσες σε κάποια AI μηχανή ακριβείς οδηγίες για το πώς να στηθεί ο ιδανικός grindcore δίσκος με βάση τις θεμελιώδεις παραμέτρους του είδους. Μόνο που καμία μηχανή δεν έχει τη γήινη ευφυία των Napalm Death ώστε να μπορεί να πετύχει κάτι τέτοιο.
Αλήθεια, δεν γίνεται να λαθέψουν. Με τίποτα.
NUMBER TWO
.............
Στα δέκα χρόνια που είχαν μεσολαβήσει από το Sideshow Symphonies χωρίς ούτε δευτερόλεπτο καινούργιας μουσικής, οι Arcturus είδαν τον μύθο τους στο underground όχι μόνο να μην ξεθωριάζει αλλά να γιγαντώνεται, με νέες γενιές οπαδών να μαγεύονται από τα μνημειώδη άλμπουμ τους, που επανακαθόρισαν το νόημα της πρωτοπορίας στο black metal και όχι μόνο, και να δηλώνουν όρκους πίστης στο διαστρικό ασκέρι του Sverd. Είχε έρθει η ώρα να βιώσουν και οι νεότεροι την εμπειρία του ενθουσιασμού στα όρια της παράκρουσης που συνοδεύει το “μαλάκες βγήκε νέο Arcturus”. Είχε έρθει η ώρα του Arcturian.
Οι πρώτες νότες του Arcturian Sign δεν είναι τίποτα λιγότερο από επίδειξη δύναμης: Είμαστε οι Arcturus και κάνουμε ό,τι γουστάρουμε. Ναι, και με μπιμπλίκια θα “μπούμε” άμα λάχει. Μασήσατε στο Masquerade, θα μασήσετε και τώρα. Και αυτό ακριβώς έγινε διάολε! Ακόμα και να μην ακούς ηλεκτρονικές μουσικές γενικά (like yours truly), πώς να αντισταθείς στον μεγαλειώδη τρόπο με τον οποίο αφομοιώνουν (και) τέτοια στοιχεία οι άρχοντες του κοσμικού θεατρικού τρόμου. Ο ένας από τους δύο κορυφαίους πληκτράδες στην Ιστορία΄του metal κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα, εξυφαίνει υπερβατικές ατμόσφαιρες με το γνώριμο στυλ του να μπαίνει σφραγίδα στα τεκταινόμενα όποια μορφή και να έχουν αυτά - black metal ομοβροντίες, ατμοσφαιρικά prog άσματα, circus rock εφιάλτες. Το Αηδόνι των Φιόρδ, ο Simen-αρος, κάνει την παράνοια δελεαστική. Και οι υπόλοιποι, Knut, Skoll, Hellhammer, απλά δίνουν ρέστα κι αυτοί όπως πάντα.
Και, βέβαια, το σημαντικότερο απ’ όλα, 10 ύμνοι, με προεξάρχον μεταξύ τους ποιο άλλο, το Crashland, το Chaos Path pt. 2 θα έλεγε κανείς, εύκολα το κομμάτι της χρονιάς, πιθανότατα και της δεκαετίας.
NUMBER ONE
.............
Σε μια προσπάθεια να αποφύγουμε - προσώρας τουλάχιστον - τα τετριμμένα για το πόσο γαμάνε οι Satan και πόσο υπερδισκάρα είναι το δεύτερο άλμπουμ τούτης εδώ της χρυσής εποχής τους, Atom by Atom, ας ρίξουμε μια ματιά τι λέει το εναρκτήριο κομμάτι αυτού του άλμπουμ, το Farewell Evolution, καθότι ως τίτλος είναι αν μη τι άλλο ιντριγκαδόρικος.
In the beginning God left the human race to evolve in our own time / But now the time is running low, where did evolution go, we crossed a line / Somehow we contrived to lose our soul, where did it go, where did it go / Goodbye, farewell evolution, a slow painful death, degeneration / Farewell, the end has begun, man’s final breath, farewell evolution / Robot minds, independent thinking is dead, what do I see / I see non confidantes around me only slaves to the screen, slaves to conformity / The spirit of man has fallen in vain, fallen into shame, fallen into shame.
ΟΚ. Είναι φανερό ότι ο Brian Ross στηλιτεύει - με τον τρόπο που το αντιλαμβάνεται - τα βήματα πίσω που κάνει η ανθρώπινη κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες σε όλα τα επίπεδα, πέρα δηλαδή από τα επιφανειακά με τα οποία προσπαθούν να μας πείσουν ότι “μην ανησυχείτε παιδιά προοδεύουμε απρόσκοπτα”. Εδώ βέβαια δεν είναι ούτε η ώρα ούτε ο χώρος για πολιτικές αναλύσεις, οπότε μένοντας σε μουσικό επίπεδο ας παρατηρήσουμε απλά ότι οι Satan, καθότι ξέρουν τι τους γίνεται, γυρίζουν τις πλάτες τους στην ψευδεπίγραφη πρόοδο και παράλληλα σε μια αδιέξοδη στροφή στο παρελθόν - άλλη όψη του ίδιου νομίσματος της οπισθοδρόμησης, και σε διαισθητικό επίπεδο μεταφράζουν μουσικά το σύγχρονο πρόταγμα σε μια αισθητική του εδώ και του τώρα.
Ναι, αυτό είναι το Atom by Atom, πέρα από (άλλη) μια εντυπωσιακή συλλογή από ριφάρες και κομματάρες: Το soundtrack ενός Σήμερα παγιδευμένου στις αντιφάσεις της Ιστορίας. Heavy metal χωρίς υπαγωγή στις παραμέτρους του χρόνου. Ά-χρονο / διαχρονικό. Αγέραστο. Αθάνατο.
Εξώφυλλο της χρονιάς
Ο Παζούζου μάς καλεί
). Η στροφή των Tribulation από το τρομακτικό “The Formulas Of Death”, τέκνο του προοδευτικού death metal, που ξέχασα να έχω στη λίστα μου, σε αυτό το καταραμένο post-punk/gothic/melo-death’n’roll/ταμπέλα, ήταν για μένα ένα σοκ. Ακόμη και σήμερα, βρίσκω στιγμές που θα μπορούσαν να το χαρακτηρίσουν άνισο. Η γοτθική ατμόσφαιρα και το βαμπιρικο essence του όμως το κάνουν και εδώ, σημασιολογικά και αισθητικά, ένα αριστούργημα. Που μπορεί στο μέλλον όχι απλά να μην το ξανάφτασαν αλλά να έγιναν και κακέκτυπά του, αλλά οι Tribulation εδώ κυκλοφόρησαν, για μένα και ελπίζω όχι μόνο, ένα από τα σημαντικότερα metal άλμπουμ των τελευταίων 20 και βάλε ετών. Το ρεύμα που δημιούργησαν δε, καλά κάνει και υπάρχει ακόμα. Παραλίγο εξώφυλλο χρονιάς.
