Αγαπάω πολλά άλμπουμ της χρονιάς, όλα νομίζω μνημονεύονται παρακάτω (λάθος, έχω βρει 2-3 που τα ξέχασα).
Η καλύτερη μουσική χρονιά στην ιστορία για μένα. Δεν είναι απλά ότι οι 2 αγαπημένοι μου δίσκοι ever συνέπεσαν. Είναι και το Tommy που παίζει κοντά ή μέσα στο top-5 μου, το Abbey, σίγουρα σε μια top εικοσάδα για μένα. Είναι και όλοι αυτοί οι μουσικοί που έφεραν τα 70’s ένα χρόνο πριν (Led Zeppelin, Miles Davis, King Crimson…). Tέλος, είναι και πόσοι δίσκοι ακόμα λατρεύω και μεγάλωσα μαζί τους, ειδικά στο λύκειο και τα πρώτα φοιτητικά χρόνια. Για τα μουσικά μου γούστα, δεν είχαμε ποτέ μεγαλύτερη έκρηξη ταλέντου, μεγαλύτερο συνωστισμό αγαπημένων καλλιτεχνών και δίσκων. Δηλαδή, άπειροι δίσκοι που έχω στις αναφορές, είναι και συναισθηματικά honorable ξέρω γω. Η αξία των μεν αναδεικνύει και την αξία των δε, για μένα προσωπικά.
1) The Band - The Band
To πιο δύσκολο κείμενο που έχω γράψει έως τώρα. Γραφιάς δεν είμαι αλλά εδώ έχω θέμα. Αισθάνομαι πως πρέπει να προσέξω τι θα γράψω, πώς θα το αποδώσω, για να μην αδικήσω την καλύτερη μουσική που έχω ακούσει στη ζωή μου.
Βλέπω το εξώφυλλο και με πιάνει ρίγος. Τι δουλειά έχει μια μπάντα με αυτό το παρουσιαστικό στα τέλη των 60’s, με ένα εξώφυλλο που πιο πολύ παραπέμπει σε εποχές Αμερικανικού εμφυλίου παρά στην εποχή της ψυχεδέλειας, του acid και των λουλουδιών?
Οι The Band, ειδικά στο ξεκίνημά τους, έμοιαζαν βγαλμένοι από μια άλλη εποχή. Η μουσική στο δεύτερο άλμπουμ τους ακούγεται όπως σωστά έχει ειπωθεί, σαν να μπορούσε να έχει ηχογραφηθεί πολλές δεκαετίες πριν. Σαν κάποια μαγική συγκυρία να έφερε τους πέντε αυτούς μουσικούς μαζί (έναν Αμερικανό και τέσσερις Καναδούς) που, πολύ πριν την επίσημη ίδρυση της μπάντας, ενώθηκαν ως backing band για να καταλήξουν να γράψουν την πιο αληθινά Αμερικανική μουσική στην ιστορία. Ξεκίνησαν παίζοντας blues και rock ‘n’ roll. Τα χρόνια που ήταν μαζί, τους βοήθησαν να αποκτήσουν μια απίστευτη χημεία. Ακούγοντας τους συνειδητοποιείς πως έχεις απέναντί σου μια μπάντα που μέσα στον επαγγελματισμό της, βγάζει προς τα έξω πως ήταν απλά μια παρέα που διασκέδαζε παίζοντας μουσική, αδιαφορώντας παράλληλα για τις επιταγές της μόδας. Η μαγεία είναι πως όταν άρχισαν να συνθέτουν τραγούδια, μετά τον Dylan κτλ., είχαν εντάξει τόσα πράγματα μέσα που η μουσική τους ήταν “ακατηγοριοποίητη”. Ακούγοντας προσεκτικά το άλμπουμ θα βρεις τον Little Richard, θα βρεις την κιθάρα του Curtis Mayfield, τον Muddy Waters και τον Sonny Boy Williamson, τις αρμονίες των Staple Singers. Κι όμως δεν θυμίζουν κανέναν από αυτούς. Και κανείς δεν τους θυμίζει πραγματικά. Μπορεί να προσπαθήσεις να τους κοπιάρεις αλλά ο τρόπος που είχαν φιλτράρει τις μουσικές που αγαπούσαν, δεν έχει προηγούμενο. Και άλλωστε ως γνωστόν, οι νότες αντιγράφονται, ο χαρακτήρας όχι. Έτσι, μπορεί να ακούς την soul, τα αρχαία gospel και pre-war blues, την jazz, funk, country και folk στα τραγούδια τους. Η μουσική τους όμως δεν πατά πότε στον ένα και πότε στον άλλο ήχο. Πατάει ταυτόχρονα σε όλους μαζί. Κι ακόμα κι αυτό δεν εξηγεί πώς εμφανίζεται στη μουσική τους αυτή η μελωδία σαν καρουζέλ στο chorus του Up on Cripple Creek, από ποιες χαμένες σελίδες της Αμερικανικής ιστορίας ξεπηδά η φυσαρμόνικα στο The Night They Drove Old Dixie Down (που βασικά είναι… μελόντικα!!!). Το The Band με τα χρόνια το “έσπασα” στα κομμάτια που το συνθέτουν. Το funky μπάσο εδώ, το honky tonk πιάνο εκεί, το μαντολίνο, το βιολί ή τα πνευστά… Φυσικά, και οι τρεις μαγικές φωνές που χωρίς καμία σχετική γνώση, δημιουργούσαν τέλειες αρμονίες. Όλες αυτές οι “μικρές στιγμές που φτιάχνουν μεγάλα άλμπουμ” κι εδώ υπάρχουν σε κάθε τραγούδι. Κι όμως το όλον που δημιουργείται είναι η ομορφιά του στο τέλος. Δεν το αγγίζεις, δεν μπορείς να του αλλάξεις νότα, χτύπημα στην μπότα, ανάσα στο μικρόφωνο. Μακράν ο δίσκος που με έχει αγγίξει περισσότερο στη ζωή μου και με έχει συντροφεύσει σε όλες τις φάσεις της. Και ο δίσκος που έχει 2-3 από τα απόλυτα αγαπημένα μου τραγούδια. Όχι απλά “στα αγαπημένα μου”. Για την ακρίβεια το Rockin’ Chair μάλλον είναι ΤΟ αγαπημένο μου τραγούδι ever. Παίζει ο δίσκος προσπαθώντας να εμπνευστώ να γράψω και τα μάτια μου είναι συνεχώς βουρκωμένα. Σαν να εκμυστηρεύομαι την αγάπη μου σε κάποιον και με πνίγουν τα συναισθήματα.
2) The Allman Brothers Band - The Allman Brothers Band
Don’t Want You No More…2,5 λεπτά instrumental μαγείας. Το ονόμασαν southern rock. Κι ακούγεται διαφορετικό αλλά… δεν είναι απλά blues rock?
Σίγουρα από μια άποψη. Κι όμως, οι Allman Brothers δεν ακούγονται σαν κανέναν που προηγήθηκε. Η μουσική τους είναι ένα χωνευτήρι όπου τα blues επιτρέπουν σε jazz και rock επιρροές να παρεισφρήσουν σε αυτά, κάτω όμως από μια έντονη southern ατμόσφαιρα, όμοια της οποίας δεν υπήρξε ως τότε.
Aν και οι συνθέσεις στα live τους γίνονταν τεράστιες από όλες τις απόψεις, στο άλμπουμ είναι δομημένες φτάνοντας μέχρι τα 5 λεπτά (εκτός του Dreams). Όμως κι εδώ υπάρχει κάτι αυτοσχεδιαστικό στην ατμόσφαιρα. Η μπάντα αγκαλιάζει την ελεύθερη έκφραση της jazz, ακόμα και αυτές οι κιθάρες που με τις lead μελωδίες τους φαίνεται να παίρνουν τον ρόλο των πνευστών (προσκυνούσαν οι Allman και Betts τον Coltrane μεταξύ άλλων, προσπαθώντας να παίξουν τις φράσεις του). Αυτές οι κιθάρες κυρίως είναι που μεταλάσσουν το blues DNA της μπάντας σε κάτι άλλο. Όταν η πλειοψηφία των blues συγκροτημάτων πατούσε πάνω σε basic riffs, δωδεκάμετρα, κτλ. και τα solos ήταν συνήθως αυθόρμητα και αυτοσχεδιαστικά, εδώ πότε ξεχωριστά και πότε μαζί σχηματίζουν μελωδίες μελετημένες, φτιάχνουν αρμονίες που οδηγούν τις συνθέσεις όπως ποτέ στο παρελθόν, γεμίζουν bridge και choruses με προκαθορισμένες φράσεις, γενικά ο ρόλος που δίνουν στις κιθάρες είναι ασύλληπτος για rock μπάντα. Κανείς δεν είχε φανταστεί ως ιδέα μια τέτοια χρήση γι’ αυτές (και έδειξαν τον δρόμο στους επόμενους, πχ. Wishbone Ash). Ακόμα και στα solos, το πώς γέμιζε ο ένας το παίξιμο του άλλου ήταν απίστευτο, το πώς βρίσκονταν εν μέσω άκρατων αυτοσχεδιασμών για να συνδημιουργήσουν την επόμενη θεία μελωδία… Η χημεία των δύο είναι για μένα από τα πιο συγκλονιστικά συμβάντα στην ιστορία της μουσικής. Τόσο απλά. Και οι υπόλοιποι μουσικοί φυσικά ήταν αυτού του επιπέδου, τεχνικά άρτιοι, με το κατάλληλο feel και απίστευτη αίσθηση του ιδανικού groove (αυτό το Every Hungry Woman…). Πώς αλλιώς θα μπορούσαν να πάρουν ένα ιδίωμα που έρχεται από την καρδιά (blues) και να το αναδημιουργήσουν φτιάχνοντας μια απόλυτα εγκεφαλική μουσική? Ειδικά ο πιτσιρικάς Gregg, βασικός συνθέτης τα πρώτα χρόνια, καταφέρνει να ενώσει τους κόσμους αυτούς σε κοσμογονικά κομμάτια σαν το Whipping Post που από jazz rock μετατρέπεται στο bluesiest track ever (ειδικά στο τελευταίο “Sometimes I feel…”) επιδεικνύοντας μια ωριμότητα, μια συναισθηματική ερμηνευτική ικανότητα που δεν ξέρω αν έφτασε ποτέ άλλος λευκός bluesman στην ιστορία.
Ονειρεμένη μπάντα, για όσα δε μου φταίνε οι The Band, ευθύνονται αυτοί οι έξι τύποι από την Τζόρτζια (…). Μου άλλαξαν την άποψη περί του ορισμού των blues και γυρνάω σε αυτούς και το ομώνυμο άλμπουμ ίσως πιο συχνά από οποιονδήποτε άλλο δίσκο, διαχρονικά.
3) The Who - Tommy
Από τα πιο δύσκολα κείμενα που έχω να γράψω. Είναι σαν να πρέπει να βαθμολογήσω το πώς μεγάλωσα ξέρω γω. Καλά τα πήγα, 10.
Δεν ξέρω πόσες φορές τον έχω ακούσει τον δίσκο. Σίγουρα στο top-10 μου ever εδώ και άπειρα χρόνια. Δεν με ενδιαφέρει καθόλου το rock opera concept. Με ενδιαφέρει δηλαδή αλλά λίγο. Έχει πλάκα η (ελλιπής) ιστορία του, όπως πάντα είχαν πλάκα οι Who. Πώς να το εξηγήσω, δεν υπάρχει περίπτωση να παίξει και να μην τραγουδώ “it’s a boy, Mrs. Walker, it’s a boy, a soooooon, a sooooon, a soooooon” προσπαθώντας να μιμηθώ τις φωνές τους. Ή τον…χμ… Uncle Ernie (“I’m your Uncle Ernie and I’ll welcome you to Tommy’s Holiday Camp-ah!”).
Αλλά είναι αυτή η αστραπιαία μετάδοση ενός ευφορικού συναισθήματος που νιώθω κάθε φορά που σκάνε τα πλήκτρα στο Overture που δεν έχω ξεπεράσει ακόμα. Αυτή η ανακύκλωση των θρυλικών θεμάτων του που διαδραματίζεται καθόλη την διάρκεια του δίσκου και δίνει στέρεη βάση στην ιστορία. Άπειρες εναλλαγές μεταξύ ακουστικών και ηλεκτρικών κιθαρών, δείχνουν ποιος είναι ο master της ρυθμικής κιθάρας της εποχής. Ο απίστευτος Entwistle και κυρίως ο τρελός Moon, που κάνει γυρίσματα συχνότερα απ’ ό,τι κρατάει το tempo, δίνουν τα ρέστα τους. Κι ο Daltrey, δύναμη, χροιά, συναίσθημα, ένας θεός, πάντα τον έχω στο μυαλό με το δερμάτινο τζάκετ με τα κρόσια.
Είναι τόση η ποιοτική μουσική του άλμπουμ που δεν ξέρω τι να πρωτοξεχωρίσω. To Amazing Journey που μου φαίνεται σαν δεύτερη εισαγωγή στο κυρίως θέμα και που πάλι μου προσφέρει ανατριχίλες…? To Christmas που με ανεβάζει κι άλλο (πόσο πια) με το verse και τα ανατριχιαστικά “yeah” του Daltrey στο chorus? Είναι αυτό το παραμύθι του Townshend γεμάτο τεράστια τραγούδια, συγκλονιστικές στιγμές, όλες εντελώς διαφορετικές και distinctive. Κάθε ακρόαση και σοκ, ακόμη και σήμερα. Στις τρελαμένες φωνητικές αρμονίες σε στιγμές αλλοπρόσαλλες σαν το Cousin Kevin. Στο μαγκιόρικο hard rock riff του I’m Free, από τα αγαπημένα μου έβερ, μες στην rock καύλα. Στο δίκαια classic, Pinball Wizard, που όταν μπαίνει το θρυλικό ακουστικό θέμα νιώθω να παραλύει το σώμα μου. Στο απίστευτο Welcome, ένα τραγούδι στα όρια του πραγματικού prog. Και τέλος, στο We’re Not Gonna Take It/ See Me, Feel Me που κλείνει τον δίσκο καλύτερα και πιο ανθεμικά από οποιονδήποτε δίσκο στην ιστορία.
Είναι το Tommy σύμβολο για μένα, το πιο τρανό παράδειγμα της rock μουσικής ως ένα πλαίσιο που φαντασία και δημιουργικότητα δεν έχουν όρια. Kαι ως τέτοιο, στο μυαλό μου δεν ξεπεράστηκε ποτέ.
4) The Beatles - Abbey Road
Τα έγραψα πολύ πρόσφατα στο Album exchange οπότε δε θα επεκταθώ. Αλλά είναι το αγαπημένο μου άλμπουμ τους κι από τα αγαπημένα μου ever. Ο πλέον ζεστός δίσκος τους, ο ιδανικός για μένα.
5) Creedence Clearwater Revival - Bayou Country/ Green River/ Willy and the Poor Boys
Oι CCR φαντάζουν για ένα μικρό χρονικό διάστημα η μεγαλύτερη μπάντα στον κόσμο. Πόσες μπορούσαν να σου πετάξουν σε μια χρονιά ένα τέτοιο 3-album combo? Σε rock περιβάλλον… καμία? Kαι προσέξτε, όχι απλά 3 φοβερά άλμπουμ αλλά με πολλά τραγούδια που είναι μέχρι και σήμερα πασίγνωστα στους πάντες και ακόμα και τα covers τους να θεωρούνται the definitive versions αυτών των τραγουδιών… Το '69 λοιπόν ήταν η χρονιά τους, αυτή που τους μετάτρεψε σε legends.
Η αρχή έγινε με το Bayou Country. Οι CCR βρήκαν τον ήχο τους για τα καλά. To Born on the Bayou είναι η απόδειξη. Παίρνουν τα καλύτερα στοιχεία του ντεμπούτου αλλά χώνονται βαθύτερα στους βάλτους. Και στα blues. Απίστευτα riff, πιασάρικα… Hell, για 4 τουλάχιστον δίσκους, τα πάντα στη μουσική τους λες και όφειλαν να είναι πιασάρικα. Οι lead κιθάρες είχαν νόημα μόνο αν μπορούσες να τις τραγουδήσεις. Τα vocal lines της ΦΩΝΗΣ (του Γιαννάκη του Fogherty ντε), είτε σε υπνωτιστικά one chord blues tracks, είτε σε πιο βρώμικα bluesy rockers έπρεπε να σε γραπώνουν. Το rhythm section στυλοβάτης, τα drums λιτά και το μπάσο να παίζει memorable lines που συχνά όλο το κομμάτι στηρίζεται πάνω τους. Όλα τα κομμάτια είναι highlights, με το ομώνυμο και το Proud Mary να θεωρούνται κλασικά μέχρι σήμερα.
Στο Green River (που πάει και η 5η ψήφος μου) τα πήγαν ακόμα καλύτερα. Μέσα σε λίγους μήνες ηχογραφούν 9 ακόμα απίστευτα κομμάτια. Ο ήχος τους απλοποιείται περισσότερο, τα κομμάτια γίνονται πιο σφιχτά και άμεσα. Η μπάντα ακούγεται σαν παραφωνία στη σκηνή της Καλιφόρνια. Ούτε ψυχεδέλειες, ούτε ιδιαίτερο jamming, just straightforward rock music με έναν ήχο που κρατά από τον νότο, τη μαύρη μουσική και τις country/ rootsy επιρροές. Από τα πρώτα σκουριασμένα ακόρντα του Green River μέχρι το cover του The Night Time is the Right Time, ο Fogherty φτάνει στο απόγειο της δημιουργικότητάς του και οι υπόλοιποι τον ακολουθούν από κοντά. Δεν ξέρω κατά πόσο φταίει το συναισθηματικό κομμάτι και το γεγονός πως ήταν το πρώτο τους άλμπουμ που αγόρασα και το έχω λίγο πάνω από τα υπόλοιπα αριστουργήματά τους, όμως πραγματικά το Green River για άλλους θα ήταν best-of. Commotion, Tombstone Shadow, Sinister Purpose, η χιτάρα, Bad Moon Rising, τα πανέμορφα Wrote a Song for Everyone και Lodi, δυο τραγούδια που προκαλούν αυτό το γλυκό μελαγχολικό συναίσθημα… Απίστευτη μουσική, to the point, focus στην σύνθεση, την ομορφιά της πρώτης ύλης και την ανάδειξή της.
Ενώ ακόμα δεν κατάφεραν καλά καλά να ανέβουν στο Νο.1 των charts με το Green River, βγάζουν μέσα σε 2 μήνες (2 μήνες!!!) το Willy and the Poor Boys. Αποθέωση. Ελαφρώς πιο μελωδικό ίσως, εντείνουν την southern αίσθηση με τις country επιρροές τους (στα φανταστικά Cotton Fields, Don’t Look Now) αλλά και ανοίγουν τους ορίζοντές τους με το άμεσα ανεβαστικό, Down on the Corner, ασκούν την κριτική τους σε ένα από τα πιο ΚΑΥΛΑ rock κομμάτια στην ιστορία (Fortunate Son) και ανατριχιάζουν με τις lead κιθάρες στο κλείσιμο με το Effigy. Ασύλληπτος δίσκος κι αυτός.
Και επανέρχομαι σε αυτό που έλεγα πριν. Ποιος άλλος κατάφερε να κάνει κάτι αντίστοιχο στην ιστορία? Οι CCR είναι ο ορισμός της μπάντας που με βάζει instantly σε mood, με ανεβάζουν, με μελαγχολούν, με κάνουν να ερωτεύομαι την μουσική ξανά με 2 νότες. Αρκεί η εισαγωγή ενός Cotton Fields ή ενός Wrote a Song for Everyone και αστραπιαία φεύγω…
Honorable Part 1…
Hard/ Heavy/ Blues Rock Part 1
The Rolling Stones - Let it Bleed
Δεν ξέρω πόσοι είχαν καταλάβει πως οι Stones είχαν πάρει τον δρόμο προς την κορυφή της rock μουσικής με το Beggars Banquet. Με το κοσμογονικό, Gimme Shelter, που ξεκινά ο δίσκος όλοι πρέπει κατάλαβαν. Οι τσόγλανοι αυτοί δεν ένιωθαν ούτε από αποχωρήσεις μελών (Brian Jones), ούτε από κομμάτια που δεν τους έβγαιναν όπως ήθελαν (πχ. ο ύμνος, You Can’t Always Get What You Want), δεν τους άγγιζε τίποτα. Ο Mick Taylor ίσα που πρόλαβε να συνεισφέρει στο άλμπουμ. Μια σειρά άλλων θρυλικών ονομάτων συμμετέχει σαν guest σε πολλά τραγούδια ή ημιμόνιμα, ο πυρήνας όμως των Jagger και κυρίως του Richards, που αναλαμβάνει τις περισσότερες κιθάρες, παίρνει τα ηνία (γιατί, ποιος τα είχε) και παίζει μπάλα μόνος. Ο Jagger ποτέ πριν δεν ακούστηκε πιο πειστικός στις ερμηνείες του. Κι ο Richards δεν ακούστηκε ξανά τόσο κυριαρχικός, ίσως ούτε στο Exile on Main Street.
Το Let It Bleed είναι ο 2ος τέλειος δίσκος τους. Παρόλα αυτά, νιώθεις πως το attitude είναι “here’s just our new bunch of songs”. Τα τραγούδια όμως είναι είτε τεράστια classics όπως τα προαναφερθέντα, είτε συγκλονιστικά δείγματα roots rock γραφής (Love In Vain, Country Honk, Let it Bleed και και), είτε απερίγραπτα, επικά blues rock τραγούδια (αν δεν είναι το Midnight Rambler επικό, δεν ξέρω τι), είτε απίστευτα deep tracks σαν το Monkey Man (από το 2.34 μέχρι και το 3.11, μιλάμε για μια κορυφαία στιγμή στην ιστορία της μουσικής, ανατριχίλες, συναίσθημα, ομορφιά).
Τεράστιος δίσκος, 3ος ή 4ος αγαπημένος Stones δίσκος και παίζει νούμερο 6 της χρονιάς, με πόνο καρδιάς.
Led Zeppelin - Led Zeppelin/ II
Δεν το πιστεύω αλλά από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχω να γράψω είναι οι Zeppelin. Δηλαδή τι να πω? Είναι οι Zeppelin! Να μιλήσω για το Dazed and Confused και το Babe, I’m Gonna Leave You? Ή για το Communication Breakdown?
Άντε να πως πως είναι γνωστή η άποψη πως τα 70s ξεκίνησαν το '69. Συμφωνώ και θεωρώ πως είναι κομβική η εμφάνισή των Zeps. Μετά από αυτούς δεν υπάρχει γυρισμός. Aπό τους Hendrix/ Cream μέχρι τους Sabbath υπάρχει ένα χάσμα. Οι Zeppelin, κυρίως, το γεφυρώνουν. Αισθητά πιο heavy, με πελώριο groove (λίγες μπάντες μπορούν να καυχηθούν για το trademark groove τους), καταστροφικά drums και RIFFS, συνέχισαν την εξέλιξη των blues διανθίζοντάς τα με folk και άλλα στοιχεία (ιδιαίτερα στη συνέχεια) και μετατρέποντας τα σε κάτι άλλο, πιο άγριο και επιθετικό. Και είναι όλοι κομβικοί, είναι από αυτές τις μπάντες που δεν αγγίζεις τη σύνθεση με τίποτα. Δεν μπορείς πχ. να βγάλεις τον Bonham (ούτε κι αυτοί όπως φάνηκε…) εκτός του κατακλυσμιαίου How Many More Times ή του Good Times Bad Times. Ούτε τον ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ John Paul Jones που δένει κόμπο περίτεχνα το μπάσο του.
Και αυτό είναι το ντεμπούτο των Zeppelin. Μία συγκυρία που έφερε αυτούς τους 4 μουσικούς μαζί και μια απίστευτη μίξη μουσικών ειδών που δημιούργησαν έναν θρύλο που ζει ως και σήμερα.
Το II που το ακολούθησε είναι στα τοπ 2-3 άλμπουμ τους για μένα.
Μπορεί να φταίει η αγάπη μου για το blues rock και μάλιστα, αυτό το οποίο γίνεται heavy/ hard rock, αψηφώντας τις κλασικές blues δομές. Άλλο blues riff, άλλο bluesy riff, έτσι? Ε, εδώ το παίρνει πάνω του ο Page, χωρίς να ξεχνάω τι αναφέρω πιο πάνω για την συμβολή του κάθε μέρους ξεχωριστά, ούτε να υποτιμώ τον ύμνο, Thank You, που παίζει μπάλα σε άλλο γήπεδο.
Ακόμα κι αν έχει επέλθει ένας κορεσμός με το Whole Lotta Love… What Is and What Should Never Be, The Lemon Song (σβήνω…), Heartbreaker, Living Loving Maid (γελάω που το αποκαλούν “το αδύναμο του άλμπουμ”), Ramble On, ακόμα και το Moby Dick. Οκ, drum solo αλλά το riff ισοπεδώνει. Και φυσικά ένα από τα 2-3 αγαπημένα μου τραγούδια τους και σε πιθανό μου top-10 ολάκερου του blues rock ιδιώματος, το ΘΕΪΚΟ, Bring Ιt on Home, o oρισμός του καυλιάρικου bluesy hard rock, με εισαγωγή όνειρο, απίστευτο riff και groove που δεν επαναλήφθηκε ποτέ.
Προσκύνημα.
Fleetwood Mac - Then Play On
Νομίζω έχω ξαναγράψει κάποτε πως το Then Play On είναι prog αλλά σαν αντίληψη, όχι σαν genre. Ασφαλώς και η μουσική πατά στα blues. Άκου όμως το Coming Your Way, με απίστευτες κιθάρες και percussion και το σαρωτικό αργό τελείωμα και πες μου πως αυτό είναι απλά blues rock. Ή το Closing My Eyes, τι είναι αυτό, folk? Σου σκίζει την καρδιά. Οι Kirwan/ Green κυρίως, γράφουν στο Then Play On τις πιο σπουδαίες συνθέσεις της καριέρας τους. Η μουσική τους έχει μια δύναμη που σμπαραλιάζει τα πάντα στο περασμά της. Έχει όμως και συναισθηματικό βάρος ασήκωτο. Για κάθε ηλεκτρισμένο, heavy blues rock τραγούδι (One Sunny Day, Rattlesnake Shake), υπάρχει και μια θλιμμένη μελωδία που αν γευτείς μία φορά, πάντα θυμάσαι την πίκρα της (When You Say, Although the Sun is Shining). Είναι φορτισμένο αυτό το άλμπουμ, λες και ξέρανε πως φτάνει στο τέλος του αυτό το κοινό τους ταξίδι. Ακόμα και τα πιο λιτά κομμάτια σαν το Show-Biz Blues, έχουν κάτι απροσδιόριστο, μια μελαγχολία. Ευτυχώς η ενέργεια και η ασύλληπτη δύναμή τους στα δυνατά τραγούδια με μπροστάρη τον ήρωα, Peter Green, προσπαθεί να κρατήσει μια ισορροπία. Αδιανόητος τόνος, συγκλονιστικό feeling στους αυτοσχεδιασμούς, απίστευτο phrasing, αυτό είναι το δισκογραφικό αποκορύφωμα του Green. Και για να σχολιάσω και τις διαφορετικές εκδόσεις, βρείτε κάποια που να έχει μέσα τα Green Manalishi και Oh Well (ήδη υπήρχε το δεύτερο στην US version του άλμπουμ από το '69). Ο Green σε αυτές ίσως δίνει την πιο μεγάλη του παράσταση. Κι αν το Green Manalishi (ένα ανατριχιαστικό blues τραγούδι βασισμένο σε riffs χωρίς κάποιο τυπικό, στιβαρό ρυθμικό υπόβαθρο από κάτω αλλά με ασύλληπτα κιθαριστικά θέματα - prog δεν έλεγα?) δεν αποτέλεσε ποτέ μέρος του δίσκου, το Oh Well είναι απλά από τα κορυφαία κομμάτια ever. Στο πρώτο μισό, ένα θεϊκό main riff οδηγεί σε ένα σεμιναριακό heavy μέρος που σε καταπλακώνει με απίστευτες screaming guitars από πάνω. Δεύτερο μέρος με μια σχεδόν κινηματογραφική ατμόσφαιρα, με τον Green στο cello και ένα συγκλονιστικό φλάουτο να παίζει μια μελωδία ανατριχιαστική, φτάνοντας σε ένα ονειρικό τελείωμα… Δεν ξέρω πώς μπορεί κάποιος άνθρωπος, ξεκινώντας από την ταπεινή Βρετανική blues σκηνή να εμπνέεται τέτοιας ομορφιάς μουσική. Ο Green ήταν (μέχρι να καεί από τα ναρκωτικά μια τραγική βραδιά), ένα ασύλληπτο μουσικό ταλέντο που εμφανίζεται σπάνια.
Ναι, τελικά είναι blues το Then Play On, για να προσθέσω στην παλιά μου δήλωση. Kαι blues όχι σαν genre αλλά σαν feeling.
Blind Faith - Blind Faith
Όταν αγόρασα το Blind Faith, ήξερα ποιοι σπουδαίοι μουσικοί τους απαρτίζανε. Clapton/ Baker γνωστοί λόγω Cream, o Clapton μάλιστα είχε τότε μυθικό status στο μυαλό μας, με τα λίγα που ξέραμε με τον κολλητό, είχαμε και δίσκους του, είχαμε το Beano… Γινόταν δουλείτσα. Και Traffic είχαμε πρωτοακούσει άρα ο Winwood επίσης γινόταν λατρεία σιγά σιγά. Θα περνούσαν χρόνια βέβαια να πάρουμε πρέφα τους Family αλλά ο άγνωστός μας, Grech, παίζει μεγάλη μπάλα στο μπάσο…
Αρκούσε το φανταστικό αρχικό riff του Had To Cry να ερωτευτώ τον δίσκο με τη μία. Οι Blind Faith ήταν μια εντυπωσιακή blues rock μπάντα που εξαιτίας του Winwood κυρίως, έχωναν στο χαρμάνι τους και folk/ jazz στοιχεία και λόγω της φοβερής δεξιοτεχνίας όλων των μουσικών, στα jam τους βγάζουν μια φινέτσα και μια ποιότητα που αποτελούν κορυφές στη δισκογραφία όλων των μελών. Το τελείωμα του Well Alright πχ. είναι αριστούργημα. Μακάρι να κρατούσε παραπάνω. 6 τραγούδια απίστευτα έχει ο δίσκος, θα σταθώ όμως στο Presence of the Lord του Clapton. Ok, prolific συνθέτης δεν υπήρξε ποτέ, κάποιες φορές όμως άφηνε την ψυχή του σε κάποιες συνθέσεις. Το Presence είναι στις 2-3 αγαπημένες μου συνθέσεις του στην καριέρα του, αυστηρά. Μια απίστευτη μπαλάντα, πανέμορφα πλήκτρα/ πιάνο, εκπληκτική ερμηνεία από τον Winwood που παραλίγο να κλέψει την δόξα από τον Eric o οποίος επεμβαίνει με ένα εκρηκτικό wah solo και την μπάντα να τον ακολουθεί με απίστευτη δύναμη πριν το τραγούδι φτάσει μελαγχολικά πάλι στο κλείσιμο. Υπέρτατο τραγούδι σε ένα υπέρτατο άλμπουμ. Τεράστιο what if αυτή η μπάντα…
Johnny Winter - Johnny Winter/ Second Winter
More records που μας όρισαν.
Το Still Alive and Well ήταν κεραυνοβόλος έρωτας. Ιn hindsight όμως, ήταν και ένας ξεκάθαρα πιο hard rock δίσκος. Όταν έπεσε το Johnny Winter στα χέρια μου, συνειδητοποίησα πως η μουσική του ήταν αισθητά πιο bluesy από εκείνο και πιο πολύπλευρο, φτάνοντας να πρεσβεύει σχεδόν κάθε πιθανό blues style. Chicago blues, blues rock, jazz/ soul blues (στο απίστευτο cover του I’ll Drown in My Own Tears με τον αδερφό του, Edgar, στο πιάνο), Delta blues… Την εποχή που ανακάλυπτα λοιπόν τα blues και όλοι οι διαφορετικοί δρόμοι τους είχαν ανοιχτεί διάπλατα μπροστά μου, το Johnny Winter ήρθε, την κατάλληλη στιγμή, να τους συνδυάσει όλους μέσα στα εννιά του τραγούδια καθιερώνοντάς τον παράλληλα σε αγαπημένο μου κιθαρίστα. Είναι απίστευτος ο τρόπος που χειρίζεται την κιθάρα του. Fingerpicking, slide κιθάρες, εκρηκτικά solo, σκληρά riff, τα έκανε όλα, με μια φρασεολογία που λες και χρησιμοποιούσε κάθε πιθανό και απίθανο blues guitar trick, δημιουργώντας το ολόδικό του trademark στυλ (ήταν κανείς στο live του που σε στιγμές, ακόμα και καθιστός και καταβεβλημένος, οι οικείες φράσεις του έσπερναν ανατριχίλες?).
Τι έλεγα? Α, ναι… Johnny Winter, the album. Απίστευτο. I’m Yours and I’m Hers. Άλλου επιπέδου blues rock. Groovy, heavy,τζαμαριστό, θεϊκές κιθάρες. Με εξαίρεση λίγους special guest σε 2-3 τραγούδια, το βασικό τρίο του ήταν φοβερό, με τον Tommy Shannon και κυρίως τον Uncle “John” Turner (φουλ υποτιμημένος drummer) να ακολουθούν άνετα τις διαθέσεις του Johnny σε uptempo ύμνους (Good Morning Little Schoolgirl), hard hitting rockers (Leland Mississippi Blues), slow blues rock (Be Careful with a Fool, Mean Mistreater και Backdoor Friend), heavy on guitars και φυσαρμόνικες για έξτρα καπνίλα. Το Dallas το παίρνει πάνω του, ακουστικό αριστούργημα με αλλαγές tempo, slide riffs και solos που σαν να αναβιώνουν τα πρωτόλεια blues. Παρομοίως στο When You Got a Good Friend που σε βουτά στην λάσπη του Μισισιπή. Απίστευτα τραγούδια που αποστήθιζα τα licks και τα riffs ένα ένα.
Συνέχεια λίγους μήνες μετά με το Second Winter, στα ίδια ποιοτικά standards. Ίδια βασική σύνθεση συν τον Edgar με πιο μεγάλη συμμετοχή (πχ. I’m Not Sure) σε σαξόφωνα, πιάνο, harpsichord, κτλ. Η παρουσία του δίνει μια ψυχεδελική αύρα στα blues του Johnny που συνεχίζουν να σκοτώνουν (Memory Pain, The Good Love, I Love Everybody, Hustled Down In Texas ). Κομματάρες, απίθανα γυρίσματα από τον Turner, groove από το μπάσο του Shannon, μιλάμε για μακελειό. Στη δεύτερη πλευρά του δίσκου (3 έχει!!), ο Johnny δείχνει την αγάπη του για το rock ‘n’ roll των Chuck Berry και Little Richard με θεϊκές κιθάρες, πιάνα και σαξόφωνα, μας πετάει στα μούτρα το οργασμικό cover στο Highway 61 του Dylan (μια rock ‘n’ roll έκσταση που στα live αποκτούσε μυθικές διαστάσεις) και μια τελευταία πλευρά με σκληρό I Love Everybody, cool και jazzy I Hate Everybody (see what he did there?) και Fast Life Rider, σχεδόν σαν εμβατήριο, με ένα μπάσο βαρύ και τον Winter να παίζει ΕΠΙΚΑ θέματα και να σολάρει σαν guitar god.
Ο Winter είναι για μένα μαζί με 2-3 ακόμα η κορυφή των κορυφών στο blues rock genre και γενικά. Ίσως αυτά είναι τα δύο αγαπημένα μου άλμπουμ του, σίγουρα top-3. Διαφέρουν λίγο αισθητικά αλλά δείχνουν τις περισσότερες πλευρές του Johnny καθώς και πόσο εντυπωσιακός ήταν αυτός και η μπάντα του εκείνα τα χρόνια.
Πόνος που δεν χωράνε στο top-5, άλλες χρονιές θα έκαναν πάρτυ.
Ten Years After - Ssssh
Έχω λίγες τύψεις που δεν έχω αναφερθεί σε προηγούμενες κυκλοφορίες τους. Παίζει να έχω αναφερθεί σε άλμπουμ που δεν είναι καλύτερα ή πιο αγαπημένα από τα πρώτα των Ten Years After. Έχω καλό λόγο όμως να θεωρώ το Ssssh κομβικό. Έως τότε η μπάντα είχε ένα έντονο jazz feel στη μουσική της. Στο Stonehenge πχ. που προηγήθηκε (και ακούω τώρα και γαμάει άπειρα) όσο και στο φανταστικό, Undead, live album λίγο πριν, η μπάντα απέχει αισθητικά από την μπάντα που εξελίχθηκαν οι Ten Years After και που τους καθιέρωσε στην σκηνή. Αυτό έγιναν στο Ssssh. Στο πρώτο τραγούδι μάλιστα, το Bad Scene. Γρήγορο tempo, αλλαγή σε mid tempo με πολύ groove, ο Alvin Lee μανιασμένος θεός στο σόλο, ένα μακελειό. Η μπάντα βουτά ολοκληρωτικά στα blues κάθε είδους. Tο ακουστικό, Two Time Mama, άμεση απόδειξη, όπως και το μελωδικό, If You Should Love Me. Αλλά το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, το μέλλον τoυς είναι πιο έντονο, βαρύ και rock. Τα Stoned Woman, The Stomp (John Lee Hooker goes rocking!!) μεγάλες κομματάρες. Ακόμα καλύτερα τα Good Morning Little Schoolgirl, ένα συγκλονιστικό blues jam (όταν έκανε κλικ αυτή η μπάντα δεν πιανότανε, ο Leo Lyons ειδικά, από τους αγαπημένους μου μπασίστες ever, συντρίβει με το bass solo του) και το heavy blues του I Woke Up This Morning, το απαραίτητο βαρύ slow blues για τελείωμα, με τον Lee να ανάγεται για πολλοστή φορά σε θεό και τον Churchill να σιγοντάρει με το heavy organ του. Λιώναμε στο λύκειο με κάτι τέτοια, λιώνουμε ακόμα. Οι Ten Years After είχαν αποκτήσει στο μυαλό μου τότε μυθικό status με άλμπουμ σαν αυτό, το Cricklewood Green και το Α Space in Time, κάπου ανάμεσα σε Hendrix, Cream, Blind Faith και άλλες τεράστιες μπάντες του τότε…
Free - Tons of Sobs/ Free
Και γι’ αυτούς τα είχα γράψει πρόσφατα στο “Με λίγα λόγια”. Το Tons of Sobs ήταν από τα πιο σκληρά δείγματα blues rock, με κάτι Worry, The Hunter, κτλ. να ισοπεδώνουν το σύμπαν (ακόμα κι ο άμοιρος ο Kirke κοπανάει σαν τρελός) και να καθιερώνουν τον Kossoff σαν ήρωα της κιθάρας και τον Paul Rodgers από τα μεγαλύτερα blues λαρύγγια ever. Tα ίδια και στο Free που όμως είναι ελαφρώς μεταβατικό και βαρέως συναισθηματικό σε μεγάλο μέρος του. ΘΕΟΙ!
Taste - Taste
Υποτιμημένη μπάντα. Δεν ήταν απλά η μπάντα που ξεκίνησε ο Gallagher. Ήταν ένα ατίθασο, σκληρό trio που έπαιζε εκτυφλωτικά heavy blues (Sugar Mama, Catfish) αλλά και εκρηκτικό hard rock (Blister on the Moon, Born on the Wrong Side of Time) και ακουστικά διαμάντια (Hail) με πάθος και ορμή που συναντούσες σπάνια. To blueprint (χοχο) για ό,τι έκανε μετά στην solo καριέρα του βρίσκεται εδώ, στο εκπληκτικό ντεμπούτο των Taste.
James Gang - Yer Album
Τι φανταστική μπάντα υπήρξαν για κάποια χρόνια. Και δύσκολο να τους κατατάξεις κάπου. Πιο γνωστοί μάλλον για αυτήν την πρώτη περίοδο με τον Joe Walsh στην κιθάρα, οι James Gang συνδυάζουν folk rock και pop στοιχεία με τις bluesy κιθάρες του Walsh που αραδιάζoυν hard rock riffs και solo κι ενίοτε οδηγούν την μπάντα να τον ακολουθήσουν σε κάποιο extended jam (Lost Woman, Stop). Αλλά και μεγαλεπίβολες συνθέσεις σαν το Collage με τσέλο και βιολιά ή το Fred με heavy organ να δημιουργεί μια ανατατική, majestic ατμόσφαιρα. Αν και ίσως φαντάζει κάπως ασύνδετο, και όντας ντεμπούτο μπορεί να μοιάζει με μια μπάντα που ψάχνεται, έτσι συνέχισανκαι μετά. Με τις διάφορες επιρροές τους να εναλλάσσονται από τραγούδι σε τραγούδι και χωρίς αδύναμες στιγμές, τουλάχιστον στα πρώτα βήματά τους.
Savoy Brown - Blue Matter/ A Step Further
To Blue Matter έχει το πρώτο black metal logo? Μπορεί. Είναι σίγουρα πάντως το καλύτερο άλμπουμ τους ως εκείνη τη στιγμή.
Oι Savoy Brown ήταν για μια πενταετία-εξαετία στις καλύτερες blues rock μπάντες που ακούσαμε ποτέ και το συνθετικό δίδυμο Simmonds/ Youlden με τη βοήθεια του Peverett στη ρυθμική, περνούσε μια φάση φοβερής έμπνευσης. Blues rockers βρώμικα, ατμοσφαιρικά κομμάτια, piano blues… Χάνονταν μέσα σε ηλεκτρισμένους boogie ρυθμούς με την ίδια ευκολία που ξεπετούσαν κορυφαία original slow blues τραγούδια, full στο συναίσθημα. Η συνύπαρξη studio και live ηχογραφήσεων εδώ δεν χαλά το feel του δίσκου, εξαιρετικές ηχογραφήσεις στις οποίες τα Βρετανικά blues ζουν ένδοξες στιγμές. Είναι εντυπωσιακό το feeling που βγάζουν σε κομμάτια σαν το Tolling Bells. Aργό, moody αλλά με μια ένταση, έναν πόνο, έναν ηλεκτρισμό που δεν συγκρίνεται ούτε με αυτόν πολύ βαρύτερων μπαντών. Δίσκος μνημείο.
Ένα τρίμηνο μεσολάβησε για να κυκλοφορήσει το A Step Further. Πάλι εντυπωσιακοί. Πάλι πειστικοί. Όταν τραγουδά ο Youlden “I’m getting tired of acting and life’s one act play”, είτε νιώθεις, είτε όχι. Όλη η πρώτη πλευρά επική, blues που σκοτώνουν, με επικές κιθάρες, πνευστά, φουλ κομπλέ. Στην Β’ πλευρά, πάλι live ηχογράφηση, ένα μεθυσμένο medley (Savoy Brown Boogie), βρωμερό και άγριο, με την δυναμισμένη ατμόσφαιρα να υπερισχύει της μουσικής αυτής καθεαυτής. Κόσμημα κι αυτό.
Barry Goldberg - Two Jews Blues
Δισκάρα. A’ side με τoν θεό Bloomfield στην κιθάρα. Εντάξει έχω γίνει κουραστικός αλλά ότι ακουμπούσε ο Bloomfield ανέβαινε επίπεδο. Τι phrasing, solos, feeling (άκου το Jimi the Fox), απίστευτος. Β’ Side με Eddie Hinton, Duane (ένας είναι), Harvey Mandel, ο ένας καλύτερος από τον άλλο. Μιλάμε για αποθέωση του blues rock, μπολιασμένου με soul, rock, gospel (αλλά και jazz στο Spirit of Trane), πνευστάρες και τις πληκτράρες του Goldberg. Έπος.
The Jeff Beck Group - Beck-Ola
Φανταστικός δίσκος, ίσως όχι τόσο σημαντικός, ή καλός αναγκαστικά αν θέλετε, όσο το Truth. Αλλά η μπάντα γαμεί με το heavy blues της που είναι μάλλον βαρύτερο του ντεμπούτου (Rice Pudding, heavy as fuuuuck). Και sonically ήταν βαρύτερη η κατεύθυνση, βοήθησε και η μάλλον πετυχημένη αντικατάσταση drummer. Σύντομα θα έρχονταν ακόμα πιο σημαντικές ανακατατάξεις…
