[CENTER][SIZE=“5”]ΓΚΑΡΙ ΚΑΣΠΑΡΟΒ
(ΜΕΡΟΣ Β’)[/SIZE][/CENTER]
[SIZE=“4”][CENTER]GRANDMASTER ΕΤΩΝ 17, Ο ΜΠΕΛΙΑΒΣΚΙ, Ο ΚΟΡΤΣΝΟΪ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΡΕΚΛΑ ΣΤΗΝ ΠΑΣΑΝΤΕΝΑ[/CENTER][/SIZE]
Κατά την άφιξη στην Μπάνια Λούκα των δύο Σοβιετικών σκακιστών, κόσμος και δημοσιογράφοι περίμεναν στο αεροδρόμιο για να υποδεχθούν τον μεγάλο Τίγκραν Πετροσιάν. Το παιδί που έσερνε μαζί του, δεν υπήρχε, ούτε για τον κόσμο, ούτε για τους δημοσιογράφους. Μετά το τέλος του τουρνουά όμως, όλοι έπεφταν πάνω στον μικρό Κασπάροβ, για μια δήλωση. Ο Πετροσιάν ανάλαβε να απαντάει και για τους δύο. Γενικά έπαιξε τον ρόλο του προστάτη του μικρού σε όλο αυτό το ταξίδι.
Ενδιαφέρον έχουν εδώ τα λόγια του Κασπάροβ, όσον αφορά τους σκακιστές που είχε ως πρότυπο: «Έχω για πρότυπο μια ομάδα πρωταθλητών και θα ήθελα να κάνω κτήμα μου τα προτερήματα του καθενός απ? αυτούς. Από τον Κάρποβ την ψυχολογική του σταθερότητα, από τον Πετροσιάν την τεχνική κατάρτιση, από τον Μποτβίνικ τη λογική, από τον Αλιέχιν την καθαρή σκέψη και από τον Ταλ την αγάπη για τον κίνδυνο». Νομίζω δεν θα ήταν υπερβολή να πω πώς στα επόμενα χρόνια κατάφερε να κάνει κτήμα του αυτά τα στοιχεία, σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον.
Στην Μπάνια Λούκα, ο Κασπάροβ όχι μόνο έκανε νόρμα διεθνούς μετρ, αλλά και την πρώτη νόρμα γκρανμετρ. Απαντάει στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων στη Μόσχα:
«Είστε ευχαριστημένος;»
«Φυσικά και είμαι ευχαριστημένος και μάλιστα περισσότερο από το παιχνίδι μου, παρά από τον τίτλο του διεθνούς μετρ. Δεν το περίμενα. Μέχρι το τέλος κατάφερα να διατηρήσω τις δυνάμεις μου και τη δημιουργικότητα μου»
«Οι γνώστες, οι πολύ ειδικοί παίχτες θεωρούν ότι συνδυάζετε μ? επιτυχία δύο στυλ: το ποζισιονέλ και το συνδυαστικό. Ποια είναι η προσωπική σας άποψη;»
«Ο τρόπος που παίζω είναι αληθινά έμφυτος. Μα το κυριότερο στυλ που ακολουθώ, παραμένει για μένα το ποζισιονέλ»
Να λοιπόν που ο 16χρονος Κασπάροβ προτιμούσε το ποζισιονέλ παιχνίδι! Και ίσως κατά κάποιο τρόπο να προσπαθούσε να το επιβάλλει στον εαυτό του. Το απέραντο ταλέντο του όμως δεν έμπαινε σε καλούπια. Δεν άργησε να διαμορφώσει το δικό του, εντελώς προσωπικό στυλ. Είναι από τους ελάχιστους σκακιστές που το όνομα του δόθηκε σε ένα στυλ παιχνιδιού. «Με κασπαροφικό στυλ» λέμε ή «αυτή είναι μια κασπαροφική κίνηση». Και σε αυτό το στυλ, το κυρίαρχο υλικό του μίγματος, δεν είναι βέβαια επ? ουδενί το ποζισιονέλ. Είναι πρώτα πρώτα και κυρίως, ένα «τακτικό στυλ». Ο Κασπάροβ αγάπησε (και τον αγάπησαν είναι η αλήθεια) τις τακτικές περιπλοκές περισσότερο ίσως από κάθε άλλον σκακιστή. Στις ποζισιονέλ θέσεις, δεν αισθανόταν στο στοιχείο του. Ειδικά απέναντι στον κατεξοχήν ποζισιονέλ Κάρποβ, απλά υπέφερε. Βέβαια ο Κασπάροβ ήταν από τους πιο ολοκληρωμένους σκακιστές στην ιστορία του παιχνιδιού (αν όχι ο ποιο ολοκληρωμένος). Έτσι είναι αλήθεια ότι συνδύαζε πολλά πράγματα στο παιχνίδι του και δεν υστερούσε σχεδόν πουθενά. Αναμφιβόλως ήξερε και από ποζισιονέλ. Αλλιώς δεν θα γίνονταν ο κορυφαίος σκακιστής που έγινε. Θα παρέμενε μονοδιάστατος. Αλλά το δυνατό του σημείο, ήταν το τακτικό παιχνίδι. Και ήταν ακριβώς αυτό το είδος παιχνιδιού στο οποίο ένιωθε άνετα, το οποίο υπάκουε στη φύση του. Όταν άλλοι πνίγονταν στους ωκεανούς των τακτικών περιπλοκών, ο Κασπάροβ ήταν απλά στο στοιχείο του. Οπωσδήποτε όλα ξεκινούσαν από τις βασικές στρατηγικές αρχές. Όμως, επ ουδενί ο Κασπάροβ δεν προσπαθούσε να πάρει μια παρτίδα με καθαρά στρατηγικό τρόπο, παρά μόνον όταν ήταν αναγκασμένος, όταν δεν μπορούσε να συμβεί κάτι άλλο. Αλλά εξελίχθηκε σε τέτοιον «μάστορα» που σχεδόν πάντα έβρισκε τον τρόπο να «εκτρέπει» ακόμα και παρτίδες που δεν φαίνεται να είχαν άλλο δρόμο από τους στρατηγικούς ελιγμούς, στις καταιγίδες των τακτικών περιπλοκών. Ο αντίποδας του Κάρποβ από κάθε άποψη. Τι είναι αυτό που θα οξύνει μια θέση; Ποια είναι η βαριάντα που θα κάνει την παρτίδα να κρέμεται στην κόψη του ξυραφιού; Αυτήν θα επέλεγε ο Κασπάροβ. Και όταν δεν υπήρχε, θα τη δημιουργούσε!! Έτσι το επίθετο «καρποφικός» παρέμεινε στην θέση του, να εκφράζει τον απόλυτο ποζισιονέλ τρόπο, τη συντριβή του αντιπάλου δια της καθαρής στρατηγικής. Η εξήγηση για την επιτυχία του Κασπάροβ στις τακτικές περιπλοκές, πέραν του γεγονότος ότι ταίριαζε με την φύση του και τον δυναμικό του χαρακτήρα αυτό το είδος παιχνιδιού, είναι η τρομερή (κυριολεκτικά) μνήμη που διέθετε σε συνδυασμό με μια άνευ προηγουμένου ταχύτητα και βάθος στους υπολογισμούς. Ο Μποτβίνικ στην αρχή είχε τρομάξει μαζί του, όταν ακόμα ήταν παιδί. «Εσύ Γκάρι, μετράς τις βαριάντες πιο γρήγορα κι από μένα» του έλεγε. Πράγματι ο Κασπάροβ ήταν ένα «υπολογιστικό τέρας». Προσθέστε και την σκακιστική διαίσθηση και θα έχετε όλους τους λόγους για τους οποίους ο Κασπάροφ δεν πνιγόταν στα ρεύματα των τακτικών περιπλοκών, αντιθέτως διασκέδαζε ωσάν να κολυμπούσε σε ήρεμη θάλασσα. Η σκακιστική του διαίσθηση, συμπλήρωνε την δυνατότητα του στο «μέτρημα». Όταν το «μέτρημα» των βαριαντών έφτανε στο τέλος, όταν δεν μπορούσε να συνεχίσει άλλο (για ήταν ανθρωπίνως αδύνατον) η σκακιστική διαίσθηση έδινε την λύση. Πώς γινόταν αυτό; Ας το εξηγήσω λίγο: Κάθε σκακιστής (και όχι μόνο ο Κασπάροβ) μετράει αλληλουχίες κινήσεων σχεδόν σε κάθε φάση της παρτίδας. Το δέντρο αυτών των βαριαντών μεγαλώνει με γεωμετρικό τρόπο. Ξεκινάς από μια δεδομένη θέση. Αποκλείεις κινήσεις που είναι προφανώς κακές και άχρηστες. Έστω ότι έχεις 3 ενδιαφέρουσες διαθέσιμες. Αρχίζουν τα αν. Εξετάζεις την 1η. Για αυτήν, εξετάζεις τις απαντήσεις του αντιπάλου. Έστω ότι βρίσκεις 2 καλές. Εξετάζεις και για τη μια και για την άλλη τι θα έπαιζες εσύ (2, 3 ή και περισσότερες, γυρνάς πίσω εξετάζεις για την άλλη επιλογή του αντιπάλου, προχωράς στην 2η σου κίνηση (για την 1η βαριάντα) κτλ. Ζαλιστήκατε ήδη; Και δεν επήγαμε ακόμα στην 2η βαριάντα (δλδ στην 2η αρχική δική μας κίνηση) ούτε καν ψάξαμε σε βάθος την 1η. Πολλές φορές αυτή η ανάλυση (μέχρι όπου μπορεί να την φτάσει κάθε σκακιστής) ξεχωρίζει καθαρά ποια είναι η καλύτερη πρώτη διαθέσιμη κίνηση. Άλλες φορές πάλι, δεν είναι ξεκάθαρο το τοπίο. Εκεί πια παίζει τον δικό της ρόλο η σκακιστική διαίσθηση. Μόνον διαισθητικά μπορείς να προχωρήσεις. Φανταστείτε τον Κασπάροβ να έχει αναλύσει σε μια θέσει και να έχει μετρήσει 3 κύριες βαριάντες με 3 υποβαριάντες η καθεμιά, για 10 κινήσεις μπροστά. Και φτάνοντας στο τέλος αυτών των υπολογισμών να συγκρίνει μες το μυαλό του ποια από όλες τις πιθανές τελικές θέσεις που θα προκύψουν ανάλογα με την γραμμή που θα ακολουθηθεί είναι η καλύτερη γι? αυτόν. Αν έχει ξεκάθαρη απάντηση, αν η μία είναι εμφανώς καλύτερη από τις υπόλοιπες γιατί πχ κερδίζει υλικό ή άλλο πλεονέκτημα ή δίνει ματ, εννοείται θα προχωρήσει σ? αυτήν. Αν όμως δεν είναι ξεκάθαρο από τις «τελικές θέσεις» στις οποίες κατάφερε να «φτάσει» με τους υπολογισμούς του, ποια είναι η καλύτερη; Εκεί ήταν που η διαίσθηση του δεν τον πρόδωσε σχεδόν ποτέ. Σ? αυτές τις περιπτώσεις κρίνεις τελικά όχι με μαθηματικά κριτήρια, αφού δεν υπάρχει κάτι ξεκάθαρα υπολογίσιμο, αλλά με καθαρά προσωπικά κριτήρια. Ποια θέση ίσως σου ταιριάζει λίγο περισσότερο ή δεν ταιριάζει στον αντίπαλο, σε ποια εν τέλει πιστεύεις περισσότερο, χωρίς να μπορείς εκείνη τη στιγμή να αποδείξεις το γιατί. Και εκεί ήταν σχεδόν αλάνθαστος. Και αυτό πιστέψτε με, δεν είναι θέμα τύχης. Είναι αφομοιωμένη εμπειρία (εμπειρική κρίση) είναι «φονικό» ένστικτο, είναι εν τέλει ταλέντο, γιατί αν ήταν τύχη δεν θα επαναλαμβανόταν τόσες φορές.
Υπάρχουν κρίσιμες θέσεις που είναι τόσες οι βαριάντες και οι υποβαριάντες που παίζουν, που κάνουν τον υπολογισμό σε βάθος σχεδόν αδύνατο ή υπερβολικά κοπιαστικό και χρονοβόρο. Ο χρόνος στο σκάκι πιέζει. Πρέπει να παρθεί μια απόφαση. Και είναι κρίσιμη. Δεν υπάρχει μετά επιστροφή. Ο Κασπάροβ είναι στο στοιχείο του!
Κι ο ίδιος ο Γκάρι, λίγο αργότερα, κατάλαβε ότι το στυλ που του ταιριάζει είναι πολύ εκρηκτικό για να είναι «καθαρό ποζισιονέλ». Έτσι, δήλωνε: «Από τους πρωταθλητές που μου κάνουν εντύπωση, βάζω πρώτο τον Αλιέχιν. Νιώθω πολύ κοντά στη δική του προσέγγιση του παιχνιδιού και στις σκακιστικές του ιδέες. Είμαι σίγουρος ότι το μέλλον ανήκει στους παίχτες του στυλ Αλιέχιν».
Επιστρέφοντας στην χρονολογική μας αναφορά, να πούμε ότι ο Κασπάροφ έκανε την δεύτερη νόρμα γκρανμετρ την ίδια χρονιά που τελείωσε και το σχολείο. Το 1980 στο πρωτάθλημα ΕΣΣΔ. Παράλληλα πέρασε τις εξετάσεις του παιδαγωγικού ινστιτούτου ξένων γλωσσών. Την ίδια χρονιά επίσης στο διεθνές τουρνουά της Μάλτας έκανε και την 3η νόρμα γκρανμετρ και του απονεμήθηκε ο ανώτερος σκακιστικός τίτλος. Ήταν 17 ετών, αλλά δεν ήταν πια ο «μικρός, ο «πιτσιρίκος». Ήταν ο grandmaster Κασπάροβ. Όλος ο σκακιστικός κόσμος, αν τον ρωτούσες, έδινε την ίδια απάντηση στο ερώτημα «ποιος πιστεύετε ότι θα είναι ο διεκδικητής που θα καθίσει απέναντι στον Κάρποβ για το τελικό του παγκοσμίου τίτλου;». «Ο Κασπάροβ» ήταν η απάντηση. Υπήρχε όμως ακόμα μακρύς δρόμος για τον νεαρό γκρανμετρ.
Το 1981 κατέκτησε το πρώτο του πρωτάθλημα ΕΣΣΔ, από κοινού με τον μεγάλο γκρανμετρ Ψάχις, αφού ισοβάθμησαν στην πρώτη θέση.
Το 1982 πρωτεύει στο ιντερζονάλ της Μόσχας και χρίζεται και επίσημα υποψήφιος διεκδικητής του παγκοσμίου τίτλου. Ακολούθησαν τα ματς των υποψηφίων. Πρώτος αντίπαλος ο εξαιρετικός γκρανμετρ Αλεξάντερ Μπελιάβσκι. Ο Μπελιάβσκι ήταν βέβαια 10 χρόνια μεγαλύτερος του Κασπάροβ, αλλά το παιχνίδι του έφτανε εκείνη την εποχή στην κορύφωση του και όλοι έλεγαν ότι ο Μπελιάβσκι θα ήταν το φαβορί να καθίσει απέναντι στον Κάρποβ, αν δεν εμφανιζόταν ο Κασπάροβ με την ραγδαία εξέλιξη του. Πράγματι, η ατυχία του Μπελιάβσκι ήταν ότι συγχρονίστηκε το δικό του πικ, με την αρχή της εκτόξευσης του Κασπάροβ. Ο Γκάρι επικράτησε εύκολα με 4 νίκες, 4 ισοπαλίες και 1 ήττα. Η παρτίδα που δίνω στο παρακάτω λινκ, είναι η 8η του ματς. Ο Κασπάροβ χρησιμοποιεί ιδανικά την Ινδική άμυνα του Βασιλιά με τα μαύρα, κάνοντας «διπλό» στον Μπελιάβσκι. Είναι μια θαυμάσια επίδειξη των ικανοτήτων του Κασπάροβ.
http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1070056
Ο επόμενος αντίπαλος, ήταν ο φοβερός και τρομερός Βίκτωρ Κορτσνόι, ο παίχτης δηλαδή που είχε φτάσει δύο φορές συνεχόμενα στον τελικό και είχε ηττηθεί και τις δύο από τον Κάρποβ. Το άλλο ζευγάρι ήταν το Σμύσλοβ ? Ρίπλι. Οι δύο νικητές των ζευγαριών, θα αναμετρούνταν στον τελικό των υποψηφίων και ο νικητής θα καθόταν απέναντι στον Κάρποβ.
Το ματς όμως με τον Κορτσνόι, δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Άρχισε πριν ?ουσιαστικά αρχίσει. Ο Βίκτωρ ήταν το μαύρο πρόβατο για την ομοσπονδία της ΕΣΣΔ. Το 1976 ο Κορτσνόι αυτομόλησε στην δύση. Ήταν για την ομοσπονδία της ΕΣΣΔ ένας προδότης. Έτσι υπήρξε θέμα με το που θα διεξαχθεί το ματς. Ο Κορτσνόι πρότεινε το Ρόττερνταμ και ο Κασπάροβ το Λας Πάλμας στην Ισπανία. Και τότε ο Φλορέντσιο Καμπομάνες, πρόεδρος της FIDE, παίρνει μια απόφαση που μάλλον δεν είχε αναλογιστεί τις συνέπειες της. Ορίζει ως τόπο διεξαγωγής του ματς, την Πασαντένα, ένα προάστιο του Λος Άντζελες!! Οι Ρώσοι γίναν ?Τούρκοι! Δεν θα πας, είπαν στον Κασπάροβ, δεν θα παίξεις. Η αλήθεια είναι ότι ο Καμπομάνες πήρε αυτή την απόφαση για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν ότι δεν ήθελε να δεχθεί την πρόταση καμιάς από τις δύο πλευρές για να μην δωθεί η εντύπωση ότι αβαντάρει κάποιον. Άρα θεώρησε σωστό να επιλεχθεί ένα τρίτο μέρος. Ναι, βρε αδερφέ, αλλά στις ΗΠΑ;; Ο στόχος του Καμπομάνες ? και γι? αυτό ακριβώς πρότεινε την Πασαντένα ? ήταν ότι εκεί, σ? αυτό το προάστιο του Λος Άντζελες, ζούσε ο Φίσερ σαν ερημίτης για μια δεκαετία, από το 1972. Ήθελε λοιπόν να πάει το ματς στην γειτονιά του, μήπως και βγει ο Φίσερ απ? την τρύπα του και επιστρέψει στο σκάκι. Ναι, αλλά αυτό το ματς βρήκε κι αυτός να διαλέξει; Προφανώς και ήταν μια λάθος εκτίμηση του προέδρου της ΦΙΝΤΕ.
Έτσι ο Κορτσνόι, ένα απόγευμα του 1983 στην Πασαντένα, κάθισε απέναντι από μια άδεια καρέκλα. Έπιασε στο χέρι του το πιόνι της d στήλης και το μετακίνησε κατά δύο τετράγωνα. Έγραψε στο παρτιδόφυλλο του ?1.d4? και πίεσε το κουμπί που ήταν από την πλευρά του στο διπλό ρολόι. Ο χρόνος στο δικό του σταμάτησε και άρχισε να «χτυπάει» αυτό που ήταν προς την πλευρά της άδειας καρέκλας. Ο Κορτσνόι κάθισε και περίμενε υπομονετικά. Έπρεπε να περιμένει 1 ώρα, όπως όριζαν οι κανονισμοί. Κανείς δεν ήρθε να καθίσει στην απέναντι καρέκλα. Όταν έληξε ο χρόνος, ο διαιτητής επιβεβαίωσε στο παρτιδόφυλλο την νίκη του Κορτσνόι, «λόγω μη προσέλευσης αντιπάλου». Ήταν η μικρότερη παρτίδα στην ιστορία του παγκοσμίου πρωταθλήματος. Μόλις μισή κίνηση, ούτε καν μία. Ο πίνακας έγγραφε: GM Victor Korchnoi ? GM Gary Kasparov 1-0.
O 20χρονος Γκάρι Κασπάροβ, ήταν ένα ράκος. Είχε αποκλειστεί από την συνέχεια του τουρνουά διεκδικητών, χωρίς καν να παίξει μία κίνηση.
COLOR=“Red”[/COLOR]