Χαρά μου να μιλάω για Πύνσον
Χωρίς να είμαι ο μεγαλύτερος γνώστης του φυσικά, από τα χέρια μου έχουν περάσει για την ώρα μόνο τα V, Gravity’s Rainbow και Mason & Dixon, τα οποία θεωρούνται και τα σημαντικότερά του. Magnum opus του είναι το ηδονιστικό, τριπιάρικο, ψυχεδελικό, αποδομητικό αριστούργημα Γκράβιτις Ρέινμποου και αν κάποιος θέλει να ξεκινήσει στα βαθιά ας πάει απευθείας εκεί, αλλιώς ας τα δει με τη σειρά που τα έγραψα. Το Vineland απ’όσο ξέρω δεν τοποθετείται εξίσου ψηλά στο έργο του.
Προσωπικά είχα την τύχη απλά κάποια μέρα να πιάσω στα χέρια μου το V, χωρίς να έχω την παραμικρή ιδέα γύρω από τα έργα και τις ημέρες του συγγραφέα και αναπόφευκτα ακολούθησαν και τα υπόλοιπα. Δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για βιβλία που θα πάρεις και θα βγάλεις μονοκοπανιά μέσα σε λίγες μέρες. Το κείμενο είναι απαιτητικό, χωρίς ιδιαίτερη συνοχή, πέρα ενός γενικότερου πλαισίου, το οποίο όμως δεν προσφέρει παράθυρα προς τα πίσω ή προς τα εμπρός. Περιγράφοντας έναν κόσμο συνεχών αλλαγών, γίνεσαι ο κόκκος της άμμου που η ιστορία διαρκώς σε προσπερνάει και η βαρύτητα των πράξεων σου χάνει ή κερδίζει σε αξία πριν προλάβεις να το αντιληφθείς. Ο Πύνσον ρίχνει τους ήρωες του στο μέσο μιας ζωής όπου η λογική και οι κανόνες μετατρέπονται σε παιχνίδια ανώτερων δυνάμεων που καθορίζουν τις τύχες τους, ενεργώντας χωρίς έλεος ή κάποιο καταστρωμένο πλάνο και ο κανόνας αίτιου-αιτιατού γίνεται στάχτη.
Εγώ μέσα σε αυτό το ρευστό πλαίσιο ανακάλυψα ένα συγκεκαλυμμένο ρεαλισμό που με σόκαρε με την πειστικότητά του, μια διάφανη αποτύπωση της πραγματικότητας όπως τη βιώνουμε κάθε μέρα, κάτι αρκετά παράλογο αν σκεφτείς το ασυνήθιστο σέττινγκ των μυθιστορημάτων, την παραδοξότητα των ηρώων και των ενεργειών τους, το ωμό περιτύλιγμα της αφήγησης και τις συνεχόμενες νύξεις προς έναν άλλο κόσμο πέραν από τον ανθρώπινο (μεταφυσικό κετς). Έβρισκα τον εαυτό μου να προσπαθεί να συντονιστεί με την κάθε λέξη και υπήρχαν στιγμές που η εναρμόνιση αυτή συντάρασσε το είναι μου (οκ λίγη υπερβολή δε βλάπτει). Η σκωπτική διάθεση του συγγραφέα, με την οποία στολίζει κάθε όψη αυτού που ονομάζουμε ανθρώπινη εμπειρία είναι τέτοιας ποιότητας, σα να κάνεις τσιγαριλίκια με το θεό (νόου οφένς).
Οι ιστορίες του δεν υπηρετούν τη φόρμα αρχή-μέση-τέλος, αλλά μπλέκονται σε μονοπάτια δίχως έξοδο, επαναπροσδιορίζοντας αυτό που λέμε νόημα ενός μυθιστορήματος. Θα έλεγα πως η ανάγνωσή του κάθε βιβλίου είναι εν πολλοίς μία αναμέτρηση ανάμεσα στο συγγραφέα και τον αναγνώστη, τα μοτίβα εναλλάσσονται απροειδοποίητα και δύσκολα μπορείς να βρεις ένα σημείο για να ξαποστάσεις. Για τους λόγους αυτούς όμως, υπάρχουν παράγραφοι που σε ανταμείβουν όσο δεν καταφέρνουν ολόκληρα βιβλία. Δε θυμάμαι να κατάφερα να διαβάσω πάνω από 40-50 σελίδες συνεχόμενα κάποια φορά. Μάλιστα είχα διαβάσει τις πρώτες 600 σελίδες του gravity’s rainbow και όταν είδα πως είχα χάσει κανονικά την μπάλα αναγκάστηκα να το αφήσω και να το ξαναρχίσω κάτι μήνες αργότερα.
Το βρίσκω πολύ φυσιολογικό πολλοί να αντιμετωπίσουν τον Πύνσον σαν κάποιο που μπουρδολογεί ακατάσχετα, οπότε είναι και θέμα ιδιοσυγκρασίας αν τελικά θα σας αρέσει όσο σ’εμένα. Υπάρχει μεγάλο φανμποιλίκι γύρω από τον Πύνσον στο ίντερνετ, όποιος γουστάρει ας ψάξει (π.χ. http://ficciones.wordpress.com/tag/pynchon). Ολμάιτι αν έχεις μπόλικο χρόνο και διάθεση νομίζω πως αξίζει τον κόπο να δοκιμάσεις και κάποιο βιβλίο ακόμα, τώρα αν θες πες μου αν τα παραπάνω στοιχεία υπάρχουν και στο Vineland.