Είχα κάνει μια πολύ συνοπτική αναφορά σε αυτό το δύστροπο αριστούργημα, νομίζω του αξίζει μια πιο εκτενής παρουσίαση - με…λίγα λόγια, πάντα!
Σε μια χρονιά που το progressive rock ρεύμα είχε απογειωθεί και οι θιασώτες του είχαν αποδυθεί σε έναν “αγώνα δρόμου” προσπαθώντας να επεκτείνουν όρια, να εξερευνήσουν άγνωστα ηχοτοπία και να εκπλήξουν τολμώντας εκεί που κανείς δεν είχε επιχειρήσει έως τότε, το σχήμα υπό τον Peter Hammill είχε την αρχική ιδέα να κυκλοφορήσει ένα διπλό LP. Η μια σκέψη ήταν ένα κατά το ήμισυ live album για τις ανάγκες του οποίου είχαν ηχογραφηθεί ζωντανές εκτελέσεις των “Killer”, “Darkness” και “Squid/Octopus”. Η άλλη ήθελε τα κομμάτια που τελικά μπήκαν στο δίσκο να πλαισιώνονται από μια solo σύνθεση κάθε ενός από τα τρία μέλη πλην του mainman. Το όλο σχέδιο όμως προσέκρουσε στην άρνηση της εταιρείας με τα κομμάτια αυτά να υπάρχουν στην επανέκδοση σε CD.
Έτσι, το “Pawn Hearts” κατέληξε να είναι απλό LP – με τον όρο “απλό” να είναι όσο παραπλανητικός μπορεί να υπάρξει ένας προσδιορισμός! Αυτό γιατί πρόκειται για το πιο περιπετειώδες, τολμηρό και φιλόδοξο album του βρετανικού συγκροτήματος που σηματοδότησε την, κατά γενική ομολογία, καλλιτεχνική τους κορυφή!
Εδώ υπάρχει το αριστουργηματικό “A Plague Of Lighthouse Keepers” που καταλαμβάνει ολόκληρη την δεύτερη πλευρά (είπαμε, η εποχή ευνοούσε τέτοια εγχειρήματα) και μεταφέρει τον ακροατή μέσα από μια θάλασσα συναισθημάτων, από την απομόνωση στον τρόμο του πνιγμού και την ανακούφιση της απόλυτης ηρεμίας. Σύμφωνα με τον Hammill, η ιστορία έχει να κάνει με τις ενοχές που κατακλύζουν τον φαροφύλακα που παρακολουθεί ανθρώπους να πνίγονται χωρίς να μπορεί να βοηθήσει, με το τέλος να αφήνει ασαφές το αν τελικά αυτοκτονεί ή το εκλογικεύει και κατακτά την ηρεμία. Στην πραγματικότητα, όλος ο δίσκος πραγματεύεται το εύθραυστο της ανθρώπινης φύσης.
Από τα “Lemmings” που ακολουθούν άκριτα διεφθαρμένους ηγέτες και αυτοκτονούν πέφτοντας από έναν γκρεμό (σχετικό εδώ το εξώφυλλο), στο “Man-erg” όπου ο αφηγητής αναρωτιέται αν είναι φονιάς ή άγγελος καθώς και οι δύο ιδιότητες υπάρχουν μέσα του, ο Peter Hammill κλέβει την παράσταση με την εκφραστική, θεατρική (και πάντα ιδιότροπη) ερμηνεία του.
Το “Pawn Hearts” έλαβε ανάμικτες κριτικές στο Η.Β., όμως γνώρισε την αποθέωση στην Ιταλία όπου οι VdGG αντιμετωπίστηκαν σαν superstars. Έτσι, έχοντας δημιουργήσει ένα prog rock classic, δεν είχαν τίποτε άλλο να κάνουν από το να διαλυθούν!