Ωραία κινηματογραφική σεζόν πάνω - κάτω το 2024, αν και υποδεέστερη σε αναλογία ποιότητας και ποσότητας του 2023 (το 2023 ήταν για εμένα και μια εκ των κορυφαίων των τελευταίων πολλών ετών) και θα ήταν ίσως και ακόμα πιο πίσω εάν η απεργία των σεναριογράφων/ηθοποιών δεν μετέθετε αρκετές πρεμιέρες του 2023 στο 2024 (πχ Dune part 2 και πάρ πολλά άλλα).
Still ωραία χρονιά και κυρίως ποικιλόμορφη για άλλη μια φορά.
Δυστυχώς είδα αρκετά περιορισμένο (για τα δεδομένα μου) σινεμά λόγω φοβερού φόρτου εργασίας (και η λίστα μου όπως θα δει κανείς παρακάτω, είναι κάπως προβλέψιμη).
Επίσης είδα ελάχιστη TV -που και εκεί, ένα πολύ μεγάλο μέρος αφορούσε σαβούρες (που ήθελα να βλέπω για να περνάει ο χρόνος απλά) ή σειρές που δεν με ενδιέφεραν καθόλου αλλά έπρεπε να τις δω (πχ Acolyte).
Τεσπά, για να ξεπετάξω τις σειρές, θα πρότεινα σαν μια το Ripley - και από πολύ κοντά το Criminal Record και φυσικά το Mr. and Mrs. Smith από το Atlanta team :
Με το ένα μάτι καρφωμένο σε έναν κάπως πιο εστέτ Ιταλικό νεορεαλισμό (τα φαντάσματα του Luchino Visconti και Roberto Rossellini πλανώνται διαρκώς πάνω από μια άχρονη Αναγεννησιακή Ιταλία του 1950) και το άλλο να εστιάζει απευθείας στο σινεμά του Alfred Hitchcock , o βραβευμένος με Oscar Steven Zaillian (σεναριογράφος των Schindler’s List, Gangs of New York, Moneyball και Irishman μεταξύ άλλων) δημιουργεί ένα βραδυφλεγές neo-noire θρίλερ, το οποίο βασίζεται αποκλειστικά στο πρώτο βιβλίο της σειράς της Highsmith. Η εντυπωσιακή δουλειά του Robert Elswit (σταθερού συνεργάτη του Paul Thomas Anderson ) στην ασπρόμαυρη φωτογραφία της σειράς συμβάλλει με καθοριστικό τρόπο στην οπτική αφήγηση και στο βαθύ ψυχογράφημα του πολύ-σύνθετου Thomas Ripley, ενώ ο Andrew Scott αρπάζει την ευκαιρία και τιθασεύοντας τις θεατρικές του καταβολές βυθίζεται ολοκληρωτικά στην εσωστρέφεια του χαρακτήρα που υποδύεται. Το τηλεοπτικό Ripley του Showtime -το οποίο βρήκε διανομή μέσω της streaming πλατφόρμας του Netflix - αποτελεί μια πολύ ιδιαίτερη προσέγγιση πάνω στο Talented Mr. Ripley του 1955, η οποία διαφοροποιείται αισθητά από όλες τις υπόλοιπες μεταφορές της μεγάλης οθόνης και θα αποζημιώσει τους θεατές που θα επιδείξουν τη δέουσα υπομονή απέναντι σε ένα απαιτητικό -μα πλήρως συγκροτημένο σενάριο.
Σαν μια και μόνο απογοήτευση, που περίμενα τεσπά κάτι παραπάνω λόγω πολλών παραγόντων αμιγώς συνδεδεμένων με τους συντελεστές και την ευνοϊκή αύρα των καιρών για περεταίρω εμβάθυνση στο σύμπαν του Arrakis (σε αντίθεση δηλαδή με random binge σειρές τύπου πχ Cobra Kai που τρέχουν μέσω κάποιου AI script generator εδώ και καιρό) θα έβαζα το Dune: Prophecy :
Οκ τα βιβλία που βασίστηκε είναι σκατά (o Brian Herbert ξέρουμε πολλά χρόνια πως είναι ελάχιστος σαν συνεχιστής του έργου του πατέρα του) όμως είναι φοβερό το πόσο απογοητευτική ήταν σε κάθε της σχεδόν επίπεδο η σειρά. Οι τρείς αλλαγές σε showrunners και cast τα λένε όλα, δεν έχω να προσθέσω πολλά και εγώ.
Για τις 10 ταινίες που μάλλον μου άρεσαν περισσότερο φέτος λοιπόν (γενικά, κάτω από κάθε ταινία ή τον Ripley παραπάνω αντιγράφω από αλλού για να μην ξαναγράφω τα ίδια (οπότε mind my tone plz)):
(υγ. ένα disclaimer: Poor Things, Holdovers, Godzilla Minus One και μερικές ακόμα ταινίες που βγήκαν Ελλάδα το 2024, τις είδα το 2023 - και είναι στο μυαλό μου σε λίστες εκείνης της χρονιάς.
Φέτος έχω δει και πάλι ταινίες που βγαίνουν κανονικά το 2025 (πχ Nosferatu και μερικές άλλες) αλλά θα κρατηθώ και θα τις χρησιμοποιήσω (αν χρειαστεί δηλαδή - το Nosferatu (spoiler alert) απίθανο btw να το έχω σε μελλοντικό top10 2025) στις λίστες του 2025, για να είμαι λίγο aligned χρονικά με τη φάση μας εδώ.)
10. La Chimera
Ο νεαρός τυμβωρύχος Βρετανός Arthur καταλήγει σε μια χώρα που αργοπεθαίνει πολιτισμικά για να ερμηνεύσει το νεφελώδες παρόν μέσω του παρελθόντος, καθώς η Alice Rohrwacher σκαρώνει ένα υπαρξιακό φιλμικό κρεσέντο βρίσκοντας την ισορροπία ανάμεσα στο νεορεαλισμό του Pasolini, την ονειρική παραίσθηση του Fellini και την ταξική διάσταση του σινεμά των αδερφών Taviani. Σινεμά για τη ψυχή με πολύ ιδιαίτερη αισθητική ταυτότητα και ένα πλούσιο ηχοτρόπιο, το La Chimera είναι από αυτά τα έργα που όσο περισσότερο τα «σκαλίζεις», τόσο περισσότερο και αυτά σε ανταμείβουν – και αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να θεωρείται ποτέ δεδομένο ή έυκολο.
9. Perfect Days
Ο Wim Wenders στοχάζεται την απλότητα των καθημερινών πραγμάτων, μέσα σε μια ολοένα και πιο «χαοτική» σύγχρονη κοινωνία υψηλών ταχυτήτων και μπερδεμένων σχέσεων – και αποτίνει με τη σειρά του φόρο τιμής στον βαθύ ανθρωπιστικό πυρήνα του σινεμά του μεγάλου Yasujirō Ozu. Σεναριακός μινιμαλισμός και μια εξαιρετική αίσθηση οπτικής αρμονίας, το Perfect Days υπήρξε η μεγάλη επιστροφή του Γερμανού σκηνοθέτη στον 21ο αιώνα – και αδιαμφισβήτητα μια από τις καλύτερες ταινίες της πλούσιας φιλμογραφίας του.
8. The Boy and the Heron
Επιστροφή στην ενεργό δράση για τον Hayao Miyazaki, με ένα αυτοβιογραφικό παραμύθι ασυναγώνιστης τεχνικής αρτιότητας, το οποίο μέσα στον αφαιρετικό και βαθιά ψυχαναλυτικό του κεντρικό σεναριακό ιστό καταφέρνει να μαζέψει τη φιλοσοφία μιας ολόκληρης ζωής -και να την μεταλαμπαδεύσει επιτυχώς στην επόμενη γενιά - ακόμα και αν αυτή μπορεί να μπερδευτεί ανάμεσα στους πελώριους παπαγάλους με μαχαίρια πίσω από τις πλάτες τους και στους ονειρικούς κόσμους που κρύβουν δύσκολες απαντήσεις σε διαχρονικά ερωτήματα.
7. Small Things Like These
Μακριά από μελοδραματισμούς ή τη φόρμα ενός (συμβατικού) καταγγελτικού (μελό)δράματος καταστάσεων και πιο κοντά στην πνιγερή ανθρώπινη σιωπή που καλύπτει τον πόνο (ή και τη ντροπή), το βραδύκαυστο Small Things Like These έρχεται στο λυκόφως του 2024 να προλάβει αναπάντεχα τις λίστες με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Με οδηγό έναν εξαιρετικό Cillian Murphy -της τόσο σπάνιας εσωτερικής ερμηνευτικής tour de force- το Small Things Like These είναι μια μικρή και αθόρυβη Ιρλανδική ταινία που καταφέρνει να κουβαλήσει το βάρος της συνείδησης ενός ολόκληρου λαού - τολμώντας να ρίξει τίτλους τέλους εκεί που άλλες ταινίες ίσως ξεκινούσαν τη δική τους αφήγηση, καθώς παράλληλα κοιτάζει κλεφτά το μέλλον μιας (διαχρονικά) πολύπαθης χώρας με μια αυθεντικά συγκινητική αισιοδοξία.
6. The Substance
Η ταινία που κέρδισε το βραβείο σεναρίου στο φετινό φεστιβάλ των Καννών (και οδήγησε ορισμένους θεατές να ψάχνουν εναγωνίως την έξοδο από τη σκοτεινή αίθουσα, κατά το τρίτο και θεοπάλαβό της μέρος) είναι ένα γκροτέσκο, over the top σατυρικό πανηγύρι σωματικού τρόμου, το οποίο δεν αποποιείται ποτέ την απλοϊκότητα (και ελαφριά αμφισημία) της βαθύτερής του ανάγνωσης - αλλά αντιθέτως την προωθεί επιθετικά και… εν τέλει πετυχημένα, μέσω της τόλμης της Fagreat να πάει το σινεμά της στα άκρα. τo Substance είναι ένα pop παροξυσμικό φεμινιστικό ανάγνωσμα (ή και όχι), μια ανελέητη χλεύη της showbiz με δύο ερμηνεύτριες που θυσιάζουν -σχεδόν κυριολεκτικά- σάρκα και αίμα για τους ρόλους τους και τέλος, κάτι που αξίζει να ιδωθεί σε γεμάτη αίθουσα -και να συζητηθεί μετά προς αποκωδικοποίηση.
5. Dune: Part 2
Η κοινωνική εμπειρία του κινηματογράφου, σε συνδυασμό με ένα θέαμα που δύσκολα τιθασεύεται σε οποιουδήποτε μεγέθους οθόνη είναι συνθήκες ικανές να μεταδώσουν σε ένα κοινό που έχει γαλουχηθεί μπροστά από ένα green screen με αναιμικά superhero movies ή εμπορικά αναμασήματα του παρελθόντος, συναισθήματα παρόμοια με αυτά που βίωσαν οι ανύποπτοι θεατές του A New Hope, πριν από σχεδόν μισό αιώνα. Σε μια ταινία όπου το μεγάλο θέαμα βρίσκει τη χρυσή ισορροπία μεταξύ εμπορικού και καλλιτεχνικού οράματος με αμιγώς ενήλικες θεματολογίες, το Dune: Part 2 έρχεται να συμπληρώσει ιδανικά το Part 1 και μαζί να συγκροτήσουν έναν σύγχρονο κινηματογραφικό άθλο για το σινεμά της grande επιστημονικής φαντασίας!
4. The Challengers
Καθώς ανοίγει ο καιρός και οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, το The Challengers του Luca Guadagnino θα είναι για πάντα μια ιδανική πρόταση για σινεμά - καθώς ο Ιταλός σκηνοθέτης γνωρίζει όσο λίγοι σήμερα το πως να κινηματογραφεί το σώμα ως πομπό και αποδέκτη των βαθύτερων ανθρωπίνων επιθυμιών. Όταν δε το σώμα ανήκει και σε τρεις αφάνταστα φωτογενείς πρωταγωνιστές με διευρυμένο ερμηνευτικό φάσμα (ακόμα και η Zendaya), τότε το τελικό αποτέλεσμα είναι μια από τις πιο καυτές και απολαυστικές ταινίες της τρέχουσας κινηματογραφικής σεζόν.
3. Anora
To Anora, δηλαδή η φετινή νικήτρια ταινία του Χρυσού Φοίνικα είναι το παραμύθι της Pretty Woman σε όρους κοινωνικού ρεαλισμού, μια ταξική ανάγνωση της Σταχτοπούτας τοποθετημένη στις παρυφές του Αμερικανικού ονείρου - εκεί που οι μη προνομιούχοι μπορούν να ονειρευτούν ένα καλύτερο αύριο, αλλά η ελπίδα έχει προ πολλού πεθάνει και θαφτεί κάτω από φθηνά μοτέλ και σε κακόφημα μπαρ στην άκρη των αυτοκινητόδρομων. Με μια γλυκόπικρη Kaurismaki-α αγάπη απέναντι στην ηρωίδα του, ο Sean Baker φτιάχνει ένα εξαιρετικό κοκτέιλ screwball κωμωδίας και δράματος, στο οποίο συνυπάρχουν χαρακτήρες από τις ταινίες των Coen, του Jarmusch και των (δικών του) Tangerine και Florida Project. Ένα έργο που μέσω μιας εικονικής “mainstream” σεναριακής πρόφασης κρατάει ψηλά τη σημαία του γνήσια ανεξάρτητου Αμερικανικού σινεμά και αγκαλιάζει με ζεστασιά όλους εκείνους τους παρίες της ζωής, οι οποίοι πίστεψαν κάποτε σε έναν απατηλό ρομαντικό μύθο -και στο κυνήγι του, έφαγαν εντυπωσιακά τα μούτρα τους.
2. All of Us Strangers
Ιστορία φαντασμάτων, παραμύθι χαμένων ονείρων, σπαρακτική ωδή στο ανείπωτο ή ένα σύγχρονο queer μανιφέστο; Tο All of Us Strangers είναι πολλά πράγματα ταυτόχρονα, όμως πάνω από όλα είναι η συμφιλίωση μιας κατακερματισμένης ψυχής με το εσωτερικό τραύμα και τους αιώνιους δαίμονες που συνεχίζει να κρύβει στα συρτάρια της. Με ένα πρωταγωνιστικό δίδυμο σπάνιας κινηματογραφικής χημείας και ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα φινάλε των τελευταίων ετών, το All of Us Strangers υπόσχεται να «κρατήσει μακριά τους βρικόλακες από τη πόρτα σου» και να σε αγαπήσει παράφορα - όταν όμως αφήσεις και εσύ τον εαυτό σου ελεύθερο να αγαπηθεί.
1. Emilia Perez
Κάπου ανάμεσα στο επικίνδυνο Μεξικό των καρτέλ του Sicario, τη σαπουνοπερατική dream pop φαντασίωση του Wild at heart, το μελόδραμα του Almodovar και την prime telenovela μιας… Marimar ή Παουλίνας της Σφετερίστριας, η Emilia Perez προσφέρει στον θεατή ένα εκρηκτικό κοκτέιλ συναισθημάτων, του οποίου η “καθαρότητα” συγκινεί με την ειλικρίνεια και αμεσότητά της. Με το βραβείο της Επιτροπής στις φετινές Κάννες και το ensemble βραβείο Α’ γυναικείου ρόλου για τις τέσσερεις εξαιρετικές του πρωταγωνίστριες, το έργο του Jacques Audiard είναι ένα instant classic για τον σύγχρονο queer κινηματογράφο -ένα ξέφρενο roller coaster με σπασμένα φρένα, πελώρια καρδιά και πολύ, πολύ, πολύ θράσος!
Απογοήτευση της σεζόν (μια ταινία δηλαδή που είχα δικαιολογημένες προσδοκίες και περίμενα κάτι καλύτερο) το Furiosa: A Mad Max Tale:
Όχι απαραίτητα “κακή” per ce ταινία (έχει δική της ταυτότητα όσο και να μην μου αρέσει εμένα αυτή (τόσο οπτική όσο και υφολογική - ακόμα και αν το μέτριο/κακό CGI υποβαθμίζει δραματικά κάθε καλοπροαίρετο stunt) και ένα αναντίρρητο όραμα για κάτι διαφορετικό από τον προκάτοχό της) όμως η σκιά του Fury Road (μια δηλαδή από τις legit καλύτερες ταινίες της περασμένης δεκαετίας + μαζί με 2-3 ταινίες ακόμα οι τελευταίοι πυλώνες του στιβαρού action σινεμά κατά τον 21ο αιώνα (όπως τα The Raid πχ) + από τις λίγες ταινίες τέτοιας κλίμακας και μεγέθους που ενσωματώνουν κάποιες πιο “σύνθετες” θεματικές στον πολύπλευρο θεματικό τους πυρήνα (όπως πχ την γυναικεία χειραφέτηση εδώ) με τόσο (συνειδητά) σωστό τρόπο)) παραμένει πελώρια πάνω της και την μετατρέπει -με το καλημέρα- σε φτωχό συγγενή.
Μην γράφω τα ίδια και τα ίδια → εδώ τα έχω ξαναπεί προς κάθε ενδιαφερόμενο
Προσπάθησα να τη δω δεύτερη φορά και έμεινα από βενζίνη πολύ νωρίς - ίσως σε μερικά χρόνια πάλι, ίσως και ποτέ.
Θα πετάξω, τέλος και μερικές προτάσεις ακόμα, +5 παραγνωρισμένες ταινίες που μου έμειναν και θεωρώ ότι κάποιος θα βρει ενδιαφέρον σε αυτές (όχι απαραίτητα αμιγώς φιλμικό σε όλες - μερικές είναι legit καλές έως εξαιρετικές, άλλες είναι αξιοπρόσεκτες σαν κατασκευάσματα και έχουν μια ξεχωριστή σημασία στο σημερινό κινηματογραφικό landscape για διαφόρους λόγους κτλ κτλ κτλ):
5. Megalopolis
To Megalopolis είναι ένα magnum opus που καθυστέρησε 40 χρόνια, μια θεαματική βουτιά στο κενό ενός σκηνοθέτη - ορόσημο για το νέο Hollywood των οργισμένων 70s και πιονέρο της αέναης μάχης υπέρ της καλλιτεχνικής αυτονομίας. Ο χρόνος πιθανότατα δεν θα σταθεί ευγενικός προς την ταινία, όμως είναι πολύ γοητευτικό να βλέπεις εν έτει 2024 ένα δημιούργημα τέτοιου βεληνεκούς να ηττάται στη μάχη με τον ίδιο του τον εαυτό - και όχι σε εκείνη με τις σύγχρονες studi-ακές επιταγές ή τα trends της εποχής. Παραγνωρισμένο αριστούργημα από κάποιους (ελάχιστους) ή το The Room σε κλίμακα Coppola για άλλους (πολύ περισσότερους), το Megalopolis θα είναι για πάντα μια ταινία ακραίων απόψεων – ένα δυσπρόσιτο φιλμικό κατασκεύασμα, το οποίο όμως όφειλε στο ίδιο το σινεμά του 21ου αιώνα να υπάρχει.
4. Kneecup
Λίγο Trainspotting, λίγος Danny Boyle, λίγος (παλιός) Guy Richie, λίγο κωμωδία και λίγο documentary καταλήγουν σε μια ψευδό-δραματοποιημένη «ανάγνωση» της μουσικής πορείας ενός hip hop συγκροτήματος από την Ιρλανδία, το οποίο επιμένει στη χρήση της μητρικής τους γλώσσας - και κατ’ επέκταση στο πως αυτή η επιμονή/επιλογή ενισχύει τον αγώνα της Βόρειας Ιρλανδίας να αναγνωριστεί η ιρλανδική ως επίσημη γλώσσα από τους Βρετανούς. Από τις πιο διασκεδαστικές και ηλεκτροφόρες crowd pleasing ταινίες του 2024, η οποία θα ήταν έγκλημα να περάσει απαρατήρητη από τα radar του κάθε σινεφίλ και του κάθε μουσικόφιλου.
3. Joker: Folie à Deux
Το Joker: Folie à Deux είναι μια πολύ περίεργη περίπτωση «απρόθυμου» sequel, καθώς έρχεται να διαδεχθεί μια ταινία που συζητήθηκε όσο ελάχιστες την περασμένη δεκαετία, η οποία απέκτησε αμέσως φανατικό κοινό, έσπασε ταμεία όπου προβλήθηκε αλλά και δίχασε - τόσο για την ηθική της αμφισημία, όσο και για την σεναριακή ελαφρότητα με την οποία προσπαθούσε να διαχειριστεί τις πολύ - σύνθετες θεματικές της. Αν και συνολικά, η νέα αυτή κινηματογραφική εξόρμηση του δολοφονικού clown της DC στις σκοτεινές αίθουσες πάσχει ποικιλοτρόπως (τόσο σε δομικό όσο και σε καθαρά νοηματικό status - ευτυχώς σαφέστατα λιγότερο από τον προκάτοχό της) η ίδια της η φύση γίνεται άξια θαυμασμού και δικαιώνει το πελώριο δημιουργικό ρίσκο του Philips - την άκρατη δηλαδή αποδόμηση του προηγούμενού του δημιουργήματος και την οδήγηση αυτού του δεύτερου μέρους όχι στη κατεύθυνση που ίσως περίμεναν οι φίλοι της πρώτης ταινίας, αλλά προς τα εκεί που εξυπηρετείται καλύτερα το (πλέον διαυγές) όραμά του. Και το Joker: Folie à Deux είναι εν τέλει μια ταινία με όραμα, έστω και αν αυτό την καθιστά προβληματική, στριφνή, δύστροπη και δυσάρεστη στη θέαση. H by textbook definition ταινία, της οποίας η μελλοντική της επανεκτίμηση πρέπει να θεωρείται από τώρα δεδομένη.
2. Love Lies Bleeding
Pulp αισθητική και neon χρώματα ντύνουν το νέο-νουάρ thriller της δεύτερης ταινίας της Rose Glass (του εξαιρετικού ντεμπούτου Saint Maud ) καθώς αυτή προορίζεται να γίνει κλασσική σε μεταμεσονύκτιες προβολές για λίγους – ένα βίαιο οδοιπορικό τρόμου και (εσκεμμένης) φαρσοκωμωδίας στους πιο σκοτεινούς Αμερικανικούς επαρχιακούς παράδρομους, πνιγμένο σε μια αυθεντική σουρεαλιστική υπερβολή και χωρίς καμία διάθεση να μπει σε κάποιο αυστηρό κινηματογραφικό καλούπι. Οι δύο ερμηνείες των (σπάνιας χημείας) Kristen Stewart και Katy O’Brian αποτελούν την ιδανική (υποστηρικτική) κατακλείδα σε μια από τις πιο ιδιαίτερες ταινίες της φετινής σεζόν.
1. Juror #2
Ένας κύκλος για το Αμερικανικό σινεμά μάλλον κλείνει με την, κατά τα φαινόμενα, τελευταία ταινία του 94χρονου Clint Eastwood – ένα έργο για τη δικαιοσύνη και το γεμάτο ψεγάδια χέρι που την εφαρμόζει. Μια θεματική ενότητα που έχει απασχολήσει πολλάκις τον θρυλικό Αμερικανό σκηνοθέτη στο παρελθόν, ο οποίος έρχεται το 2024, σε πείσμα των ιθυνόντων της Warner (που έθαψαν την ταινία του στη διανομή αλλά και την βραβειακή καμπάνια) για να παραδώσει μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς: ένα κλασσικό δικαστικό δράμα γεμάτο σασπένς, σφικτής αφήγησης και ουσιαστικών προβληματισμών πάνω στην ατέλεια της ανθρώπινης ύπαρξης.
Αυτά, καλό 2025