Δεν ξέρω αν η συζήτηση για το ρόλο και τη δράση των φοιτητικών παρατάξεων ξεκίνησε με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα στη Νομική Σχολή ή από κάποια προσωπική ανησυχία κάποιου/κάποιας χρήστη του forum. Είναι γεγονός πως σε περιόδους κοινωνικής αναταραχής, επανέρχεται στο προσκήνιο η συζήτηση γύρω από το Πανεπιστήμιο, και διάφορα «επίμαχα» στοιχεία του όπως είναι το Άσυλο και οι παρατάξεις. Εφόσον συντρέχει ο παραπάνω λόγος, καθώς είναι παραδεκτό ότι αντιμετωπίζουμε μια ιδιάζουσα καπιταλιστική κρίση η οποία επιμερίζεται στα διάφορα κοινωνικά επίπεδα, η συζήτηση γύρω από το Άσυλο και τις παρατάξεις μοιάζει φυσική και αντανακλαστική. Όπως επίσης και οι αντικρουόμενες απόψεις εμφανίζονται σχεδόν αναλλοίωτες, είτε προέρχονται από το αστικό μπλοκ εξουσίας (κυβέρνηση, ΜΜΕ, αντιδραστικά κόμματα) είτε από απολιτίκ «ομάδες κρούσης» είτε από τους υπερασπιστές του Ασύλου και των παρατάξεων.
Για μην ξεφύγω από το θέμα, θα επικεντρωθώ στις παρατάξεις. Ο συνδικαλισμός και η διακίνηση των ιδεών στο Πανεπιστήμιο είναι λαϊκή κατάκτηση (ή αστική παραχώρηση;). Προέκυψε μεταπολιτευτικά, ως απόρροια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και της Νομικής του ?73. Το Πανεπιστήμιο έπαψε έκτοτε να είναι απλώς κοιτίδα γνώσης και εκπαίδευσης. Ο ρόλος του μεταλλάχθηκε: το Πανεπιστήμιο στο εξής θα αποτελούσε και πυρήνα ριζοσπαστικών ιδεών, πολιτικής πάλης, στέγη κοινωνικών αγώνων. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκαν οι πρώτες συλλογικότητες φοιτητών. Οι συλλογικότητες αυτές, συνασπίζονται γύρω από μια κοινή ιδεολογική και πολιτική ανάγνωση της πραγματικότητας, προτείνουν τρόπους αλλαγής της κοινωνίας, παρεμβαίνουν, διεκδικούν και παλεύουν. Οι συλλογικότητες είναι και ομάδες συμφερόντων. Επομένως, είναι αναπόφευκτες και οι συγκρούσεις, εφόσον υπάρχουν στη μέση συμφέροντα.
Εγείρονται δύο προβληματικές: α) παρακωλύουν οι διάφορες συλλογικότητες το συντελούμενο στα Πανεπιστήμια εκπαιδευτικό και ερευνητικό, β) προάγουν το διάλογο και την ιδεολογική ζύμωση ή δρουν ως φερέφωνα της κομματικής ηγεσίας;
Αναφορικά με το πρώτο, οι συνήθεις κατηγορούμενοι είναι οι αριστεροί και οι αναρχικοί οι οποίοι, αντιτίθενται στις προωθούμενες εκπαιδευτικές αναδιαρθρώσεις με καταλήψεις κλπ. Παρεμβαίνουν στα μαθήματα και τις εξεταστικές (βλ. πρόσφατο περιστατικό στη Νομική) και γενικώς ακολουθούν μια συγκρουσιακή τακτική με φαινομενικό στόχο τη διατήρηση του status quo. Ενδεχομένως, έτσι ακρωτηριάζεται η εκπαιδευτική διαδικασία βραχυπρόθεσμα αλλά διαφυλάσσεται μακροπρόθεσμα, κι αυτό διακηρύττουν, ο λαϊκός χαρακτήρας της τριτοβάθμιας και όχι μόνο. Σε καταστάσεις γενικευμένες αντιλαϊκής επίθεσης σαν κι αυτής που βιώνουμε τα αιτήματα παρουσιάζονται πάντα με έναν πιο γενικο-πολιτικό στόχο, όπως είναι η απόσυρση του επαχθούς Μνημονίου κλπ. Αυτό ξενίζει αρκετούς φοιτητές και φοιτήτριες που απ? το εξωραϊσμένο και «α-ιδεολογικό» σχολικό περιβάλλον μεταπηδούν στο Πανεπιστήμιο με τα συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Αναφορικά με το δεύτερο, είναι αναπόφευκτο ορισμένοι να υπηρετούν και τα συμφέροντα του κόμματός στο οποίο πρόσκειται η παράταξή τους. Αυτό είτε γίνεται με σαφή ιδεολογική στόχευση, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Κ.Κ.Ε. και του ΜΑΣ, το οποίο πιστεύει πως όλοι πρέπει να στρατεύονται, υπερασπιζόμενοι το ταξικό τους συμφέρον, σε μια γραμμή (μονο)κομματικής πάλης και διεκδίκησης, είτε γίνεται με καρεκλόκενταυρη, παραγοντίστικη ή δημοσιοϋπαλληλική ? πελατειακή διάθεση, δηλαδή συνειδητά μπαίνουν σε ΔΑΠ και ΠΑΣΠ για να τύχουν μελλοντικά ευνοϊκότερης μεταχείρισης στη ζωή τους από τα κυβερνητικά κόμματα. Για μένα βέβαια, ο προβληματικός πυρήνας της ύπαρξης των φοιτητικών παρατάξεων είναι ο ρόλος τους στην εξέλιξη των επιστημονικών και κοινωνικών ιδεών. Νομίζω πως μπαίνοντας σε μια παράταξη, αργά ή γρήγορα ενσωματώνεις τη λογική του κοπαδιού, ή αυτό που σε πολιτική ορολογία ονομάζεται «γκρουπούσκουλο». Περιχαρακώνεσαι, κατεβάζεις τις κεραίες σε καθετί «ξένο», «μιασμένο». Η ιδεολογική διαπάλη, διεξάγεται με καταγγελίες εκατέρωθεν, οι οποίες συχνά φτάνουν σε ασύστολα ψεύδη και συκοφαντίες.
Μια μικρή παρατήρηση για το τέλος: ποιο άσυλο ρε μάγκες; Το άσυλο που έχει καταλυθεί; Το άσυλο που δεν ανέχεται την άποψη του ναζιστή ή έστω του ακροδεξιού; Το άσυλο στο οποίο γίνονται «parties» πολιτικών χώρων;