Θωμαϊδη ρε… 
Πέρα από την πλάκα όμως. περιγράφεις ένα κράτος διαιτητή , γιαυτό και έκανα τον παραλληλισμό.
«Η στρατηγική της έντασης»: τρομοκρατικά χτυπήματα και ενοχοποίηση της Aριστεράς στην Ιταλία του 1970
Quote:
Από το 1969 μέχρι το 1975 πραγματοποιήθηκαν 4.334 επίσημα καταγραμμένες πράξεις τρομοκρατικής βίας. Απ? αυτές, το 83% αποδόθηκε αρχικά στην άκρα Αριστερά για να αποδειχτεί αργότερα ότι ήταν έργο της άκρας Δεξιάς και των συνεργατών της στον κρατικό μηχανισμό. Η Ιταλία για μια εικοσαετία περίπου ήταν αντιμέτωπη με ένα χαοτικό κλίμα, του οποίου τα χαρακτηριστικά ήταν: βομβιστικές επιθέσεις, διάβρωση αριστερών οργανώσεων, ενοχοποίηση της Αριστεράς μέσω τρομοκρατικών χτυπημάτων και συνέχων προκλήσεων.
Αυτό μόνο, τίποτ’ άλλο.
Έρχομα εδώ για να μη spam-άρω στο άλλο.
Κοίτα να δεις που σε λίγω θα με βγάλουν και υπερασπιστή του ενόπλου!
Red Rum, πολύ ωραία όλα αυτά που post-αρες, η δικιά μου απορία είναι εάν κάποιοι έχετε καταλάβει πλήρως τι σημαίνει “στρατηγική της έντασης” και πώς λειτούργησε (για παράδειγμα) στην Ιταλία, ή επιμένετε να αναφέρεστε μόνο στο πρώτο σκέλος της (τις παρακρατικές επιθέσεις που αποδόθηκαν στην αριστερά), επειδή έτσι σας συμφέρει.
Τι θέλω να πω; Η στρατηγική της έντασης ένα αποτέλεσμα είχε στην Ιταλία (και παντού και πάντα), ΜΙΑ είναι η ουσία της και αυτό δεν το έγραψες. Δεν το έγραψες όχι επειδή δεν το ήξερες, αλλά επειδή δε σε συνέφερε στην επιχειρηματολογία σου. Ποιο είναι αποτέλεσμα; Η στρατιωτικοποίηση του κινήματος. Η έξαρση των ένοπλων οργανώσεων στην Ιταλία, λοιπον (Brigate Rosse, Prima Linea κλπ.), συνέβη μετά το '75, για την ακρίβεια έφτασε στο αποκορύφωμα το 1977, όπου και έγινε το συνέδριο ενάντια στην καταστολή στην Μπολόνια, μία απέλπιδα προσπάθεια του κινήματος να σταματήσει την κατρακύλα. Ακριβώς επειδή το κράτος έβαζε βόμβες σωρυδόν, ακριβώς επειδή οι φασιστικές ομάδες σκότωναν αγωνιστές, ακριβώς επειδή είχε ψηφιστεί ο νόμος Ρεάλε που έδινε το ελεύθερο στους μπάτσους να πυροβολούν στις διαδηλώσεις, πολλοί επέλεξαν τον ένοπλο δρόμο, για αυτό και ονομάζεται “στρατηγική της έντασης”, επειδή “αναγκάζει” το κίνημα να αυξήσει και αυτό την ένταση του, και όταν αυτό δε γίνεται (για πολλούς λόγους) σε εργασιακούς χώρους, γειτονές και παν/μια, λανθασμένα πολλοί πιστεύουν ότι ένας αποτελεσματικός δρόμος είναι η ένοπλη αντιπαράθεση. Με τα γνωστά αποτελέσματα του '79, τις 10.000 προφυλακίσεις, τους μετανοιωμένους, και την ήττα του κινήματος που κράτησε μέχρι τις αρχές των 90’s.
Επιπρόσθετα, όταν μιλάμε για στρατιωτικοποίηση του κινήματος, δεν εννοούμε μόνο τις (δεκάδες) συνωμοτικές ομάδες, αλλά εννοούμε τις ένοπλες περιφρουρήσεις στις διαδηλώσεις, τους πυροβολισμούς μέσα από τις διαδηλώσεις κλπ. Εννοούμε ότι ο κόσμος στην Ιταλία, διαδήλωνσε έτσι:
Και είναι γνωστές οι φωτογραφίες με τον τύπο που πυροβολεί μέσα από την πορεία κλπ. κλπ.
Και η Ιταλία δεν είναι το μόνο παράδειγμα, απλά είναι το καλύτερο παράδειγμα γιατί μέσα σε λίγα χρόνια πρόσφερε έναν τόσο μεγάλο πλούτο γεγονότων του κοινωνικού ανταγωνισμού.
Το βρήκα κάπου στο twitter.
ΟΚ, ειρωνευεται προφανως…
Drizzt καλό θα ήταν αφού “το είδες κάπου στο twitter” να ψάξεις να δεις μήπως ο συγκεκριμένος το γράφει ειρωνικά ας πούμε.
Ναι όντως την πάτησα σ’αυτό (το παρουσίασε κάποιος στο τουίτερ σαν αληθινό ενώ ήξερε ότι ήταν τρολιά) αλλά βρήκα δικαιολογία: http://en.wikipedia.org/wiki/Poe’s_law
Πολύ σωστό το λινκ και δεν σκοπεύω να διαφωνήσω, απλά το επεσήμανα επειδή ήταν εύκολο να τον βρει κάποιος στο fb και να διαπιστώσει περί τίνος πρόκειται.
Και σε πιο γενικό βαθμό έχει παραγίνει το κακό με το "βρηκα ένα λινκ/μια φώτο και το ποστάρω στο fb, στο twitter, στο μπλογκ, σ’ ένα φόρουμ και αυτομάτως γίνεται αντικειμενική αλήθεια.
Μετά τα όσα ειπε ο Πανούσης στην Ελληνοφρένεια για την Αριστερά, ξεκίνησε μια συζήτηση που παρα-επεκτάθηκε. Έγραψα κάτι που απαντούσε στον Mandrake, που έκανε το τελευταίο ποστ αλλά επειδή θα βγαίναμε εντελώς τελείως οφ τοπικ, είπα να το κάνω εδώ που μοιάζει το πιο αρμόδιο θρεντ.
Μάνδρακα λοιπόν:
-
Καμία διαδικασία στην οποία επιλέγεις ή δεν επιλέγεις να αναμειχθείς σαν οργανωμένη δομή (είτε είσαι κόμμα είτε έισαι οργάνωση είτε είσαι οτιδήποτε) δεν κρίνεται ούτε με βάση την μαζικότητά της, ούτε με βάση το κατά πόσο έχει τις προϋποθέσεις να νικήσει στους διακυρηγμένους στόχους της-αυτό είναι πάνω-κάτω ο ορισμός του οπορτουνισμού. Αντίθετα, κρίνεται με βάση την προοπτική μετεξέλιξης που εμπεριέχεται σε αυτή. Οι Αγανακτισμένοι ήταν ένας διαταξικός χειλός ανθρώπων, που αυτό που τους ενοποιούσε (τουλάχιστον στις αρχές του εν λόγω κινήματος) ήταν η ελληνική ταυτότητα των ανθρώπων που συμμετείχαν. Μην ξεχνάμε επίσης, ότι οι Αγανακτισμένοι προέκυψαν σε μια περίοδο που, σε αντίθεση με την τωρινή, η κοινωνική κίνηση σε επίπεδο ταξικών διεργασιών ήταν απίστευτα υψηλή. Η αυτοδιάλυση κάθε ταξικής δομής και το παράτημα των εν εξελίξει ταξικών διεργασιών μπροστά στην παρέμβαση σε ένα πράγμα απλά και μόνο επειδή είναι μαζικό είναι ένα σχέδιο που εκ των πραγματων θα οδηγούσε στα αποτελέσματα που οδήγησε (δηλαδή στην ενίσχυση του κοινοβουλευτισμού). Το ζήτημα εδω δεν είναι αν οι Αγανακτισμένοι πέτυχαν τους στόχους τους ή όχι (και πως να τους πετύχουν άλλωστε; ακόμα γελάω με την “απόφαση” της κάτω πλατείας για γενική απεργία διαρκείας, που προφανώς δεν υλοποιήθηκε ποτε-και πως να υλοποιηθεί μεσα από τετοιες κουκουρούκου μορφές πάλης;). Το ζήτημα είναι αν η επίτευξη των στόχων μιας τέτοιας ιστορίας, σε επίπεδο προοπτικής, μπολιάζει ή αδυνατίζει τον ταξικό αγώνα. Επέτρεψε μου να πιστεύω πως όχι μόνο δεν τον μπολιάζει αλλά τον μεταμορφώνει και σε διαταξικό. Υπό αυτή την έννοια, όσοι θεωρούν ότι ο αγώνας οφείλει να είναι ταξικός καλά έκαναν και δεν ενίσχυσαν αυτή την ιστορία.
-
Η φράση “χαμένοι αγώνες είναι μόνο αυτοί που δε γίνονται” είναι η αριστερίστικη καραμέλα που μάθαμε να λέμε στους εαυτούς μας για να μην στενοχωριόμαστε όταν κάποιοι αγώνες χάνουν. Φορέθηκε τόσο πολύ που τελικά ξεχάσαμε ότι υπάρχουν διεκδικήσεις και δημιουργήσαμε μια λογική του στυλ “αγώνες να γίνονται και τελικά ας μην κερδίζουν, δεν βαριέσαι”. Πίσω από αυτή την φράση στην πραγματικότητα κρύβεται η αντίληψη που αντιλαμβάνεται την εργατική τάξη όχι ως επαναστατικό υποκείμενο αλλά ως εργαλείο ενίσχυσης “των δικών μας” δομών. Κοινώς η φράση αυτή μεταφράζεται στο μυαλό μου ως εξης: “δεν πειράζει που η τάδε απεργία έχασε, το θετικό είναι ότι οι άνθρωποι που ενεπλάκησαν σε αυτή ήρθαν κοντά στην Αριστερά άρα κερδισμένοι είμαστε”. Με άλλα λόγια, η επικράτηση της αντίληψης αυτής μπλόκαρε την διαδικασία συγρότησης της τάξης ως τέτοια και στην πραγματικότητα έστρωνε στο χαλί στην συγκρότηση της Αριστεράς (είτε μιλάμε για το ΚΚΕ ειτε για τον Συριζα είτε για την Ανταρσυα είτε για τους “προγόνους” της Ανταρσυα-την Αναρχία την βγάζω απ’ έξω επειδή έτσι κι αλλιως δεν είχε ποτέ καμία σοβαρή εμπλοκή σε κανέναν εργατικό αγώνα). Σήμερα, που ο καπιταλισμός την πέφτει με ασύληπτη σκληρότητα στην εργατική τάξη, η τελευταία αδυνατεί να αντισταθεί ακριβώς γιατί δεν είναι συγκροτημένη. Και όταν ο καπιταλισμός στην πέφτει συγκροτημένα και σε γενικό επίπεδο δεν μπορείς να απαντήσεις με μεμονωμένους αγώνες ανά κλάδο ανα χώρο εργασίας κτλ, ΠΡΕΠΕΙ να είσαι συγκροτημένος και να απαντήσεις συνολικά. Η απουσία μιας συλλογικής, νικηφόρας ανάμνησης για την εργατική τάξη στα χρόνια της κρίσης, η οποία ήρθε σαν αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, δεν μπορεί παρά να οδηγήσει στην ενίσχυση της λογικής της ανάθεσης (κοινώς, να πάμε να ψηφίσουμε ΣΥΡΙΖΑ για να σωθούμε). Ναι Μανδρακα, υπάρχουν αγώνες που ΚΑΙ γίνονται ΚΑΙ είναι χαμένοι και είναι αναγκαιότητα να νικάνε οι εργατικοι αγώνες με υλικούς όρους (και όχι με ηθικούς) για να οικοδομείς πάνω σε πραγματικές νίκες.
-
Περί ΚΚΕ, μιας και η αρχή όλης της συζήτησης είναι το αν τα ειπε καλά ο Πανουσης ή όχι: Το ΚΚΕ είναι ένα κομμα που έπαιξε κεντρικό ρολο σε μια σειρά εργατικών αγώνων ειτε καπελώνοντάς τους είτε διαμορφώνοντας τους καθοριστικά. Φυσικά (όπως γράφω και πιο πάνω), κάθε λενινιστικό Κομμα που σέβεται τον εαυτό του, κάθε αγώνα στον οποίο παίζει ρόλο τον χρησιμοποιεί για να τον κεφαλαιοποιήσει σε περεταίρω πολιτική επιρροή. Το παράδοξο (για μένα όχι τόσο αλλά λέμε…) με το ΚΚΕ είναι πως διαχειρίστηκε προς όφελώς του πολύ περισσότερο τις ήττες στις οποίες στις οποίες έλαβε μέρος και όχι τις νίκες. Κατέληξε έτσι να κουνάει τελικά την σημαία του ηττημένου αλλά ψευτοπερήφανου αγωνιστή και να βλέπει εν τέλει την βάση στην οποία ασκούσε επιρροή να μετακινείται μαζικά προς Συριζα. Σήμερα, το ΚΚΕ παίζει ελάχιστο ρόλο στα κεντρικά, πολιτικά ζητήματα και αυτό είναι τεράστια ήττα για ένα κομμα που χτίζει σε αγώνες. Αυτό για μένα δεν είναι παράδοξο. Όταν πατάς σε δύο βάρκες δεν μπορείς να πορεύεσαι για πολυ. Το σύνθημα “ή με το Κεφάλαιο ή με τους εργάτες” δεν μπορεί να συνολικοποιηθεί μέσα από έναν παραδοσιακό κρατικό εταιρο όπως το ΚΚΕ-είναι αντιφαση, πως να το κάνουμε. Εκ των πραγμάτων, αργα ή γρήγορα, η βάση σου θα στραφεί σε ανοιχτά διαχειστικές λογικές. Το ότι σήμερα, το ηττημενο ΚΚΕ δεν επιλέγει να διαχειριστεί αυτή την ήττα με άνοιγμα στον ΣΥΡΙΖΑ (κοινώς κραταει αναλλοίωτη την γραμμή του παρά την κρίση που το διέπει) είναι μεν προς τιμή του αλλά δεν αλλάζει την ουσία. Πραγματικά, η κατραπακιά που έχει φάει αυτη τη στιγμή το ΚΚΕ εν μέσω τέτοιας κοινωνικής πόλωσης οφείλει να γίνει αντικείμενο μελέτης στα επόμενα χρόνια ώστε να αποδειχθεί που οδηγεί τελικά, αυτή η μορφή αγώνα για την εργατική τάξη. Κοινώς, αν ο ταξικός αγώνας δεν είναι ταυτόχρονα και αντικρατικός και αντιθεσμικός τότε είτε θα ηττηθεί όπως το ΚΚΕ είτε θα μετατραπεί σε κοινοβουλευτικές αυταπάτες (όπως αυτές που καλλιεργεί ο συριζα).
Αυτή είναι η κριτική που πρέπει να γίνει κατά την άποψή μου στην Αριστερά και φυσικά δεν είναι ο Πανούσης αυτός που θα την κάνει…
(Sorry για το μεγάλο post, μάλλον υπερέβαλλα. Ή έχουμε όλοι πολύ ελεύθερο χρόνο αυτές τις μέρες)
Κανονικά όλα τα posts της τεράστιας κουβέντας έπρεπε να είχαν μεταφερθεί εδώ, αλλά τέλος πάντων. Ήθελα απλά να σχολιάσω κάποια πράγματα.
Πιο συγκεκριμένα, αφορμή ήταν κάποια post του nnnkkk που ανέφεραν (μεταξύ άλλων) ότι ο καπιταλισμός είναι το πιο αντιπροσωπευτικό σύστημα που μπορεί να υπάρξει για τον άνθρωπο , ότι χάρη σ’ αυτόν η τεχνολογία και η επιστήμη σημείωσαν τόσο μεγάλη πρόοδο , ότι ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε τόσο μεγάλο ποσοστό ανθρώπων με πρόσβαση σε παιδεία, υγεία, εργασία, ασφάλιση κλπ. , και ότι όπως ο δυτικός πολιτισμός κατάφερε να επιτύχει όλα τα παραπάνω, έτσι θα γίνει παντού . Επιπλέον, εντύπωση μου έκανε κι ένα post του SavatageOrDeath που υποστηρίζει ότι το πρόβλημα δεν είναι ότι έχουμε καπιταλισμό γενικά , αλλά διεφθαρμένο καπιταλισμό, κι ότι αυτός θα μπορούσε να βελτιωθεί, εάν όλοι εμείς (; ) σταματούσαμε να μαλώνουμε μεταξύ μας και δρούσαμε ενάντια σ’ αυτούς που φταίνε (;;). (Τα ερωτηματικά, προφανώς, πηγαίνουν στο ποιοι ακριβώς είμαστε αυτοί οι «εμείς» και ποιοι είναι αυτοί που «φταίνε». Κι άραγε αυτοί που «φταίνε» δε θα έχουν κάθε λόγο, όταν «εμείς» δράσουμε εναντίον τους (όπως λες,) να μας εγκαλέσουν να σταματήσουμε να «μαλώνουμε μεταξύ μας»;).
Ήθελα να σημειώσω, απλά, ότι ίσως υπάρχει μία παρανόηση στο τι εννοεί ο καθένας μας ως «καπιταλισμό». Γιατί από την κουβέντα διαφαίνεται ότι άλλος έχει στο μυαλό τους 5 πολυεθνικές, άλλος τους «πλούσιους» (γενικά), άλλος όλη την ανθρωπότητα κλπ. κλπ. Τα πράγματα, βέβαια, είναι πολύ πιο απλά: καπιταλισμός είναι το υπάρχον οικονομικό σύστημα (που άλλοι θέτουν την αφετηρία του στη Βιομηχανική Επανάσταση, άλλοι στη Γαλλική, άλλοι στο 15ο-16ο αιώνα –άλλη συζήτηση αυτή), με βασικά χαρακτηριστικά (που το διαφοροποιούν από άλλα, προηγούμενα συστήματα) τη μισθωτή εργασία, την αξία, τον εμπορευματικό τρόπο παραγωγής και κυκλοφορίας, και το χρήμα ως ανταλλακτικό προϊόν. Και θα αναρωτηθεί, φυσικά, κανείς: «δεν υπήρχε χρήμα, εμπορεύματα, αγορά πριν τον καπιταλισμό»; Φυσικά και υπήρχαν, αλλά όχι με τη μορφή, την έκταση και την κυριαρχία που έχουν σήμερα! Όσο περίεργο και να μας φαίνεται, το χρήμα, το εμπόριο εξ αποστάσεως και οι αγορές που υπήρχαν στην αρχαιότητα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ποτέ δε δημιούργησαν ένα ολοκληρωτικό σύστημα οικονομίας του χρήματος και των αγορών, όπως αυτό εμφανίζεται στη νεώτερη ιστορία. Επρόκειτο πάντα για μία εξειδικευμένη μορφή οικονομίας, στο περιθώριο των αρχέγονων αγροτικών οικονομιών. Αντίστοιχα, ισχυρίζεται ο nnnkkk:
Δεν έχει υπάρξει καμία στιγμή που να μην υπήρχε εκμετάλλευση, σε οποιαδήποτε κοινωνία, σε οποιοδήποτε σύστημα, σε οποιαδήποτε χρονική περίοδο. Τώρα υπάρχει ο Μπέζος και ο Τραμπ, άλλοτε υπήρξαν οι βασιλιάδες, οι φεουδάρχες, οι κταιογήμονες, οι δούλοι στην αρχαία Ελλάδα και άλλα πόσα.
Είναι εντελώς ανιστόρητο να συγχέουμε τα παραπάνω παραδείγματα και να αναγάγουμε την καταπίεση ή την εκμετάλλευση σε διιστορικές έννοιες. Άλλο πράγμα η δουλεία, άλλο πράγμα η δουλοπαροικία, άλλο πράγμα η μισθωτή εργασία. Σήμερα είσαι στερημένος από τα μέσα παραγωγής (αυτά ανήκουν στα αφεντικά), αλλά είσαι «ελεύθερος» να πουλήσεις την εργασιακή σου δύναμη, δε σε «εξαναγκάζει» κανείς (τα εισαγωγικά για ευνοήτους λόγους, εφόσον όλοι γνωρίζουμε ότι εάν δε δουλέψεις θα πεθάνεις από την πείνα –εναλλακτικές στον καπιταλισμό δεν υπάρχουν πλέον). Στο φεουδαλικό μοντέλο, ο δουλοπάροικος ήταν κάτοχος των μέσων παραγωγής (δηλαδή αυτός αποφάσιζε με ποιον τρόπο θα τα χρησιμοποιήσει), αλλά όχι και ιδιοκτήτης –ιδιοκτήτης ήτανε ο γαιοκτήμονας. «Εναλλακτικές» υπήρχανε. Ανά πάσα στιγμή ήσουν ελεύθερος να μετακομίσεις στο κτήμα ενός άλλου γαιοκτήμονα (σχηματικά, τώρα, όλα τα παραπάνω, προφανώς και υπήρχαν διαφοροποιήσεις ανά εποχή και μέρος).
Τέλος πάντων, αυτό που θέλω να τονίσω είναι να μην ξεχνάμε ότι όταν μιλάμε για τέτοια «οικονομικά συστήματα», δε μιλάμε τόσο για ισολογισμούς, νομισματικές αξίες, τιμές κλπ., αλλά για ανθρώπινες σχέσεις . Όταν λέμε π.χ. ότι ο καπιταλισμός άλλαξε ριζικά την εικόνα αυτού του κόσμου, δεν το λέμε μόνο επειδή ξαφνικά γενικεύθηκε παγκόσμια η χρήση του χρήματος ή γεννήθηκε η έννοια της μαζικής παραγωγής και κατανάλωσης, αλλά επειδή άλλαξαν οι κοινωνικές σχέσεις. Άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο το άτομο βλέπει τον εαυτό του, άλλαξαν οι κυρίαρχες αξίες, άλλαξε η μορφή της οικογένειας, γεννήθηκε η έννοια του έθνους-κράτους και της αστικής δημοκρατίας κλπ. Ποτέ ο καπιταλισμός δεν είχε να κάνει μόνο με το χρήμα ή την αξία, είχε να κάνει με όλα τα παραπάνω που πήγαιναν πακέτο με αυτά. Διαλύθηκαν προηγούμενες μορφές κοινωνικής αναπαραγωγής (η διευρυμένη οικογένεια, το σόι κλπ.), γεννήθηκαν νέες (η πυρηνική οικογένεια). Διαλύθηκαν παλιότερες μορφές πολιτικής εξουσίας (πολυεθνικές αυτοκρατορίες), εμφανίστηκαν νέες (έθνος-κράτος).
Τώρα, όσον αφορά ότι αυτό το σύστημα είναι το πιο αντιπροσωπευτικό για τον άνθρωπο, δε θέλω να μπω σε μία συζήτηση περί αγαθής ή ανταγωνιστικής φύσης του ανθρώπου. Νομίζω ότι δύσκολα μία τέτοια κουβέντα ξεφέυγει από το σχετικισμό. Θα θυμίσω, απλά, ότι μιλάμε για ένα σύστημα που το κύριο χαρακτηριστικό του (επίσης που το διαφοροποιεί από παλαιότερα συστήματα) είναι το κέρδος . Μιλάμε για έναν κόσμο, που έχει πειστεί ότι σκοπός του ανθρώπου δεν είναι π.χ. η χρήση των μέσω παραγωγής ή η εκμετάλλευση της φύσης προς όφελος της ανθρωπότητας, αλλά η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επίτευξη κέρδους. Γνωρίζουμε όλοι και το θεωρούμε δεδομένο π.χ. ότι θα υπάρχουν φαινόμενα όπως η πείνα ή ο λιμός για ένα μεγάλο κομμάτι του πλανήτη, και την ίδια στιγμή γνωρίζουμε ότι οι νόμοι της αγοράς υπαγορεύουν ότι όταν προϊόντα μένουν απούλητα, αυτά καταστρέφονται! Δεν το κρίνω αυτό ως «καλό», «κακό» ή «παράλογο». Είναι απλά οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης. Αφού, λοιπόν, αποδεχόμαστε ότι οι ανάγκες των ανθρώπων μπαίνουν κάτω από τις ανάγκες της αγοράς, είναι λογικό ότι θα συμβαίνουν και τέτοια πράγματα. Αν αυτό , τώρα, είναι ό,τι πιο αντιπροσωπευτικό υπάρχει για τη φύση του ανθρώπου, εγώ το συζητάω, απλά ας ξέρουμε όλοι ξεκάθαρα τι είναι ακριβώς αυτό το «αυτό».
Όσον αφορά την τεχνολογία και την επιστήμη, αυτές υπήρχαν και πολύ πριν τον καπιταλισμό. Γενικά δεν τις θεωρώ ουδέτερες έννοιες, αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα. Θα πω απλά ότι όπως μετασχηματίσητκαν οι ανθρώπινες σχέσεις, έτσι μετασχηματίστηκαν κι αυτές οι έννοιες. Δεν έμειναν στον αέρα, αμόλυντες από τις έννοιες του κέρδους ή του ανταγωνισμού. Το αντίθετο, αν είδαμε άλματα σε κάποιους τομείς και σε άλλους όχι, αυτό οφείλεται όχι τόσο σε κάποια γενικόλογη, αθώα έννοια του «γενικού καλού», αλλά στο ότι κάποιοι τομείς ήταν κερδοφόροι και κάποιοι άλλοι όχι. So simple.
Τέλος, την έννοια του «δυτικού πολιτισμού», ας τη χρησιμοποιούμε με μία φειδώ. Δύσκολα θα γίνει «παντού» αυτό το πράγμα, για τον απλό λόγο ότι ο «δυτικός πολιτισμός» στηρίχτηκε ακριβώς στη λεηλασία, την εκμετάλλευση και την αποικιοκρατία του υπόλοιπου πλανήτη για να γίνει ό,τι έγινε! Κι αυτή είναι μία ιστορία με τόσο αίμα και τόση βρωμιά, που ο Χίτλερ και το ολοκαύτωμα μάλλον μοιάζουν παιχνιδάκια μπροστά του. Κι αυτά δε γίναν’ ούτε στο Μεσαίωνα, ούτε από κανέναν οπισθοδρομικό. Αναπόσπαστα μέρη του Διαφωτισμού, του εξορθολογισμού και της αστικοποίησης ήτανε. Έννοιες σχετικές, βέβαια, που για κάποιους σήμαιναν εξαφάνιση και θάνατο.
Τώρα, όσον αφορά τη «διαφθορά» και τη «βελτίωση» του καπιταλισμού, όλα τα παραπάνω που ανέφερα δεν ήταν κάποια «ατυχήματα» της ιστορίας. Είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του: ο άκρατος ανταγωνισμός, η επιδίωξη του κέρδους, ο εκβιασμός της μισθωτής εργασίας κλπ. δε σηκώνουν βελτίωση. Δε μιλάμε εδώ για το αν ένα αφεντικό πληρώνει καλά ή όχι, μιλάμε ότι για να ζήσεις θα πρέπει να αποδεχτείς ότι θα κάποιος θα σ’ εκμεταλλεύεται οικονομικά. Φυσικά κι έχουν σημασία οι όροι με τους οποίους αυτό γίνεται, αλλά η ποιοτική σχέση της εκμετάλλευσης δεν αλλάζει. Η ποσοτική μπορεί. Γι΄αυτό και οι πολιτικές μορφές που πήρε το κεφάλαιο ήταν άπειρες (σοσιαλδημοκρατία, νεοφιλελευθερισμός, κρατικός καπιταλισμός κλπ.), οι βασικές παραδοχές, όμως, που ανέφερα έμεναν πάντα αμετάβλητες.
Επίσης ήθελα να πω κάτι και για τα παρακάτω:
Ερώτηση: Αφού δε μας ικανοποιεί το υπάρχον σύστημα (εννοώ το ακούω πολύ συχνά και τουλάχιστον στον κύκλο μου αυτό παρατηρώ), γιατί δε γίνεται καμία αλλαγή? Ριζοσπαστική αλλαγή. Δεν πιστεύω ότι είναι κάτι στον αέρα ούτε ανεξάρτητο που απλά υπάρχει, εμείς που το ζούμε βολευόμαστε με αυτό. Γι’αυτό είπα πριν πως είναι κάτι που μας αντιπροσωπεύει απόλυτα. Και τα καλά του και τα κακά του(κυρίως γιατί είναι μακρυά από εμάς τα πολύ κακά του). Πόσοι πιστεύεις ότι είναι διατεθειμένοι να ξεχάσουν τα καλούδια τους για μια πιο δίκαιη κοινωνία? Καταλαβαίνω αυτό που είπες πριν ότι περνάνε οι τύψεις ή η ατομική ευθύνη (sic) και μας κουνάνε το δάχτυλο αυτοί που μπορούν ότι δεν κάνουμε πολλά, αλλά δε νομίζω ο μέσος άνθρωπος να ενδιαφέρεται και ιδιαίτερα για το τι γίνεται απέναντι. Δεν είναι υπέροχο το πόσο fit in κάνει ο καπιταλισμός σε αυτό το mindset?
Καταρχήν, μέσα στη ιστορία ριζοσπαστικές αλλαγές γίνονται. Άλλο που εμείς έτυχε να μη ζήσουμε κάποια (μέχρι σήμερα!). Ένα από τα φοβερότερα πράγματα που έχει καταφέρει ο καπιταλισμός (μεταξύ άλλων) είναι να μας πείσει ότι έτσι ήτανε πάντα τα πράγματα και δεν αλλάζουν . Έχω βάσιμες υποψίες ότι το ίδιο πίστευαν παλιότερα και για άλλα πράγματα: ότι οι μαύροι είναι εκ φύσως κατώτεροι και δεν κάνουν για κάτι παραπάνω από δούλοι. Ότι ο άνθρωπος μπορεί να δουλεύει 12 και 15 ώρες την ημέρα. Ότι η γυναίκα είναι κατώτερη του άντρα. Ότι η ανήλικη εργασία κάτι το πολύ βολικό γιατί είναι φτηνή και τα παιδικά σωματάκια ήταν τα καταλληλότερα ώστε να χώνονται μέσα στα γρανάζια των πρώτων εργοστασιακών μονάδων. Ότι, ότι, ότι… Ε, τα πράγματα αλλάζουν. Τώρα, το γιατί δεν αλλάζουν αυτήν τη στιγμή που μιλάμε από εμάς τους λίγους που συζητάμε και δε γουστάρουμε καπιταλισμό, αυτό είναι μία άλλη (πολύ ενδιαφέρουσα) συζήτηση. Θα πω απλά ότι η μαγεία αυτού του συστήματος είναι ότι μπόρεσε να δομήσει τον κόσμο σε πολύ περισσότερες σχέσεις εξουσίας από μία απλή τύπου «εξουσιαστής-εξουσιαζόμενος». Αν ήταν τόσο μανιχαϊστικά απλά τα πράγματα (από εδώ «εμείς», από εκεί «αυτοί»), η επανάσταση θα είχε γίνει προ πολλού. Έλα, όμως, που δεν είναι έτσι…
Και στη τελική, όλοι έχουν την ευκαιρία να επιχειρήσουν. Έχεις όραμα? Έχεις επιστημονική γνώση? Είσαι τσακάλι? Κάτσε δούλεψε 3-4 χρόνια 2 δουλειές ταυτόχρονα, κοιμήσουν 4 ώρες τη μέρα, πούλα αν έχεις κανα εξοχικό, ξέχνα γκόμενες, φίλους, συναυλίες κλπ, κάνε ότι είναι απαραίτητο για να βρεις funding και ίσως να πετύχεις. Παράξενο? Κάποιοι το κάναν όμως! Τι νομίζετε? Όλοι είναι από πλούσιες οικογένειες?
Ούτε εγώ πιστεύω ότι όλοι είναι από πλούσιες οικογένειες. Αλλά ούτε συμφωνώ μ’ αυτό που λες (η Thatcher δεν το έλεγε αυτό;), ότι όλοι έχουμε από μία ίση ευκαιρία να επιτύχουμε ή να αποτύχουμε, ότι δηλαδή δεν υπάρχει κοινωνία (σχέσεις, δομές εξουσίας, θεσμοί κλπ.) αλλά άτομα, ή μάλλον ατομικά κεφάλαια που επενδύονται και περιμένουν να κερδίσουν. Sorry, αλλά η λογική του «τσακαλιού» που αναφέρεις, εμένα περισσότερο μου φέρνει στον καριερίστα που θα πατήσει στο διπλανό του, που θα ξεχάσει, όπως λες, κοινωνικές σχέσεις, παρέες, φίλους κλπ., ώστε να επιτύχει στην επαγγελματική του σταδιοδρομία αναγάγωντας (ξανά) το κέρδος και την αυτοεκπλήρωση στο ύψιστο αγαθό της ζωής του. Θα μου πεις, ο καθένας όπως τη βρίσκει, ΟΚ.
Έχω βαρεθεί να τα ρίχουν όλα στον καπιταλισμό που και εγώ ενάντια είμαι. Αν στα αλήθεια είμαστε τόσοι και το κύριο πρόβλημα είναι ο καπιταλισμός, ε , ας βγούμε έξω να τον αλλάξουμε
Αλλά ξέρετε τι? Για να τον αλλάξουμε εμείς, Μετά θα πρέπει να σκεφτούμε και τι θα κάνουμε στο μέλλον. Και κυρίως, πώς θα γίνει ομαλά αυτή η μετάβαση.
Εγώ πλέον έχω αρχίσει να πιστεύω πως εφόσον η φύση μπορεί να μας ταίζει όλους (που είνια δεδομένο) , αν ήμασταν τόσο ανεπτυγμένοι θα έπρεπε πρώτα να εξασφαλίσουμε πως όλοι θα έχουμε λίγο φαγητό στο τέλος της ημέρας είτε αυτό λέγεται universal basic income είτε όπως θες πες το.
Ομαλά η μετάβαση που λες δε γίνεται. Επανάσταση λέγεται.
Όσον αφορά το τελευταίο, το ότι η φύση μπορεί να μας ταΐσει όλους, αυτό είναι γνωστό ότι θα μπορούσε να γίνει εάν ακριβώς δε μιλούσαμε με όρους καπιταλισμού! Θυμάμαι ακόμα κάποια αφελή (δυστυχώς) αναρχικά κείμενα των αρχών του 20ου αιώνα, που έβλεπαν στην τεχνολογική εξέλιξη την απελευθέρωση της ανθρωπότητας, γιατί με διάφορες στατιστικές προσπαθούσαν ν’ αποδείξουν ότι όντως με ελάχιστες ώρες δουλειάς (αν δούλευε ο καθένας/καθεμία όχι για την εμπορευματική παραγωγή, αλλά για την ικανοποίηση των αναγκών), όλος ο πλανήτης θα μπορούσε να ζήσει ζωή χαρισάμενη. Έλα, όμως, που δε ζούμε σ’ έναν κόσμο ικανοποίησης των αναγκών, αλλά επιδίωξης του κέρδους.
11 Likes
Φαντάζομαι μιλάς κυριολεκτικά και διαφωνώ σε αυτό, γιατί κατ’εμέ μια επανάσταση προϋποθέτει την ομοφωνία στο ποια θέλουμε να είναι η κατάσταση μετά την επανάσταση και η ομοφωνία απαιτεί ομαλές μεταβάσεις για να επιτευχθεί σωστά που η επανάσταση δεν επιτρέπει. Η πτώση ενός οικονομικού συστήματος δε μπορεί να είναι ο στόχος, αλλά το απαραίτητο βήμα για να φτάσει κανείς στο στόχο. Όταν δεν υπάρχει ομοφωνία στο ποιος είναι ο στόχος, τότε η επανάσταση θα καταλήξει σε μια εξ’ορισμού πιο κοντόφθαλμη κατάσταση από το σύνολο των απόψεων που παραβλέφθηκαν. Οι δημοκρατικές διαδικασίες παραμένουν το καλύτερο εργαλείο που έχουμε για ομοφωνία: αν δε δουλεύουν ορθά είναι πιστεύω γιατί δε τις χρησιμοποιούμε ορθά.
(επίσης, μια επανάσταση για να γίνει απαιτεί ένα στρώμα με πολλά προνόμια και εξουσία να τα χάσει ξαφνικά. Ενώνοντας με την προηγούμενη συζήτηση: οι CEO ή τα παιδιά τους είναι η πιο απαραίτητη ομάδα για μια επανάσταση 
)
3 Likes
Συμφωνώ σχεδόν σε όλα, καθώς βρίσκω όλα αυτά που λες, αυτά που σκέφτομαι πάνω κάτω κι εγώ. Πιθανώς δεν τα εξέφρασα σωστά.
Θα σχολιάσω μόνο αυτό.
Ποιες είναι οι ανάγκες? Ποιος τις ορίζει? Από τη στιγμή που έχουμε ξεφύγει από την ικανοποίηση των πρωταρχικών αναγκών μας όλα τα άλλα είναι προς συζήτηση. Ακόμη και το σπουδαιότερο αγαθό για μένα, η μόρφωση είναι κάτι χτιστό. Εμείς το δημιουργήσαμε ώστε να εξυπηρετεί μαζί με όλα τα άλλα τους πολιτισμούς μας. Αν μια κοινότητα πχ δε θεωρεί τη μόρφωση ως ανάγκη για τα μέλη της, ποια είναι τα επιχειρήματα ώστε να τη θεωρήσουν?
Μου άρεσε πολύ το πως είπες για τις σχέσεις εξουσίας και αυτές άλλαξαν μέσα στα χρόνια (μη γελιόμαστε και τώρα “σκλάβοι” είμαστε, απλώς έχουμε κάνει ένα trade off στο τι παίρνουμε και τι δίνουμε) και αν υποθέσουμε (τουλάχιστον για μένα το λες και ως θέσφατο) ότι αυτό δε θα αλλάξει ποτέ, το κέρδος/χρήμα προσφέρει μια κοινή βάση για όλους μας, ένα πλαίσιο που μπορούμε να λειτουργήσουμε και να κάνουμε όλων των ειδών τα πράγματα σαν είδος. Αλλιώς θα υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές στο πως αντιλαμβάνεται ο κόσμος το τι θεωρεί κοινωνία,πολιτικό σύστημα και γενικά την οργάνωση των ανθρώπων.
2 Likes
Πολύ ωραίο το ποστ σου. Θα πω λοιπόν και εγώ την άποψή μου μια και καλή για να μην χρειαστεί να ξαναγράψω και επειδή σέβομαι τον χρόνο που ξοδέψαμε όλοι για να κάνουμε αυτή τη συζήτηση που είναι και υγιέστατη.
αυτό που εννοώ κυρίως με τον διεφθαρμένο καπιταλισμό είναι το γεγονός πως ακόμα και αν μισώ τον καπιταλισμό και όλα όσα προκαλεί, δεν μπορώ να παραβλέψω πως αυτή τη στιγμή είμαστε υποχείρια μερικών υπερπλούσιων που είναι πάνω από τους νόμους και τα συστήματα και όλα. Είναι αυτοί που έχουν εξελιχθεί σε κανονικός ιός σε όλη τη γη και την αγοράζουν και τη μολύνουν και αυτή και τα μυαλά μας και λέμε γιατί παθαίνουμε καρκίνο,
Δες όλες τις μεγάλες εταιρείες της αμερικής. Οι περισσότερες είναι θυγατρικές 5-10 υπερδυνάμεων που συνδέονται και στην ουσία κυβερνάνε ΟΛΟΥΣ τους άλλους. Έχουν φτιάξει δικά τους πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, τα οποία λαδώνουν χοντρά για να βγάζουν πως τα προιόντα τους είναι κομπλέ και κάθε φορά που ένας τίμιος επιστήμονας βγαίνει και λέει το αντίθετο εξαφανίζεται από προσώπου γης και αυτός και οι έρευνές του.
Για παράδειγμα, δες τη σιχαμένη nestle και παρόμοιες εταιρείες που είχαν δεχθεί επίθεση από επιστήμονες πριν 2 χρόνια για τα προιόντα τους. Είχαν βγει κανονικές έρευνες από έγκριτους επιστήμονες με αποδείξεις πως μολύνουν το νερό και πως οι φόρμουλες που χρησιμοποιούν για τα προιόντα τους προκαλούν καρκίνο και ένα σωρό άλλα πράγματα. Τι έγινε στην τελική? Τίποτα! (Το νερό ρε φίλε είναι το πιο σημαντικό πράγμα που βάζουμε στον οργανισμό μας, αν δεν είναι καθαρό το νερό μας δλδ το αίμα μας γάμα τα)
Δηλαδή, φταίει ο καπιταλισμός για αυτό? Φταίει ο καπιταλισμός που παρατήσαμε όλες τις δομές και αφήσαμε τα δικαστήρια να είνια πλήρως διεφθαρμένα? Λέει κάπου ο καπιταλισμός πως μπορείς να αθωώνεις όποιον θέλεις? Που ενώ παρόμοια περιστατικά εμφανίζονται κάθε τρεις και λίγο εμείς κάνουμε πως δεν συμβαίνουν γιατί όλοι φοβόμαστε μήπως χάσουμε τη δουλειά μας? Γενικά, φοβόμαστε.
Να σου πω και αλλιώς τη σκεψη μου, σκέψου την επίσης σιχαμένη σουπερλιγκα στο ποδόσφαιρο και πες πως το σύστημα αυτό με τους βαθμούς και τα ματς είναι ο καπιταλισμός (χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι δίκαιος ο καπιταλισμός εκ γενετής, αλλού το πάω) . Είναι 16 ομάδες με ίσους αγώνες και ευκαιρίες θεωρητικά να πάρουν το πρωτάθλημα. Όμως, έρχεται ο Μαρινάκης και άλλοι 2-3 και στήνουν τα ματς, και αγοράζουν τις μικρές ομάδες, και βγάζουν λεφτά στο στοίχημα, και παίρνουν πάντα το πρωτάθλημα κλπ Εμείς το ξέρουμε όμως συνεχίζουμε να πηγαίνουμε στα ματς και να τροφοδοτούμε αυτό το σύστημα.
Φταίει ο αριθμός αγώνων? Όχι, φταίει πως οι αγώνες είναι διεφθαρμένοι και πως εμείς το ξέρουμε και δεν κάνουμε τπτ γιατί μας έχουν πείσει πως τα πράγματα δεν αλλάζουν και είμαστε τυφλοί, χοντροί και μεθυσμένοι. The eyes are useless when the mind is blind.
Επομένως, εμένα δεν με νοιάζει πώς λέγεται αυτό το σύστημα που έχουμε τώρα εφόσον ξέρω πως δεν λειτουργεί έτσι όπως έχει φτιαχτεί για να λειτουργεί. Γενικότερα δεν με νοιάζουν τα ονόματα. Τα συστήματα έχουν φτιαχτεί για να εξελίσσονται και ακόμα και τον καπιταλισμό , αν κάναμε κινήσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, θα του είχαμε αλλάξει τα φώτα και ας λεγόταν και καπιταλισμός ακόμα.
Εγώ πιστεύω πολύ στον άνθρωπο και στο μυαλό του και πιστεύω πως αν τα πράγματα δεν ήταν πλήρως διεφθαρμένα πολλά χρόνια τώρα, θα τα ειχαμε λύσει αυτά τα απλά για το μεγαλείο μας προβλήματα. Εγώ φαντάζομαι την ανθρωπότητα σαν μία νοημοσύνη η οποία αν καταλάβαινε πόσο έξυπνη και δυνατή είναι θα ήταν ήδη σε άλλον πλανήτη τώρα.
Και ναι, η επανάσταση και οι αλλαγές απαιτούν θυσίες αλλά αν ήμασταν ενωμένοι θα είχες πολλούς έτοιμους να θυσιαστούν όπως κάνανε παλιά και όπως κάνουν πολλές κοινότητες στη φύση (πχ τα μυρμήγκια) γιατί αυτή είναι η φύση μας στη τελική.
Τώρα, η αλήθεια είναι πως με τα σύγχρονα πολιτικά δεν ασχολήθηκα πολύ στη ζωή μου και φαίνεται πως κάποιοι είστε πιο κατάλληλοι για να αναπτύξετε το θέμα. Ασχολήθηκα φουλ με την αρχαία ελλάδα και εκνευρίζομαι ακόμα και με την δημοκρατία που λέμε πως έχουμε και πως είναι απόρροια της τότε δημοκρατίας στην οποία είχαν δύναμη οι εκάστοτε δήμοι για τον εαυτό τους και όχι ένας για όλους τους άλλους.
Πλήρως Ιδεολογικά τώρα αν το πάμε όπως λέει και ο τίτλος του thread, είμαι Ηράκλειτος παρά του ότι εκτιμώ πλήρως τον Αριστοτέλη και θεωρώ τον εαυτό μου scientifically oriented. Γενικά, if you can’t go outside, go inside. 
Οπότε δεν έχει νόημα να το συνεχίσω καθώς θα σου πω πρώτα να περάσεις 1 μήνα δίπλα σε ένα ρυάκι χωρίς να μιλάς σε κανέναν (όχι 5 χρόνια όπως κάνανε κάποιοι πυθαγόρειοι) 
και μετά έλα να τα ξαναπούμε.
Για τους CEO δεν έχει νόημα, απλά ήθελα να πω πως είνια κακό το τσουβάλιασμα και δεν είναι τόσο εύκολο όσο νομίζουν κάποιοι. Στον χώρο μπήκα μετά από ένα TEDx συνέδριο που διοργάνωσα και πήγε πολύ καλά και με κάποιο δημιουργικό τρόπο έμεινα κυρίως γιατί κατάφερνα να χρηματοδοτώ τον εαυτό μου να ταξιδεύει τα τελευταία 3-4 χρόνια. Αν με ρωτήσεις τι έκανα στα αλήθεια, δες αυτή τη φώτο χαχαχ
Καλή σας μέρα και μη φοβάστε ( υπάρχει λόγος που ο Dale Cooper έμενε παγιδευμένος στο black lodge στο Twin Peaks μόνο όταν φοβόταν) αν είστε τσακάλια θα καταλάβετε
2 Likes
Νομίζω ότι η επανάσταση εξ’ ορισμού δεν προϋποθέτει ομοφωνία, αν αναλογιστεί κανείς ότι μ’ αυτήν την έννοια εννοούμε τη ριζική κατάργηση μίας κατάστασης πραγμάτων και την αντικατάσταση της με κάποια άλλη. Αυτό αναπόφευκτα σημαίνει διαφορετικά, αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα -κάποιοι κερδίζουν κάποια πράγματα, κάποιοι χάνουν. Η επανάσταση δεν έχει καμία σχέση με τη δημοκρατία ώστε “κάθε άποψη να γίνει σεβαστή”. Αυτό μπορεί να μας ακούγεται λίγο… όχι-και-τόσο-δημοκρατικό, από τη στιγμή κιόλας που από παιδιά μάθαμε ότι η αντιπροσωπευτική (και όχι η άμεση) δημοκρατία που έχουμε σήμερα και η αρχή της πλειοψηφίας (που συνεπάγεται την καταπίεση των μειοψηφιών) είναι ιερά πράγματα που δεν επιδέχονται κριτικής, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι οι παραπάνω “ιερές αξίες” που μόλις ανέφερα γεννήθηκαν… ακριβώς μέσα από μία αιματηρή και βίαιη επανάσταση -τη Γαλλική. Γιατί συνήθως όταν πάει εκεί η κουβέντα όλοι συνηθίζουμε να θυμόμαστε τη βία των μπολσεβίκων, τα γκούλαγκ και τις δίκες της Μόσχας, αλλά κάνουμε γαργάρα τις αντίστοιχες ακρότητες των πεφωτισμένων, αστών επαναστατών που διακήρυξαν τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη. Και δε μιλάω μόνο για την γκιλοτίνα και την τρομοκρατία, αλλά και για τα πρώτα, “αγνά” στάδια. Δε νομίζω οι Γάλλοι δημοκράτες να ενδιαφέρθηκαν και πολύ για την άποψη των παπάδων, των φεουδαρχών και της αριστοκρατίας τους, ε; Το τι είδους “επανάσταση”, βέβαια, οραματίζεται κανείς, εξαρτάται. Τα παραδείγματα που ανέφερα κινούνται πολύ μακριά από αυτό που εγώ θα ήθελα να δω -απλά τ’ αναφέρω σαν ιστορικά παραδείγματα για να μην έχουμε αυταπάτες ότι φτάσαμε εδώ που φτάσαμε μέσω “ομοφωνίας, σχεδιασμού και γενικής συμφωνίας του πληθυσμού”. Όχι, φτάσαμε μέσω από βίαιες διαδικασίες, κάποιες απλωμένες σ’ ένα βάθος χρόνου, κάποιες πιο συμπυκνωμένες, μέσα από τις οποίες κάποιοι βγήκανε κερδισμένοι και κάποιοι χαμένοι.
Κοίτα, υποθέτω ότι τις ανάγκες θα έπρεπε να μπορεί να τις ορίζει ο ίδιος ο άνθρωπος, εάν αυτός μπορεί να έχει λόγο πάνω στο πώς θα ζήσει τη ζωή του. Π.χ. αν ρωτάς εμένα (αλλά υποθέτω αυτό ισχύει και για πολλούς άλλους), οι ανθρώπινες ανάγκες είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα πιάτο φαΐ, ένα ρούχο κι ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι. Για ζωή μιλάμε, όχι για επιβίωση… Ανάγκη είναι να μπορείς να έχεις τη δυνατότητα να ταξιδέψεις και σ’ άλλα μέρη από από αυτό που γεννήθηκες ώστε ν’ ανοίξουν λίγοι οι ορίζοντες σου, ανάγκη είναι να μπορείς να έχεις τη δυνατότητα να εξωτερικεύσεις την αγάπη σου σ’ έναν άνθρωπο κάνοντας του ένα δώρο, ανάγκη είναι να μπορείς και να εκφράζεσαι δημιουργικά. Το ουσιώδες ζήτημα για 'μένα είναι αν μπορούμε να φανταστούμε, σε πρώτο βαθμό, όλα τα παραπάνω (κι άλλα τόσα) έξω από τις σχέσεις που διαμεσολαβούνται από το χρήμα και το εμπόρευμα. Δεν μπορώ φυσικά να ισχυριστώ ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει τώρα, δεν έχω αυταπάτες περί “νησίδων” ή “οάσεων” μέσα στον καπιταλισμό. Αλλά ένα πρώτο, απαραίτητο βήμα, κατά τη γνώμη μου, είναι ακριβώς η απομυστικοποίηση όλου αυτού του εμπορευματικού κόσμου, δηλαδή να συνειδητοποιήσουμε σε ποιο βαθμό οι ζωές μας και οι κοινωνικές μας σχέσεις διαμεσολαβούνται από το χρήμα και το εμπόρευμα. Και να μην ξεχάσουμε (ποτέ!) ότι μέχρι και λίγους αιώνες πριν, υπήρχαν πάμπολλοι τομείς της κοινωνικής ζωής που δεν είχαν κατακτηθεί από αυτές τις αξίες. Φυσικά δεν προκρίνω μία επιστροφή στο παρελθόν, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο κόσμος που ζούμε αποτελεί μία ιστορική διαδικασία που συνεχώς εναλλάσσεται, δεν ήταν πάντα έτσι και είναι λογικό να μη μείνει για πάντα έτσι.
Παρακάτω έχω quote-άρει συγκρεκριμένα αποσπάσματα από το SavatageOrDeath που νομίζω ότι συμπυκνώνουν καλύτερα αυτά που θέλω να πω:
Αυτή είναι μία πολύ συνηθισμένη οπτική που μάλιστα έχει κυριαρχήσει, θεωρώ, εδώ και χρόνια και στις αριστερές, αλλά και στις δεξιές αναλύσεις. Το ανέφερα λίγο και πριν, θα προσπαθήσω να το ξεκαθαρίσω λίγο: όσο περίεργο και ν’ ακούγεται, η καπιταλιστική σχέση εκμετάλλευσης και απόσπασης υπεραξίας είναι ΟΛΟΪΔΙΑ και στις πολυεθνικές που αναφέρεις, και στο καφενείο της γειτονιάς σου που ένας παππούλης έχει μία γκαρσόνα. ΣΑΦΩΣ και τα ποσοτικά μεγέθη είναι διαφορετικά, αλλά η ποιοτική σχέση εκμετάλλευσης είναι η ίδια. Πρόσεχε: δεν κρίνω ανθρώπους. Δεν κρίνω αν ο διευθυντής της πολυεθνικής είναι “κακός” και ο παππούλης “καλός” σαν άνθρωποι, κρίνω οικονομικές σχέσεις.
Τέλος πάντων, η οπτική σου είναι αυτή που, μέσες-άκρες, καταδικάζει τα μονοπώλια, το μεγάλο κεφάλαιο κλπ., ενώ πολύ συχνά φτάνει και σε εθνικιστικές/πατριωτικές θέσεις (χωρίς να ισχυρίζομαι ότι εσύ υπερασπίζεσαι κάτι τέτοιο) στοχεύοντας π.χ. αποκλειστικά και μόνο το αμερικάνικο κεφάλαιο προς όφελος της ντόπιας αγοράς. Όλα αυτά είναι γνωστά σαν απόψεις (αν και, για 'μένα, σηκώνουν ανηλεή κριτική), απλά να μην τις συγχέουμε με “αντικαπιταλιστικές” θέσεις. Άλλο η εναντίωση στον καπιταλισμό, άλλο η εναντίωση στο μονοπωλιακό καπιταλισμό. Άλλο η εναντίωση στον καπιταλισμό, άλλο η διάκριση μεταξύ “κακού”/ξένου κεφαλαίου και “καλού”/ντόπιου. Κλπ. κλπ.
Αυτό για το οποίο αμφιβάλλω (και ανέφερα και στο πρώτο post μου), είναι κατά πόσον ο “υγιής” καπιταλισμός πρεσβεύει κάτι διαφορετικό από αυτά που αναφέρεις. Αν κατάλαβα καλά το σκεπτικό σου, ισχυρίζεσαι π.χ. ότι εναντιώνεσαι όταν ένα αφεντικό αφήνει απλήρωτους τους εργαζόμενους, αλλά αν τους πληρώνει τα πάντα και είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του (π.χ. δώρα, άδειες κλπ.), μιλάμε για “υγιείς” καταστάσεις. Κατανοώ (προφανώς!) τη διαφορά, επίσης δεν υποτιμώ ΚΑΘΟΛΟΥ τους αγώνες προς μία τέτοια κατεύθυνση βελτίωσης των συνθηκών της ζωής μας ακόμα και μέσα στους όρους που θέτει ο καπιταλισμός, αλλά επιμένω να θεωρώ τον “υγιή” καπιταλισμό ένα απάνθρωπο σύστημα που εξαναγκάζει τον άνθρωπο να δουλεύει για να ζήσει, να το διαποτίζει με αξίες όπως ο ανταγωνισμός και ο ατομικισμός, να καταστρέφει τη φύση γιατί τη βλέπει ως μία πηγή κέρδους και μόνο κλπ. κλπ. Αν όλα τα παραπάνω γίνονται υπό υποφερτές (για εμάς) συνθήκες, κι όχι με το μαστίγιο, λέει κάτι, αλλά δε λύνει το ουσιαστικό πρόβλημα.
Πάντως το σύστημα που ζούμε τώρα, δεν έχει εγκαθιδρυθεί από μία “κάστα”, ούτε είναι μία “συνωμοσία” κατά της ανθρωπότητας. Δεν είναι οι “καπιταλιστές” από τη μία, κι όλοι οι υπόλοιποι από την άλλη. Το κεφάλαιο είναι μία κοινωνική σχέση που χρειάζεται δύο πόλους -ακόμα κι εμείς που συζητάμε τόση ώρα, ζούμε κι αναπνέουμε μέσα σ’ αυτήν τη σχέση, δεν είμαστε εξωτερικοί σ’ αυτήν. Αν, όπως λες, ο άνθρωπος ήταν ένα τόσο μυαλωμένο και παντοδύναμο ον, δε νομίζω να άφηνε μία χούφτα ανθρώπους ή πολυεθνικές να κάνουν τέτοιο κουμάντο στη ζωή του! Άρα το πρόβλημα έγκειται αλλού, στο ότι εμείς οι ίδιοι βρισκόμαστε σε καθημερινή αντίφαση με τα θέλω και τις ανάγκες μας και γι’ αυτό μας είναι τόσο δύσκολο να φανταστούμε ή να πραγματοποιήσουμε μία υπέρβαση.
Να ξέρεις ότι παρ’ όλο που διαφωνώ σε πολλά απ’ όσα λες (ελπίζω, τουλάχιστον, να το κάνω με καλούς όρους), δεν πρέπει ΣΕ ΚΑΜΜΙΑ περίπτωση να υιοθετείς απόψεις τύπου “υπάρχουν πιο κατάλληλοι από εμένα να τα συζητάνε αυτά”. Αυτό θα ήθελαν όλοι αυτοί που μας έχουν μάθει ότι η πολιτική, η οικονομία, η επιστήμη είναι “εξειδικευμένα” θέματα για τα οποία κάποιοι έχουν λόγο και κάποιοι όχι. Σίγουρα ο καθένας/καθεμία μας έχει διαφορετικές εμπειρίες και γνώσεις, αλλά το ζήτημα είναι να μην εμμένουμε σ’ αυτόν το διαχωρισμό της γνώσης, να μην τον εντείνουμε, αλλά να προσπαθούμε να το σπάμε. Και το πρώτο βήμα είναι ακριβώς να ΜΗΝ καταφάσκουμε στους “ειδικούς” κάθε είδους, αλλά να προσπαθούμε να διαμορφώνουμε άποψη μέσα από συζητήσεις, διαφωνίες, διαβάσματα, εμπειρίες κλπ.
8 Likes
Αυτο που αγαπω στα φορουμς περισσοτερο απο οτιδηποτε αλλο ειναι οταν βλεπω τεραστια ποστς σεντονια με τα οποια συμφωνω περισσοτερο απο 90%, ωστε να μην χρειαζεται να γραφω ουτε προταση εγω.
@Leper_Jesus στειλε Revolut λογαριασμο να στειλω 1 δολλαριο απο το πακετο του Τραμπ, σε αγαπω
2 Likes
Στο συγκεκριμένο, καλά κάνει. Οι συνθήκες και οι ευκαιρίες που έχει ο καθένας είναι το θέμα για μένα. Προσφορά στην κοινωνία είναι η δουλειά (εντάξει, όχι οι CEOs τόσο, αλλά you get my point).
1 Like
Μέχρι που ο άνθρωπος ζει για να δουλεύει έτσι;
Εκτός αν υποθέτουμε πως η αξιοπρεπής ζωή δεν πρέπει να είναι δικαίωμα αλλά κεκτημένο, και πως σε εναλλακτική περίπτωση ο τεμπέλης άνθρωπος δεν θα δούλευε για να συνεισφέρει στην κοινωνία.
Σηκώνει μεγάλη συζήτηση, το κατά πόσο η εργασία (γενικά και αόριστα) συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο αναλογικά με την υπεραξία που παράγει.
Τέλος πάντων, χαρά στο κουράγιο του Leper, ένα πράγμα ήθελα να σχολιάσω αλλά το έγραψε πολύ καλύτερα, και μάλιστα το έθεσε στις σωστές του βάσεις, αυτό εδώ:
Όταν μιλάμε για την επόμενη μέρα, δεν γίνεται να ξεχνάμε πως θα έχουμε αποκτήσει εντελώς άλλα mindset για καθημερινές μας αντιλήψεις, που μόνο να έχουμε προετοιμαστεί για αυτήν την αλλαγή θα μπορούμε επί το πλείστον. Σε κάθε βήμα της επανάστασης κάθε μορφής, θα πραγματοποιούνται πολλές ρήξεις.
3 Likes
@apostolisza8 kai @Leper_Jesus
Ίσως να μη το εξήγησα κι εγώ σωστά γιατί κάτι δε μου βγάζει νόημα με τη λέξη “ομοφωνία” που έγραψα. Έγραφα αργά τη νύχτα και τα έκανα σαλάτα με τις λέξεις ομοφωνία και πλουραλισμός: οι επαναστάσεις έχουν ομοφωνία ανάμεσα σε όσους τη διοικούν και επιβάλλουν την απουσία πολυφωνίας στους υπόλοιπους. (Δεν έχω πιει καφέ, αλλά ελπίζω να το εξήγησα καλύτερα γιατί όχι τίποτα άλλο αλλά γράφετε ωραία σεντόνια και σας αξίζει).
Εν τάχει όμως, ο συλλογισμός σας πως δε γίνεται με ομαλή μετάβαση η βελτίωση αλλά μόνο με επανάσταση μου φαίνεται αξίωμα, πως δεν προκύπτει από κάπου και στο τέλος αναγάγει την ίδια επανάσταση ως τελικό σκοπό. Η θεωρία πως θα αλλάξουν οι καθημερινές μας αντιλήψεις (όλων μας; μακάρι) επίσης μου ακούγεται ως επιθυμία (και μάλιστα όχι αναγκαστικά για καλό - εμείς είμαστε ο εχθρός δηλαδή; ).
Κατ’εμέ η επανάσταση είναι ένα εργαλείο κι όχι ο σκοπός. Οι μισές από τις πετυχημένες επαναστάσεις οδήγησαν σε καθεστώτα και σε χείριστες καταστάσεις, ενώ οι άλλες μισές οδήγησαν σε κάτι καλύτερο αλλά λειψό που άνοιγε δρόμο στις επόμενες επαναστάσεις. Για παράδειγμα αναφέρθηκε η Γαλλική επανάσταση: οι αστοί υπερφορολογούνταν από το Λουδοβίκο σε εποχή κρίσης, ξεκίνησαν επανάσταση όπου οι απόψεις της εργατικής τάξης αγνοήθηκαν και οδήγησε σε κάτι λειψό (αναφέρθηκαν αντιπροσωπευτική δημοκρατία και η αρχή της πλειοψηφίας) γιατί δεν υπήρχε πολυφωνία στην Επανάσταση. Η επανάσταση ήταν το απαραίτητο εργαλείο των αστών για να πάρουν πίσω τα δικαιώματα που έχασαν και να διεκδικήσουν ακόμη περισσότερα. 100 χρόνια μετά όμως η εργατική τάξη έψαχνε νέα επανάσταση λες και δεν είχε ματώσει ήδη στη Γαλλική επανάσταση.
Ιστορικά, το 1789 ίσως η επανάσταση να ήταν μονόδρομος. Το εργαλείο “επανάσταση” όμως από μόνο του, δε μου αποδεικνύει πως είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάτι καλύτερο σήμερα. Το σημαντικό είναι το ποιοι οι σκοποί όσων την καθοδηγούν (δε θα είμαστε απαραίτητα εσύ ή εγώ). Και ιστορικά οι περισσότερες επαναστάσεις αποτυγχάνουν (εν τη γενέση τους) οδηγώντας σε κάτι σίγουρα χειρότερο. Δε μου προκύπτει πως οι επαναστάσεις είναι το απαραίτητο εργαλείο για μια μετάβαση σε κάτι καλύτερο. Είναι το εργαλείο για μια μετάβαση προς το συμφέρον αυτών που τη τρέχουν (π.χ. πλούσιοι αστοί στη Γαλλία, Αμερικάνοι μεγαλοκτηματίες με δούλους, Υδραίοι καραβοκύρηδες, πτωχευμένοι Έμποροι στην Οδυσσό, κομμουνιστικό κόμμα στη Ρωσία, έμποροι επί Μεταρρύθμισης, κα).
Εγώ προσωπικά είμαι οκ στο να ανήκω σε μια γενιά που δεν έζησε επανάσταση αλλά πέτυχε ομαλές βελτιώσεις με ρυθμούς χελώνας. Ήδη το ότι πλέον η αρχή της πλειοψηφίας δεν έχει απεριόριστη ισχύ είναι ένα κεκτημένο που το επιτυγχάνουμε όλοι μαζί ομαλά (2 βήματα μπροστά - 1 πίσω, αλλά προχωράμε προς του Rawls τη δικαιοσύνη). Επεκτείνουμε την ισχύ νόμων και πέρα από τα σύνορα που εφαρμόζονται, ο χώρος της υγείας στην Ευρώπη είναι σε πρωτόγνωρα υψηλό επίπεδο και η τεχνολογία μας επιτρέπει να παραμένουμε δημιουργικοί όταν είμαστε κλεισμένοι σπίτι. Τα παραδείγματα είναι πολλά απλά τα ξεχνάμε γιατί κάνουμε focus στα προβλήματα που δεν έχουν λυθεί ακόμη ή στα νέα προβλήματα που αναδύονται (π.χ. προκλήσεις από νέες τεχνολογίες).
Εν έτη 2020, εγώ ομολογώ πως μου ακούγονται ξεπερασμένες οι απόψεις για κυριολεκτική επανάσταση σε ένα παγκοσμιοποιημένο και ψηφιακό περιβάλλον. Ειδικά όταν γύρω μας τόσα πολλά αλλάζουν με ρυθμούς που δεν προλαβαίνουμε να συνειδητοποιήσουμε καλά καλά.
2 Likes
Κοίτα, εξαρτάται τι έχει στο νου του ο καθένας λέγοντας “εργασία”. Προσωπικά, και κρίνοντας από αυτό που λες για “προσφορά στην κοινωνία”, κρίνω ότι δεν εννοείς τόσο την “αφηρημένη”, μισθωτή εργασία, άλλα κάθε παραγωγική δραστηριότητα; Η ελληνική γλώσσα, δυστυχώς, δεν έχει μία σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με την αγγλική, αυτήν του “work” και του “labour”. Προφανώς κανείς μας δεν ισχυρίζεται ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς να κοπιάζει χρησιμοποιώντας το μυαλό του και τα χέρια του, αυτό που αμφισβητούμε (και εννοώ εγώ με τον όρο “εργασία”) είναι γιατί πρέπει αυτή η δραστηριότητα να πηγαίνει πέρα από την κάλυψη των αναγκών και να έχει ως στόχο τη συσσώρευση πλούτου, δηλαδή τη μετατροπή των 100 ευρώ σε 200, αυτά σε 300 κ.ο.κ… Σε προκαπιταλιστικές κοινωνίες π.χ. (όπου, σημειωτέον, η έννοια της εργασίας όπως την εννοούμε σήμερα ήτανε κάτι άγνωστο), συνηθιζόταν τα προϊόντα μιας αυξημένης παραγωγής να χρησιμοποιούνταν απλά για την αύξηση της σχόλης ή την απόλαυση των αισθήσεων, όχι για τη συσσώρευση επιπλέον χρηματικού κεφαλαίου -πράγμα αδιανόητο σήμερα με την ηθική της εργασίας και του μόχθου που υπάρχει. Μία ηθική που, να προσθέσουμε, χρειάστηκαν αιώνες καταστροφών και βίας (σωματικής, αλλά και πνευματικής -βλέπε ηθική του προτεσταντισμού) για να “εμπεδωθεί” από τους ελεύθερους αγρότες ή τους ανεξάρτητους τεχνίτες. Ωραία ιστορία αυτή, για να την πούμε άλλη φορά με κάποια ευκαιρία.
Μμμμ, δε θυμάμαι τι ακριβώς έγραψε ο Αποστόλης, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ισχυρίστηκα ότι μόνο με την επανάσταση μπορεί να επιτευχθεί κάποια βελτίωση. Το αντίθετο -μίλησα για ριζική κατάργηση των πραγμάτων, αυτό δεν είναι βελτίωση του συστήματος, είναι ανατροπή (αυτό ακούγεται λίγο ΑΝΤ.ΑΡ.Σ.Υ.Α., αλλά το κρατάω)! Αυτό που περιγράφεις εσύ, φέρνει περισσότερο στο κλασικό σοσιαλιστικό μοντέλο της “ειρηνικής μετάβασης στο σοσιαλισμό”, βήμα-βήμα μέσα από νόμιμες διεκδικήσεις, κατακτήσεις κλπ. Άλλο ιστορικό παράδειγμα αυτό.
Πάντως τα ιστορικά παραδείγματα που έφερες επιβεβαιώνουν αυτό που είπα στην αρχή, ότι σε καμία επανάσταση δε μαζεύτηκε η “κοινωνία” (σαν ένα συλλογικό, αδιαίρετο σώμα) να τα συζητήσει και να δράσει, αλλά μέσα από αλλεπάλληλες συγκρούσεις (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επανάσταση) κάποιοι βγήκαν χαμένοι και κάποιοι κερδισμένοι. Όσοι Έλληνες κι Αρβανίτες οπλαρχηγοί του '21 δεν κατάφεραν να στελεχώσουν τον κρατικό μηχανισμό του νεοελληνικού κράτους ή να τσεπώσουν κανένα κτήμα, κατέληξαν εκεί που ξεκίνησαν -κλέφτες στα βουνά. Όσοι Έλληνες κι Αρβανίτες μουσουλμάνοι έτυχαν να διαμένουν μέσα στα όρια του νεοελληνικού κράτους, αναγκάστηκαν να βαφτίζονται μια και δυο και τρεις φορές μέσα σε ποτάμια -άσχετα αν πολέμησαν δίπλα-δίπλα με τους χριστιανούς για τον ίδιο σκοπό! Βελτίωση για κάποιους, μαρτύρια για κάποιους άλλους.
Νομίζω αυτή είναι και η ουσιώδης διαφορά μεταξύ μίας πολιτικής επανάστασης (που θέλει απλά να προτείνει ένα διαφορετικό μοντέλο διακυβέρνησης, χωρίς να μεταβάλλει, ωστόσο, τα καθοριστικά, κατηγορικά στοιχεία της κοινωνίας), και μίας κοινωνικής, που δε βλέπει την πολιτική ή την οικονομία ως κάτι διαχωρισμένο από την κοινωνία, αλλά καταλαβαίνει ότι όλα αυτά αποτελούνε μορφές κοινωνικών σχέσεων, κι αν δεν αλλάξουν αυτές τότε δεν έχει επιτευχθεί τίποτα, απλά μία “αλλαγή φρουράς” που έλεγε κι ο Ανδρέας!
Το αν είμαστε κι εμείς οι ίδιοι ο “εχθρός”, δεν ξέρω αν εννοείς αυτό που καταλαβαίνω, ούτε θα χρησιμοποιούσα τη λέξη “εχθρός”, αλλά ναι, ζούμε κι αναπνέουμε σ’ αυτόν τον κόσμο, το συγκροτούμε, δεν είμαστε κάτι το εξωτερικό από αυτό. Οπότε ο αγώνας στρέφεται ενάντια και στις ίδιες μας τις αντιφάσεις, τις σχέσεις μικροεξουσίας που φέρει ο καθένας μας. Δεν πιστεύω στα ιδεολογήματα περί κάποιου “καθαρού” επαναστατικού υποκειμένου που θα έρθει σαν σωτήρας να φέρει την επανάσταση, αυτά τ’ αφήνουμε για τους ορθόδοξους μαρξιστές.
5 Likes
Αυτές οι ανάγκες δημιουργήθηκαν από εμάς. Το να ταξιδέψεις, το να κάνεις δώρο, το να κουβεντιάσεις, το να φιλοσοφήσεις δεν είναι ανάγκες, είναι “ανάγκες”. Η ερώτηση όμως παραμένει. Πως συγκρατείς οργανωμένη μια κοινωνία βάσει των αναγκών των μελών της όταν αυτές συγκρούονται η μία με την άλλη? Η γενική σου θέση νομίζω πάσχει, καθώς δεν παίρνεις υπ’όψιν ότι οι ανάγκες των ανθρώπων είναι διαφορετικές (και ελπίζω να αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχει ιεραρχία πέρα από τις προφανείς) και όταν δρας ως σύνολο είναι αναπόφευκτο να συγκρούονται (κατ’εμέ πρέπει να ακούγονται και οι πιο εξτρεμιστικές απόψεις) άρα πως μπορείς να έχεις συνοχή χωρίς κάποια απολυταρχική οργάνωση?
1 Like